“Pamuk Prenses”

Hasan Nadir Derin- Wilhelm ve Jacob Grimm Kardeşler’in masal tutkusu olmasaydı belki de hikâyenin sonunda kötülerin kaybedeceğine bu kadar inanmazdık. İki Alman kardeşin tarihte kaybolmuş, onlarca masalı araştırıp bulması ve kayda geçirmesi bugün hayal gücümüzü ve iyiliğe olan inancımızı beslemeye devam ediyor. “Bremen Mızıkacıları”ndan “Kırmızı Başlıklı Kız”a, “Parmak Çocuk”tan “Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler”e neler yok ki onların masal evreninde... Bu unutulmaz masallar zamanla kitaplardan fırlayıp beyaz perdeye ve sahneye kondu. Pamuk Prenses masalı yıllar içinde sinemanın defalarca dönüp baktığı konulardan biri hâline geldi. En yeni Pamuk Prenses filmi “Snow White”ın sinemalarımıza gelmesi vesilesiyle o ünlü soruyu sorduk: Ayna ayna söyle bize en iyi Pamuk Prenses uyarlaması hangisi?

Walt DIsney imparatorluğunun ilk prensesi

Sessiz sinema döneminde de çeşitli Pamuk Prenses uyarlamaları olsa da çoğu kişi için, bilinen en eski uyarlama “Snow White and the Seven Dwarfs”dır.(1937) Daha ötesi, kolektif hafızamıza işlemiş olan, izlemiş olmasak bile, karakterlerine, çizimlerine, bazı sahnelerine aşina olduğumuz uyarlama da budur. Pamuk Prenses denince, gözlerimizin önünde canlanan figürü de bu filme borçluyuz.

Çizgi film dünyasında önemli bir yer edinmiş olan Walt Disney, ilk uzun metrajlı animasyon filmini çekmeye karar verdiğinde, Pamuk Prenses’i seçer ve film gösterime girdiğinde, çok büyük bir başarı kazanır. Disney, bir şirket olarak büyüdükçe, film de tekrar tekrar gösterime girer, VHS’de, DVD’de, Blu-Ray’de defalarca basılır ve kuşaktan kuşağa aktarılır. Pamuk Prenses de büyük Disney imparatorluğunun ilk prensesi olur. Film bugünden bakınca, animasyon kalitesi olarak hâlen çok sağlamdır. Sadece güzelliği ve saflığı ile var olan, cücelerin evini temizleyen ve kurtarılmak için yakışıklı bir prense muhtaç olan prenses hikâyesi ise günümüz için eski kalmıştır. Ama farklı uyarlamalarında, bu yapı farklı noktalara ilerleye-cektir.

Yeşilçam’ın Pamuk Prenses’i Zeynep Değirmencioğlu

Disney, yeni vizyona giren Pamuk Prenses filmini, 1937 yapımı animasyonun gerçek oyuncularla çekilmiş, ilk uyarlaması olarak lanse ediyor ama acaba gerçekten öyle mi? ‘70’ler ve ‘80’ler Türkiye’sinde çocuk olanlar, çok yakından bilecekler ki, hayır. 1971 yılında Yeşilçam’da, tam da böyle bir film vardır (muhtemelen başka ülkelerde de). Çizgi filmin yapısını birebir takip eden “Pamuk Prenses ve 7 Cüceler” dönemine göre hiç de fena değildir. Biraz da nostalji hissiyle elbette ama hâlen keyifle izlenebilir. Zeynep Değirmencioğlu’nun Pamuk Prenses’i canlandırdığı filmde, Suna Selen kötü kraliçe, Salih Güney de yakışıklı prens olarak karşımıza çıkar. Yeşilçam döneminde, “Karanlıkta Uyananlar” gibi politik duyarlılığa sahip, filmler yapan Ertem Göreç gibi bir ismin, bu filmi çekmiş olması da ilginç bir not.

