Sınır koymak neden gereklidir?

Yaşam içerisinde hepimiz kendimize birer alan yaratırız. Bu alanların nerede başlayıp nerede bittiğini belirleyen, bazen engelleyici bazen de kendimizi yeniden keşfetmemize neden olan oluşturduğumuz çizgilerdir sınırlarımız.

İhtiyaçları, tercihi fiziksel ve duygusal beklenti ve istekleri ayrıştırmak ve özsaygıyı geliştirmek açısından her bireye yardımcı olan, kimliğini korumak ve sağlıklı ilişkiler sürdürmek açısından büyük önem taşıyan hatlarımızı korumak mental sağlığımız açısından oldukça büyük önem taşır. Nasıl ki insanlarla fiziksel yakınlığımızı ayarlama hakkına sahipsek, duygusal ve psikolojik açısından şahsi alanlarımızı ve limitlerimizi belirlemekte ruhsal sağlığımız açısından oldukça önemlidir.

İnsan tek başına varlığını sürdüremeyen ve mutlaka sosyal etkileşimlere ihtiyaç duyan bir canlıdır, bu sebeple kurduğu ilişkilerde farklı rolleri ve misyonları edindiği kriterlerde rollere sahiptir. Ancak hangi role sahip olunursa olunsun her birinin farklı sınırlar içerdiği bir gerçektir. Ebeveyn, çocuk, çalışan, işveren, eş, sevgili, arkadaş olarak türlü rollere sahibiz ve her birisinin gereklilikleri aynı zamanda gereksinimleri bambaşka. Kurulan ilişkilerde ihtiyaçlar giderilmediğinde ya da tutumlar ihtiyacın ötesine geçtiğinde sınır ihlali başlar.

İnsanları bir araya getiren ihtiyaçları ve doldurulması gereken bireysel boşluklarıdır. Etkileşim başladıktan sonra uyuşmayan özellikler ve tahammülsüzlükler ya da hatalar onları birbirlerinden aynı şekilde uzaklaştırır. Bir arada kalınabilecek ortak saygı, nezaket ve anlayış sağlıklı ilişkilerin ve belirgin sınırların öncelikli özelliğidir.

Bireysel sınırlar yaşama kimin ne kadar müdahale edebileceğine ve dahil olacağına yönelik belirgin ayrımlar yapmak anlamını taşır ve kişinin kendi kimlik algısını korumasına yardımcı olur. Sağlıklı sınırlar kişinin ve başkalarının duygusal ihtiyaç ve beklentileri için sorumluluk almasına neden olurken karşılıklı olarak haksız ve uygunsuz eyleme maruz kalmanın önüne geçmeye yardımcı olur.

Net ayrımlar yaratırken, manipülasyon, alan ihlali ve kötü muameleden kişiyi korur. Bireyin sınırları yaşamlarına kimin ne ölçüde dahil olabileceğini belirlerken, gelişmiş benlik algısı ve özsaygı oluşumu için gerekli temel taşlardan bir tanesidir.

Peki sınır koyma yöntemleri nelerdir?

İletişim kurabilmek ilk adımdır, net ve gerçekçi sınırlar belirledikten sonra karşıya uygun bir dille aktarmak, nazik ve saygılı bir dille iletmek ve anlaşılır olmak en sağlam iletişim şeklidir. Niyet belirtmek ise bir diğer önemli ayağıdır sınır koymanın.. İhtiyaç olmayan bir öneriyle karşılaştığımızda veya yaşamımıza müdahale olarak algıladığımız bir durumda kırıcı olmadan ve açık ifadeyle ihtiyaç ve beklentimizi belirtmek en doğal hakkımızdır insan olarak.

Opsiyonları genişletmek bir diğer sınır koruma yöntemidir. Eğer istemediğimiz bir konu hakkında iletişim ilerliyorsa bunu gündelik ve sıradan bir konuyu karşıya da seçenek olarak sunarak “ Şu an bu konu hakkında konuşsak senin içinde uygun olur mu?” şeklinde ifade etmek aramıza kendiliğinden “ bu mesafeye yaklaşmana hazır değilim, anlayış bekliyorum” izlenimi verir.  

Alternatif seçenek belirlemek, size sunulan durumun tamamını değilse bile kabul edebileceğiniz kısmında yer almanıza oldukça yardımcı olacaktır.

Hepimizin bildiği ama belki uygulamakta çok zorlandığı en önemli bir diğer yol ise “hayır” demek. Zaman zaman zor gelse bile kibarca reddetmenin en insani hakkınız olduğunu unutmayın. Teşekkürle karşılayıp, kibarca reddetmek birincil hakkımızdır. Buna rağmen ısrarcılıkla karşılaşırsanız kararlı olun ve net bir duruş sergilemeye devam edin. Fazla ısrar karşısında fikir değiştirmek, karşıya sınırlarımı esnetebiliyorum izleniminden başka bir şey ifade etmeyecektir.

Tüm bu yöntemlere ek olarak sınır koymanın yanı sıra koyulan sınırların korunması ve benimsenmesi oldukça önemlidir. Koyulan sınırları koruyamamanın bir anlamı olmayacaktır. Başlangıçta çaba gerektirir, ancak kendi alan, fikir ve hareket özgürlüğünüzü korumaya başladıktan sonra her anlamda ne kadar iyi hissettiğinizi deneyimlemek en keyifli alışkanlıklardan biri haline dönüşür.

Kendi sınırlarınızı koruduğunuz ve başkalarının sınırlarına saygı gösterdiğiniz, psikolojik sağlamlık dolu günleriniz olsun.