Canlı performanslarla 9 Hitchcock filmi

İstanbul Modern Sinema, British Council işbirliğiyle beyazperdede “gerilimin efendisi” olarak kabul edilen Alfred Hitchcock’un ilk dönem yaptığı dokuz sessiz filmi Türkiye’de ilk kez gösterime sunuyor. DCP formatında gösterilecek filmlere, İngiltere’den John Sweeney, Türkiye’den ise Replikas, Hakan Ali Toker ve Erdem Helvacıoğlu gibi müzisyenler canlı performanslarıyla eşlik edecek. 7 Kasım Perşembe günü İngiliz sinema yazarı ve gazeteci Ian Haydn Smith, Alfred Hitchcock’un 50 yıllık sinema kariyerini değerlendireceği bir söyleşi gerçekleştirecek.

Sinema Sponsoru D-Smart’ın katkılarıyla 7- 17 Kasım 2013 tarihleri arasında gerçekleşecek “Hitchcock 9” başlıklı program, “sessiz filmler sinemanın en saf halidir” diyen Hitchcock’un sonraki filmografisine ışık tutan, günümüz film gramerini oluşturan bir okul niteliğindeki sinemasının ipuçlarını taşıyor. Yönetmenin 1920’lerdeki sessiz sinema döneminden hayatta kalmayı başarabilmiş bu filmler, British Film Institute tarafından geçtiğimiz yıl temizlendi ve onarıldı.

Alfred Hitchcock’un son derece kendine has stilinin evrimini sergileyen bu dokuz film arasında yönetmenin 25 yaşında yaptığı kara komedi tarzındaki ilk filmi aldatma, kara mizah ve cinayet gibi birçok takıntısını yansıtan, güvensizliklere ve sadakatin sınırlarına dair 1925 yapımı bir melodram Zevk Bahçesi (The Pleasure Garden), 1929 yapımı sessiz filmlere geçiş döneminde İngiltere’de çekilen en iyi filmler arasında sayılan gerilim-polisiye Şantaj (Blackmail), Hitchcock’un gözde teması toplum tarafından suçlu bulunan ve dışlanan “lekeli insan”ı konu alan ve çarpıcı anlatım yeteneğini gözler önüne seren 1928 yapımı Hafif Meşrep (Easy Virtue), yönetmenin suçluluğa duyduğu ilginin ve aile yaşamına dair gitgellerinin erken tarihli örneklerinden 1927 yapımı Yokuş Aşağı (Downhill), kadınlar konusundaki tutukluğunu yansıtan, uzun plan kullanımları ve parti sahnelerinin özenli koreografisiyle dikkat çeken 1928 yapımı Çiftçinin Karısı (The Farmer’s Wife) yer alıyor.

Programda ayrıca romantik komedi ve melodram öğeleri içeren Şampanya (Champagne), Hitchcock’un tek özgün senaryosu olan Ring, Hitchcock tarafından “ilk gerçek Hitchcock filmi” olarak nitelendirilen daha dışavurumcu gerilim örneği Kiracı: Sisli Bir Londra Hikayesi (The Lodger: A story of the London Fog) ve yönetmenin ilk döneminin en iyi ve en yetkin eserlerinden biri olarak görülen, bir aşk üçgenini anlatan son sessiz filmi 1929 yapımı Aşk Üçgeni de gösterilecek.

Şantaj (Blackmail), 1929

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 84’, İngilizce

Oyuncular: Anny Ondra, John Longden, Cyril Ritchard

Canlı Müzik Eşliğinde: John Sweeney (piyano)

Sesli filmlere geçiş döneminde İngiltere’de çekilen en iyi filmler arasında sayılan, 1929 tarihli sessiz Hitchcock filmi Şantaj’ın, müzik ve bazı diyalog sahneleri içeren bir versiyonu da bulunuyor. Alice White, gönlünü Scotland Yard dedektifi Frank Webber’a kaptırmıştır. Fakat görüştükleri bir akşam dedektifi atlatır ve gizlice başka bir adamla buluşma ayarlar. Gecenin ilerleyen saatlerinde de stüdyosunu görmek üzere adamın evine gitmeyi kabuleder.Oysa adamın aklında başka şeyler vardır. Bir tiyatro oyunundan hareketle çekilen film, polisin arananlar listesindeki bir suçluyu kovaladığı açılış sekansıyla ve Londra metrosunda geçen sahneleriyle, aslından başarıyla ayrışan bir uyarlama.

