Devlet adamlarının okulu
18. yüzyılın ikinci yarısına kadar Osmanlı’nın tüm büyük şehirlerinde olduğu gibi, İzmir’de de eğitim kurumlarının büyük çoğunu Rum, Ermeni ve Yahudi okullarının yanı sıra, İtalyan, Alman, Amerikan, İngiliz, Fransız ve hatta İskoç azınlık okulları oluşturuyordu. Türk öğrencilerin devam ettiği, modern eğitim veren okullar ancak 1860’lı yıllardan itibaren, Tanzimat Fermanı’ndan kaynaklanan olumlu gelişmeler neticesinde, rüştiye mekteplerinin açılmasıyla görülmeye başlandı. İzmir’de idadi statüsündeki ilk okul ise 1888 yılında eski adliye binası olarak bilinen binada açılan İzmir Mekteb-i İdadisi’dir.
İzmir’de kurulan bu ilk idadi mektebi. birkaç yıl sonra 7 yıllık İzmir Mekteb-i Sultanisi’ne dönüştürülmüştür. İzmir Mekteb-i Sultanisi İzmir’in kurtuluşundan sonra, önceden Rum Kız Okulu olarak kullanılmış olan, halen bulunduğu binaya taşınmış ve 1922-23 eğitim-öğretim yılında İzmir Erkek Lisesi adını almıştır. Zaman içinde başka erkek liselerinin de açılmasıyla adı İzmir Birinci Erkek Lisesi olarak değişen okul, 1942 yılında Atatürk Lisesi ismini alarak günümüze kadar Türkiye’nin en ünlü ve İzmir’in gurur kaynağı ilim ve irfan yuvalarından biri olarak eğitime devam etmektedir.
1931 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün ziyaret ederek incelemelerde bulunduğu ve matematik dersine katıldığı İzmir Atatürk Lisesi’nin, sözleri Sıddık Sevgel tarafından yazılan marşının müziğini aynı zamanda bu eğitim yuvasından mezun olan büyük Türk müzik adamı Ahmet Adnan Saygun yapmıştır...
Sayısız devlet adamı
Başbakan Şemsettin Günaltay, Başbakan Şükrü Saraçoğlu, Milli Savunma Bakanı İlhami Sancar, İçişleri Bakanı Hilmi Uran, Maliye Bakanı Sümer Oral, Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt, İçişleri Bakanı Refik Şevket İnce, Milli Eğitim ve Adalet Bakanı Mustafa Necati Uğural, İmar ve İskân Bakanı Şerif Tüten, Milli Eğitim Bakanı Vasıf Çınar, Tarım ve Milli Savunma Bakanı Zekai Apaydın, Sağlık Bakanı ve İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz, Halil Menteşe (Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Meclis Başkanı), dönemin OHAL Bölge Valisi ve Milletvekili Hayri Kozakçıoğlu, İlk Olimpiyat Komitesi Başkanı ve Milletvekili Selim Sırrı Tarcan, Genelkurmay başkanları Kazım Orbay ve Memduh Tağmaç, eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina ve daha pek çok ünlü isim, İzmir Atatürk Lisesi’nde öğrenim gören ya da öğretmen olarak görev yapan devlet adamlarıdır.
Yazar Necati Cumalı, şair Attilâ İlhan, devlet sanatçısı Ahmet Adnan Saygun, yazar Halit Ziya Uşaklıgil, yazar Samim Kocagöz, şair Ahmed Haşim, Neyzen Tevfik, heykeltıraş Şadi Çalık, gazeteci İsmail Sivri, yönetmen Mete Özgencil, Ali Kocatepe, ressam Nafi Çil, romancı, gazeteci, şair Yakup Kadri Karaosmanoğlu, gazeteci-Yazar Yılmaz Özdil ve şair ve yazar Salah Birsel de tanınmış Atatürk Liselilerdir. Atatürk Lisesi’nden çok sayıda bilim insanı da yetişmiştir. Ünlü beyin cerrahı Cengiz Kuday, ünlü kalp cerrahı Siyami Ersek, Prof. Dr. Mehmet Füzün, Prof. Dr. Necati Akgün, Prof. Dr. Mustafa Uluöz, Prof. Dr. Baha Taneli, Prof. Dr. Saim Falakalı, Prof. Dr. Rafet Saygılı bunlardan sadece birkaçıdır.
1998 yılında kız öğrencilerin de alınmaya başlandığı İzmir Atatürk Lisesi hakkında dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel, ‘Türkiye’de Orta Öğretim’ adlı eserinde “Memleketin ve inkılabın güzidelerinin yetiştiği okul” şeklinde söz ediyor. Biz de yazımızı Atatürk Lisesi Marşı’nın nakaratıyla bitirelim...
Bize iman veriyor hür vatanın hür sesi;
Ebediyen var olsun İzmir Atatürk Lisesi!
