‘Sanat özgürse toplum nefes alır’

Dünya Tiyatro Günü, tiyatro sanatının toplumumuzdaki eşsiz yerini ve önemini bir kez daha hatırlatıyor.  Bu özel günde sahnelere destek olmak ve tiyatronun yaşamasına katkıda bulunmak hepimizin elinde. Bugün perde açan oyunları tiyatroseverler için derledik. Dostoyevski’nin ölümsüz eserinden uyarlanan “Yeraltından Notlar”, İkincikat sahnesinde modern bir yorumla izleyiciyle buluşurken Neon Tiyatro’nun ödüllü oyunu “Tanıdığım Tüm Erkekler” bir ilişkinin karmaşık dinamiklerini mizahi bir dille ele alıyor. Kadıköy Boa Sahne’de sahnelenen düşündürücü yapım “Elektrikli Sandalye için Elektrik Yok” özgürlük kavramını sorgulatırken Moda Sahnesi’nde “Hizmetçiler” iktidar ve arzu temalarını işliyor. Zorlu PSM’de sahnelenen etkileyici yapım “İnsanlar Mekânlar Nesneler” geçmişin yükleriyle yüzleştirirken Baba Sahne’de “Nora (Bir Bebek Evi)” güçlü bir kadın hikâyesini günümüze taşıyor. Tatavla Sahne’de “Allahaısmarladık Cumhuriyet”, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki kadınların hikâyesi ile Timiyatro Sahne’de sahnelenen “Phol Ende” oyunu da varoluşsal sorgulamalarla seyirciyi buluşturuyor. Öte yandan İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl 43’üncüsü düzenlenecek Hülya-Özdemir Nutku Uluslararası İzmir Tiyatro Festivali, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde “The Diva Müzikali” ile açılış yapıyor. 16 Nisan’a kadar sürecek festivalde, 29 oyun ve ücretsiz atölyeler yer alacak. Programda Almanya, İspanya ve Yunanistan’dan gelen üç uluslararası oyun da var.

Vergi düzenlemesi şart

Sahneden yükselen her ses, her oyun, hayatın karmaşıklığını, güzelliğini ve acılarını yansıtarak insana ayna tutuyor. Ancak tiyatronun sürdürülebilirliği, sanatçıların ve tiyatroların karşılaştığı zorluklar nedeniyle tehdit altında. Tiyatro Kooperatifi de 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde yaptığı açıklamada, özel tiyatroların yaşadığı ekonomik ve sanatsal zorluklara dikkat çekiyor. Açıklamasında çözüm önerilerini sıralayan kooperatif, özel tiyatroların sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için vergi yükünün hafifletilmesi gibi destek mekanizmalarının uygulanabilir hâle getirilmesini talep ediyor. Sanatsal üretimin baskı altında olmadan, özgür bir ortamda gerçekleşebilmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “Tiyatro sanatının birleştirici gücü, dayanışma ve empatiyle topluma birlikte düşünebilme imkânı vermesiyle sanatın ve toplumsal hassasiyetlerin de ötesinde bir yaşam felsefesi inşa eder. Tam da bu sebeple üzerindeki toplumsal ve ekonomik baskı, sadece sanatçılara değil, topluma ve sanata erişime de zarar verir” ifadelerine yer veriliyor.

Bildiri Hayati Asılyazıcı’dan

27 Mart Dünya Tiyatro Günü kapsamında yayınlanan ulusal bildiri bu yıl sanat eleştirmeni ve yazar Hayati Asılyazıcı tarafından kaleme alındı. Bildiride, tiyatronun insanlık tarihi ve uygarlık için önemine vurgu yapılırken tiyatronun cehalet ve bağnazlığa karşı özgür düşünceyi, adaleti ve vicdanı savunduğunun altı çizildi. Toplumsal sorunlara dikkat çekilen bildiride tiyatronun bu sorunlarla mücadelede önemli bir rol oynadığı ve insanlığın sorgulama gücünü canlı tuttuğu belirtildi. Mustafa Kemal Atatürk’ün tiyatroya verdiği önem hatırlatılatıldığı bildiri “Tiyatroya sahip çıkmak umuda, geleceğe, insana ve insanlığa sahip çıkmaktır. Dünyayı sevginin kurtaracağını bilmektir. Dünya ‘Tiyatro Günü’ izleyicisine, emekçilerine, onlarla dayanışma içinde olup tiyatroyu sadece eğlence, ekonomi olarak algılamayan herkese ve insanlığa kutlu olsun” cümleleriyle son buluyor.

“Kültürel mirası ve hafızayı taşıyan değerli yapılar”

Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mert Fırat da sanatsal özgürlüğün toplumsal adaletten ayrı düşünülemeyeceğini belirterek şu açıklamayı yaptı: “Sanatın özgürleşmesinin, ifade özgürlüğü ve toplumsal adaletin tesisinden ayrı düşünülemeyeceğini her fırsatta vurguluyoruz. Sanatın özgür olmadığı yerde, toplum da nefes alamaz. Bunun yanı sıra tiyatro sanatçılarının seyircileriyle kurduğu ilişkinin, ticari kısıtlamalar ve vergi yükleriyle önünün kesilmemesi gerekiyor. Özel tiyatrolar sadece ticari işletmeler olarak değil, toplum yararına, sanatın sanatçının desteklendiği kültürel mirası ve hafızayı taşıyan değerli yapılar olarak ele alınmalı.”