15.08.2024 - 14:15 | Son Güncellenme:
Mpox aslı virüsün neden olduğu maymun çiçeği, ateşe neden olabilen, kaşıntılı deri döküntülerinin ortaya çıktığı bir salgındır. Henüz Covid-19 virüsünün etkilerinin tam anlamıyla bitmediği bu günlerde, maymun çiçeği acil durum ilanına neden oldu. Özel bir tedavisi bulunmayan bu hastalık Afrika’da pandemi haline geldi.
Maymun çiçeği virüsü deri döküntüsü, lenf düğümlerinde şişme, ateş, solunum problemleri ve kas ağrıları gibi belirtiler gösterebilir. İnsandan insana da bulaşabilen bu virüs bazen de hayvanlardan bulaşabiliyor. Maymun çiçeği için kullanılan ilaçlar, virüsün meydana getirdiği semptom ve şikayetleri hafifletebilir.
İlk insan vakası 1970 yılında görülen maymun çiçeği virüsünün adı daha çok 2022 yılında ortaya çıkan salgınla duyuldu. Poksviridae ailesinden Orthopoksvirus türüne ait çift sarmallı ve zarflı, bir DNA virüsü olan maymun çiçeği virüsü iki farklı genetik bölümü ile Orta Afrika (Kongo Havzası) menşei de vardır ve daha bulaşıcı ve etkisi olduğu bilinir.
Maymun çiçeği sağlık bakanlığının sitesinde yer alan verilerle ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinin şişmesi, sırt ve kas ağrıları, şiddetli halsizlik ile kendini gösterir. Karakterize invazyon dönemi 0 ila 5 gün arası sürer. Lenf bezlerinin şişmesi kızamık ve suçiçeği gibi hastalıklarla karşılaştırıldığında, maymun çiçeği virüsünün belirgin bir özelliğidir.
Maymun çiçeği virüsünde görülen deri dökülmesi ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1 ila 3 gün içinde meydana gelir. Döküntü, gövdeden ziyade daha çok yüz ve ekstremitelerde görülebilir. Döküntüler yüzde başlayarak genellikle avuç içleri ve ayak tabanlarını etkiler. Vakaların yüzde 70’inde oral mukozalar, yüzde 30’unda genital bölge ve yüzde 20’lik bir oranla konjonktiva ile birlikte kornea da etkilenir.
Maymun çiçeği, çiçek hastalığından farklı olarak genellikle 2 ila 4 hafta süren semptomlar gösterir. Çoğu zaman ilaçsız kendiliğinden iyileşmesi nedeniyle çiçek hastalığı ile karıştırılıyor olsada, uzmanlar belirtiler konusunda dikkat edilmesi gerektiğini söylüyorlar. Bağışıklık sistemi rahatsızlığı bulunan kişiler bilhassa dikkat etmeliler.
Bu rahatsızlık çocuklarda, özellikle küçük yaş grubundaki çocuklarda daha şiddetli seyretme eğilimi gösteriyor. Maymun çiçeği virüsünün vaka ölüm oranı genel nüfusta %0 ile %11 arasında değişiklik gösterirken, küçük çocuklar bu risk grubunun içinde daha yüksek bir oranla yer alıyor. Bu sebeple ebeveynlere büyük sorumluluk düşüyor, çocuğunuzda belirtiler gözlemlemeye başladığınız taktirde vakit kaybetmeden bir uzmana göstermenizi tavsiye ediyoruz.
İnsanlarda gözlemlenen birçok enfeksiyon ve virüs genellikle hayvanlarla doğrudan temas, hayvanlardan elde edilen ürünlerle temas veya bu hayvanların yaşadığı çevrede bulunma yoluyla yayılır. Maymun çiçeği virüsünde de bunun ana etken olduğu düşünülüyor. Ayrıca enfekte olmuş birisiyle yakın temas yoluyla da insandan insana geçiyor. Cinsel ilişki, doğrudan cilt teması ve enfekte kişinin yanında konuşma veya nefes alma bu bulaş yollarına dahil oluyor. Virü;, açık yaralar, solunum yolları veya gözler, burun ve ağız gibi yollarla da bulaşabilir. Ayrıca, virüsün bulaştığı çarşaflar, nevresimler, giysiler ve havlular gibi nesnelere dokunarak da hastalık yayılabilir.
Çiçek hastalığında kullanılan tedavi yöntemlerinin, Mpox (maymun çiçeği) tedavisinde de etkili olabileceği öne sürülüyor. Ancak, Mpox için bu tedavi yöntemlerinin ne kadar etkili olduğu henüz net bir şekilde belirlenmemiştir. Bu sebeple Mpox'un özellikleri ve virüsün farklılıkları nedeniyle, çiçek hastalığına yönelik tedavi yöntemlerinin Mpox üzerindeki etkinliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor.