Ters çevrilmiş bir mermer sütun kaidesi keşfedildi! 'Mimari açıdan benzersiz'
25.12.2024 - 13:01 | Son Güncellenme:
Oğuzhan EKE/DHA
Bolu’da kazı çalışmalarının tamamlandığı antik stadion ile ilgili makale yazan Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, “Anadolu'da Roma Dönemi'ne ait yüzlerce inşaat yazıtı bulunmasına rağmen, Bolu'daki stadion yazıtı mimari açıdan benzersizdir” dedi.
Büyükcami Mahallesi’nde bulunan Hisar Tepesi mevkiindeki Roma dönemine ait antik stadion 2008 yılında keşfedildi. Tarihi yapının tekrar turizme kazandırılması için 2022 yılında detaylı kazı çalışmalarına başlandı. Kazı çalışmalarında yazıtlar, sikkeler, çömlekler ve Osmanlı Dönemi’ne ait hamam bulundu. 94,50 metre uzunluğundaki oturma alanları ortaya çıkarıldı. Kazı 2024’te sonlandırıldı. Kazı başkanlığı yapan Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, kazıyla ilgili araştırma makalesi hazırladı. ‘Stadion kazıları ışığında Claudiopolis’ten yeni arkeolojik veriler’ başlıklı makale Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi’nde yayımlandı.
‘İMPARATOR HADRİANUS’A ADANDIĞI ANLAŞILMAKTADIR’
Doç. Dr. Yiğitpaşa, antik stadionun, İmparator Hadrianus’a adandığı belirterek, “Claudiopolis kentini tüm imparatorlukta ünlü yapan Antinoos ve Hadrianus için kutlanan bayramlardı. Yapı yazıtını taşıyan levhalar arasında İmparatorun hükümdarlık yılının yazılı olduğu parçanın kazıda bulunamamış olması sebebiyle stadionun tam olarak hangi yılda inşa edildiği konusunda bilgi sahibi değiliz. Ancak yapının Domitius Ponticus Iulianus ve ailesi tarafından finanse edildiği ve dönemin iktidarı olan İmparator Hadrianus’a adandığı anlaşılmaktadır” dedi.
‘YOL GENİŞLETME ÇALIŞMALARINDA BAZI KISIMLAR YOK OLMUŞ’
Stadionun, yol genişletme çalışmalarında zarar gördüğünü belirten Yiğitpaşa, “Bolu'daki Claudiopolis stadionu, Strabon'un bahsettiği gibi, Roma dönemi mimarisinin üstün özelliklerini yansıtır. Stadionda, 16 farklı bölüme ayrılmış oturma sıraları bulunmakta ve bazı kısımlar zaman içinde tahrip olmuştur. Ayrıca, 1933-34 ve 1972 yıllarında yapılan yol genişletme çalışmalarında bazı kısımlar yok olmuştur” ifadelerini kullandı.
‘TERS ÇEVRİLMİŞ BİR MERMER SÜTUN KAİDESİ KEŞFEDİLDİ’
Kazılardaki buluntulara dair bilgi veren Yiğitpaşa, “Yağ lambası, metal parçalar ve kırık çömlek parçaları bulundu. Ayrıca, hamamın güneydoğu köşesinin 2,30 metre güneybatısında ters çevrilmiş bir mermer sütun kaidesi keşfedildi. Bu kaidenin Hisartepe Akropolü'nden yuvarlanmış olabileceği düşünülüyor. Ayrıca, modern yapının kalıntılarında 44,5x35x19 santimetre boyutlarında bir spolia mermer mimari parçası da bulundu. Toplamda 7 madeni para, üzerindeki yazı ve tasvirler silinmiş olan 5 tanesi ile birlikte bulundu. Bunlardan biri İmparator Septimius Severus (Milattan sonra 193-217) ve diğeri İmparator Pautalia Marcus Aurelius (Milattan sonra 161-180) dönemine ait. Bir bronz para, karşı damgalı, 2,3 santimetre çapında başka bir bronz para, tamamen silinmiş ön yüzü ve arka yüzde solmuş iki figür içeriyor” açıklamasını yaptı.
‘STADİON YAZITI MİMARİ AÇISINDAN BENZERSİZDİR’
Yiğitpaşa, kazılarda bulunan yazıtların, benzersiz olduğunu belirterek, “Ayrıca stadın alt kısmında, bugünkü stadyumlardaki sporcular gibi arenaya giren gladyatörler için galeriler ve vahşi hayvanların konulduğu odalar bulunduğuna inanıyoruz. Stadionun inşaat yazıtı, ince levhalara oldukça düzenli bir şekilde yazılmış ve binanın ortasında, koşu alanını seyirci tribününden ayıran korkuluklarda dört panel halinde yerleştirilmiştir. Anadolu'da Roma Dönemi'ne ait yüzlerce inşaat yazıtı bulunmasına rağmen, Bolu'daki stadion yazıtı mimari açısından benzersizdir. Yedi yazıt ortaya çıkarılmış, dört levha ise bulunamamıştır. Kaybolan bu yazıtların bulunmasıyla, stadionun kesin inşa yılı öğrenilebileceği düşünülmektedir” bilgilerini verdi.
‘MİLATTAN SONRA 2’NCİ VE 3’ÜNCÜ YÜZYILLARDA KULLANILDIĞINI GÖSTERMEKTEDİR’
Yiğitpaşa, antik stadionun tarihine ilişkin ise şu ifadeleri kullandı:
“2022 kazıları, yapının inşa tarihi ve tipolojisi hakkında önemli veriler sağlamıştır. Bulunan seramik parçaları ve madeni paralar, stadionun milattan sonra 2’nci ve 3’üncü yüzyıllarda kullanıldığını göstermektedir.”