Kötülüğün yayıldığı doğaüstü güç

Grimm Kardeşler’in toparladığı masalların çoğunun orijinal hâllerinde, çocuklara hiç uygun olmayan korkutucu olaylar da vardır. Zamanla bunların bir kısmı yumuşatılmış ya da masalın içinden tamamen atılmıştır. Pamuk Prenses masalını düşünürsek, onda da epey sert unsurlar olduğunu görürüz. ‘90’lardan gelen “Snow White: A Tale of Terror” (1997) adlı filmde, senaristler de hikâyenin bu tarafını öne çıkarırlar. Masalda, sadece en güzelin kim olduğunu söylemekle görevli olan ayna, burada kötülüğün yayıldığı doğaüstü bir güç hâline gelir. Genç bir kadının, ormanın ıssız köşelerinden birinde, yedi erkeğin olduğu bir eve sığınması da masaldaki kadar naif sonuçlanmaz. Filmde Lilli adını kullanan, Pamuk Prenses karakterini o yıllarda öne çıkan genç bir oyuncu olarak, Monica Keena canlandırır. Kötü kraliçe rolünde ise yine deneyimli bir oyuncu Sigourney Weaver vardır.

Pamuk Prenses matador olursa

“Blancanieves” (2012) Pamuk Prenses masalının, sadece ana akım sinemada değil, festival çevresinde de karşılığı olduğunu gösteren en iyi örneklerden biri. İspanyol yönetmen Pablo Berger’in Pamuk Prenses’i ana karakter olarak alsa da diğer Grimm Kardeşler masallarından ögeleri de alıp harmanladığı filminde, Pamuk Prenses, matador bir kadın olarak resmedilir. Ama kötü kalpli üvey anne, cüceler ve zehirli elma gibi, masalın diğer unsurları, yerli yerindedir. Berger’in filme biçimsel olarak getirdiği bir yenilik de vardır. Tüm film, 1900’lerin başında gibi, siyah-beyaz ve sessiz film kalıpları kullanılarak çekilmiştir. O yıl, onlarca festivali dolaşan film, pek çok da ödül almıştır.

En güzel kötü kraliçe Charlıze Theron

2012’de Hollywood’dan da bir Pamuk Prenses uyarlaması gelir. Rupert Sanders’in ilk yönetmenlik denemesi olan “Snow White and the Huntsman”de bu kez hikâyenin aksiyon yönü ön plana çıkartılır. 2000’li yılların etkisiyle, bu filmdeki prensesimiz zırhını giyip, eline kılıcını alıp, kötü kraliçeye karşı savaşan bir karakter hâline gelmiştir. Pamuk Prenses karakterini Kristen Stewart canlandırır. Doğrusu, role de yakışmıştır. Masalda ufak ama kritik bir rolü olan avcı, filmin adından da anlaşılabileceği gibi, filmin baş karakterlerinden biridir. Onu da Chris Hemsworth canlandırır. Kötü kraliçe ise, bu kez gerçekten dünyanın en güzel kadınlarından birinde cisimleşir: Charlize Theron. Film, çok iyi yorumlar almasa bile, belli bir gişe başarısı yakalar ve içinde Pamuk Prenses ve Kristen Stewart’ın olmadığı bir devam filmi de çekilir. 2012’de Pamuk Prenses filmlerine, beklenmedik bir talep olduğunu da vurgulamalı. Lily Collins’in Pamuk Prenses olduğu “Mirror Mirror” filmi de o yıl gösterime girmişti.

Halkına umut veren bir lider

Geldik, şu anda sinemalarımızda gösterimde olan, Disney’in yıllar sonra, ilk animasyon filmlerini, gerçek oyuncularla yeniden çekme denemesi “Snow White”a (2025). Animasyon filmin bazı unsurları aynen kalmış ama aradan geçen neredeyse 100 yılın etkisiyle, özellikle ikinci yarısı, büyük ölçüde değiştirilmiş. Artık, Pamuk Prenses, beyaz atlı prensini bekleyen, genç bir kadın değil, bir korku imparatorluğu kuran kötü kraliçenin karşısına bizzat dikilen, halkına umut veren bir lider. Filmin yapım sürecinde, özellikle oyuncu seçimleri çok fazla eleştirilmişti. Gal Gadot, kötü kraliçe olarak gerçekten yetersiz bir oyunculuk sergiliyor ama Rachel Zegler, daha önce de kendisini kanıtladığı gibi, başarılı bir müzikal oyuncusu ve Pamuk Prenses olarak akılda kalıcı bir performans sergiliyor. Ancak filmin yapım sürecinde, etrafında yaratılan olumsuz hava, filmin gişesini de etkilemiş durumda. İlk hafta seyirci sayıları, Disney’in beklentisinin çok altında. Önümüzdeki haftalarda, durumu toparlayabilecek mi, göreceğiz.