Stresi adım adım yok etmenin yolları
06.01.2020 - 14:34 | Son Güncellenme:
İş hayatı, ev düzeni, trafik sorunu... Bu döngüde koşturup dururken kendimize vakit ayıramaz hale geldik. Zihinsel, ruhsal ve fiziksel açıdan zorlayan stres de tam da noktada bizi esir alıyor. Ancak stresten kurtulamasak da onu yönetebilmeyi öğrenmek birçok şeyden sıyrılmamızı kolaylaştırıyor. Yeter ki doğru yollara başvuralım... Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Gözde Gündoğdu Meydaneri, stres ile baş etmenin yolları sıraladı
Stres tanım olarak dengenin bozulduğu duruma organizmanın verdiği cevaptır. Kişinin bedensel ve ruhsal dengesini bozan her uyaran, stres kaynağı olabilir. Olağan sınırlar içerisindeki stres; uyumu artırıcı olup kişinin yeteneklerini destekleyip motivasyonuna yardımcı olacak itici bir faktör iken stresin hiç olmaması ya da aşırı olması kişilerde işlevselliği bozar. Sürekli hissedilen kronik stres ise vücut sistemlerini etkileyerek birtakım sağlık problemlerine yol açabilir.
Olumlu olaylar da stres yaratır mı?
Stres sadece işsizlik, yas, boşanma, kayıp gibi olumsuz yaşam olaylarında değil; evlilik, terfi, ebeveyn olma, yeni çevreye dahil olma gibi olumlu veya nötr görünen ve uyum gerektiren yaşam olayları sonrasında olabilir. Hatta stres, yaşam olayı olmaksızın kişinin kendisi ve dış dünyayı algılama şekli neticesinde de ortaya çıkabilir. Stres oluşturacak yaşam olayı varsa bu olayın; niteliği, kişinin olaya maruziyetinin sürekli olup olmaması, olayı kontrol edip edememesi, kişinin zihinsel yapısı da önemlidir.
Stres bu şikayetlere sebep oluyor
Stresli durumda; kas gerginliği, çarpıntı, titreme, terleme, yorgunluk, halsizlik, mide ve bağırsak belirtileri gibi bedensel belirtilerin yanında; mutsuzluk, zevk alamama, kaygı, huzursuzluk, öfke hali gibi duygusal belirtiler, unutkanlık, konsantrasyon problemleri gibi bilişsel belirtiler, uyku bozuklukları, yeme alışkanlığında değişiklik, alkol ve madde kullanımı gibi davranışsal belirtiler olabilir.
Stres ile baş edebilmek için...
Stresle baş edebilmek için öncelikle söz edilmesi gereken, kişisel faktörlerdir. Kişinin stres kaynağını nasıl algıladığı, buna verdiği tepkiler, baş etme becerileri; bireyler arası farklılık gösterir. Bazı kişiler, sakin kalıp yapılması gerekeni soğukkanlılıkla yerine getirebilirken bazılarında kaçınma, stres kaynağı karşısında öfkelenme, ne yapacağını bilememe, donakalma, erteleme gibi tepkiler görülebilir. Stresle baş etmede ilk adım, bireyin kendi stresini fark edip kendisinde stres oluşturan durum ile yüzleşmesidir.
Sonrasında bu durumu nasıl algıladığına ve stres kaynağına nasıl tepki verdiğine dair farkındalık kazanması, neler yapabileceğine dair strateji geliştirmesi ve elinden bir şeyin gelmediği, stresin kaynağını kontrol edemediği durumla uzlaşması, yapamayacaklarından vazgeçmesi önerilebilecekler arasındadır.
Örneğin, kişi stresini tetikleyen gürültülü, karanlık, sevmediği ortamlardan ya da kendisinde endişeyi tetikleyen kişilerden uzaklaşabilir. O anda kendisine iyi gelen, onu motive eden fikirleri hatırlaması, öncesinde durumun üstesinden geldiğini ve o durumdaki hissiyatını hayal etmesi, kendisi için rol model olan, örnek aldığı kişilerin aynı durumda nasıl davranıyor olacaklarını düşünmesi, yapılabilecekler konusunda yola çıkmak, kontrolü ele almak bireysel olarak yapılabileceklerden sadece birkaçıdır.
Bunun yanında aile ve sosyal çevrenin desteği, kişinin günlük hayatını nasıl sürdürdüğü, keyif aldığı aktivitelere vakit ayırması, beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek, düzenli egzersiz yapmak, gevşeme ve nefes teknikleri psikoeğitimi de stresle baş etmede yardımcı olabilecek faktörlerdir. Kişi tüm bunlara rağmen stresiyle baş edemiyor ve bu durum hayatını olumsuz olarak etkilemeye devam ediyorsa uzman desteği mutlaka alınmalı.