Şampanya (Champagne), 1928

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 105’, İngilizce

Oyuncular: Betty Balfour, Gordon Harker, Ferdinand von Alten

Canlı Müzik Eşliğinde: John Sweeney (piyano)

Romantik komedi ve melodram öğeleri içeren film, varlıklı bir adam ile şımarık kızını konu alıyor. Genç kadın, şampanyacılık işindeki babasının serveti sayesinde lüksbir yaşam sürmektedir. Adam, kızının ayakları yere bassın diye iflas etmiş numarası yapar ve genç kadını aklını başına almak ve kendi geçimini sağlamak zorunda bırakır. Hitchcock’un zengin yaşamları konu alan filmlerin sönüklüğüne uzun süre kafayı takmış olması, havaya kaldırılmış şampanya kadehinden çekilmiş açılış sahnesi gibi birtakım deneysel dokunuşlara yol açmış.

Yokuş Aşağı (Downhill), 1927

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 105’, İngilizce

Oyuncular: Ivor Novello, Isabel Jeans, Ian Hunter, Robin Irvine

Yokuş Aşağı, Hitchcock’un suçluluğa duyduğu ilginin ve aile yaşamına dair gitgellerinin erken tarihli örneklerinden. Okul kaptanı Roddy yıldızbir ragbi oyuncusudur. En yakın arkadaşı Tim ile birlikte, Mabel isimli garsonla görüşmeye başlarlar. Bir öfke anında Mabel okul müdürüne Roddy’den hamile olduğunu söyler. Töhmet altında kalan ve haksız yere okuldan atılan Roddy, kendi babası da dahil herkesin gözünde rezil duruma düşer. Dayanılmaz suçlamalar karşısında, kendi kararıyla yöreden uzaklaşır ve para karşılığı zengin ve yalnız kadınlarla arkadaşlık eder. Sözlü anlatımda ara başlıklarla yetinen Hitchcock, hikayenin,filmin görsel dili yoluyla anlatılabilmesine çalışmaktadır.

Hafif Meşrep (Easy Virtue), 1928

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 70’, İngilizce

Oyuncular: Isabel Jeans, Franklyn Dyall, Ian Hunter, Robin Irvine

Canlı Müzik Eşliğinde: Erdem Helvacıoğlu (elektronik)

Hafif Meşrep, Hitchcock’un gözde teması olan, toplum tarafından suçlu bulunan ve dışlanan “lekeli insan”ı konu alıyor. Larita ayyaş kocası tarafından sadakatsizlikle suçlanmaktadır. Gönül ilişkisinden ötürü artık iffetsiz bir kadın olarak görülmektedir. Yeni bir hayat kurmak üzere kasabadan ayrılır ve Fransız Rivierası’na doğru yola koyulur. Bir süre sonra John Whittaker isimli, kendisinden yaşça küçük ve zengin bir adamla tanışıp evlenir. Adama geçmişinden bahsetmemesine rağmen kayınvalidesi Larita’yı kesinlikle onaylamamaktadır ve kadının ahlakından şüphe eder. Bakış açısı tekniğinden ve geriye dönüşlü anlatımdan yaratıcı bir şekilde yararlanan film, Hitchcock’un çarpıcı anlatım yeteneğini gözler önüne seriyor.

Çiftçinin Karısı (The Farmer’s Wife), 1928

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 107’, İngilizce

Oyuncular: Jameson Thomas, Lilian Hall-Davis, Gordon Harker

Canlı Müzik Eşliğinde: John Sweeney (piyano)

Taşrada geçen bu komedide, kızlarını evlendirmiş orta yaşlı dul bir adam yeniden evlenmeye karar verir ve uygun bir eş bulabilmek üzere,sadık kahyasına bir liste hazırlama görevi verir. Ancak adayların hiçbiri bu “mertebeye” layık bulunmaz; zira çiftçinin ilginç standartlarını karşılayamamaktadırlar. Zamanla adam uygun bir eş seçmenin problemli bir süreç olduğunu anlar. Dul adamın beceriksiz arayışı, Hitchcock’un kadınlar konusundaki tutukluğunu yansıtıyor. Uzun plan kullanımları ve parti sahnelerinin özenli koreografisi ise yönetmenin dehasını gözler önüne seriyor.

Kiracı: Sisli Bir Londra Hikayesi (The Lodger: A Story of the London Fog), 1926

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 90’, İngilizce

Oyuncular: Ivor Novello, June, Marie Ault, Malcolm Keen

Bir seri katil, sislerle kaplı Londra kentini kasıp kavurmaktadır. Bayan Bunting’in evine yeni bir kiracı yerleşir. Londra’da cereyan eden korkunç olayların ardından kadın, kentte dehşet saçan seri katilin yeni kiracısı olabileceğinden şüphelenmeye başlar. Hitchcock tarafından “ilk gerçek Hitchcock filmi” olarak nitelendirilen,usta işi bu sessiz gerilimde, gizemli kiracıyı matinelerin gözbebeği Ivor Novello canlandırıyor ve alışılmadık karanlık portresiyle seyircilerin algısını zorluyor.

Aşk Üçgeni, 1929

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 100’, İngilizce

Oyuncular: Carl Brisson, Malcolm Keen, Anny Ondra

Canlı Müzik Eşliğinde: Hakan Ali Toker (piyano)

Film, yetişkin hayatlarında farklı yollar seçmiş iki çocukluk arkadaşının hikayesini anlatıyor. Aralarındaki farklılıklara rağmen, Man Adalı balıkçı Pete ile avukat Philip ömürleri boyunca dostluk etmişlerdir. Pete,bir püritan metodist’in kızı olan Kate’e aşıktır; fakat Kate’in babası onu kızına layık bulmamaktadır. Pete, para kazanmak üzere adadan ayrılır ve Philip’ten Kate’e göz kulak olmasını ister. Yokluğunda Kate ile Philip birbirlerine aşık olurlar. Bir aşk üçgenini anlatan ve Hitchcock’un son sessiz filmi olan romantik Aşk Üçgeni, yönetmenin ilk döneminin en iyi ve en yetkin eserlerinden biri olarak görülüyor.

Zevk Bahçesi (Pleasure Garden), 1925

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 90’, İngilizce

Oyuncular: Virginia Valli, Miles Mander, Carmelita Geraghty,John Stuart

Canlı Müzik Eşliğinde: Hakan Ali Toker (piyano)

Yönetmen koltuğuna oturduğu bu ilk filmde Hitchcock aldatma, kara mizah ve cinayet gibi birçok takıntısını gözler önüne seriyor. “Zevk Bahçesi” adlı tiyatroda çalışan koro kızı Patsy Brand, Levett adında bir askerle evlenir. Günün birinde, yana yakıla dansçılık işi aramakta olan Jill Cheyne ile tanışır. Jill,Patsy sayesinde tiyatroda işe girer ve Levett’ın arkadaşı Hugh ile nişanlanır. Hugh ve Levett görev gereği tropiklerdekikolonileregitmek durumunda kalırlar. Patsy, Londra’daki yaşamına devam edecek, Jill ise erkek arkadaşını kolayca unutacaktır. Hitchcock’un bu ilk sessiz filmi, güvensizliklere ve sadakatin sınırlarına dair bir melodram.

Ring (The Ring), 1927

İngiltere, DCP, Siyah Beyaz, 108’, İngilizce

Oyuncular: Carl Brisson, Lilian Hall-Davis, Ian Hunter, Gordon Harker

Ring, Hitchcock’un tek özgün senaryosu. Bir aşk üçgenini konu alan bu melodram, sevgilisini bir profesyonele kaptıran bir panayır boksörünün hikayesi. Sokak müsabakalarına çıkan,“Tek Raund” lakaplı boksör Jack, Mabel’le nişanlıdır. Günün birinde Avustralya Boks Şampiyonu Bob Corby, Jack’ın güzel eşi Mabel’e abayı yakmış olduğunu fark eder. Mabel ve Bob birlikte kaçarlar, Jack ise intikam almak için idmana başlar