Son sözümüz Cumhuriyet! '101 yıldır 'kimsesizlerin kimsesi'
29.10.2024 - 06:49 | Son Güncellenme:
HABER MERKEZİ
Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde, Türk ulusunun büyük fedakârlıklarıyla kurulan Cumhuriyetimiz 101 yaşında. Kutlu olsun!
Cumhuriyet’in ilanından bu yana geçen 101 yılda Türkiye, Atatürk’ün “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesini benimseyerek bağımsızlık, demokrasi ve çağdaşlaşma yolunda önemli adımlar attı. 101 yıl önce olduğu gibi bugün de Türk milleti Atatürk’ün açtığı yolda, gösterdiği hedefe büyük bir kararlılıkla yürüyor.
CUMHURİYET 101 YILDIR ‘KİMSESİZLERİN KİMSESİ’
Atatürk’ün “bilhassa kimsesizlerin kimsesi” diye nitelediği Cumhuriyet bugün 101 yaşında. Kurtuluş mücadelesini taçlandıran büyük devrim, ikinci asrında da coşkuyla kutlanıyor.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla yakılan bağımsızlık meşalesi, 30 Ağustos 1922’de kazanılan büyük zaferle tüm yurdu aydınlattı. Yeni Türk devletinin uluslararası alandaki varlığı ise 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması ile tescillendi. Artık fiilen zaten var olan rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması gerekiyordu.
‘Yarın cumhuriyet ilan edeceğiz’
27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası ve Meclis’in güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması, Cumhuriyet’in ilanı için uygun ortamı hazırlamıştı. Mustafa Kemal Paşa, 28 Ekim akşamı Çankaya Köşkü’nde arkadaşları için bir sofra hazırlattı. İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa ve Kemalettin Sami Bey’in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Mustafa Kemal, Nutuk’ta şöyle anlatıyor: “Yemek sırasında ‘Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz’ dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim.”
Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı.
Tasarı kabul edildi
“Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuri-yettir” hükmünün yer aldığı tasarı TBMM’de saat 20.30’da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla kabul edildi. Cumhuriyet’in ilanı “Yaşasın Cumhuriyet” sesleri ve alkışlarla karşılandı. Ardından yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, ilk cumhurbaşkanı seçildi. Kürsüye gelen Mustafa Kemal konuşmasını, “Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır” sözüyle bitirdi.
Böylece devletin adı ve rejimle ilgili tartışmalara son verildi. Hükümetin kurulma şekli yeniden düzenlendi. Buna göre, cumhurbaşkanı başbakanı atayacak, başbakan da bakanlarını seçip cumhurbaşkanının onayına sunacaktı.
1925’ten bu yana bayram
Türk halkı, 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet’in ilanını kutladı. 26 Ekim 1924’te yayımlanan kararname ile Cumhuriyet’in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi. Böylece 29 Ekim 1924’teki etkinlikler, kutlamaların başlangıcı oldu. 29 Ekim, 1925 yılından itibaren de “milli bayram” olarak kutlanmaya başlandı.
YENİ ASRIN COŞKUSU
Bir asrı geride bırakan Cumhuriyet’in 101. yılı, dünden itibaren çeşitli etkinliklerle kutlanmaya başladı. Cumhuriyet coşkusu bugün yapılacak tören ve kutlamalarla zirveye ulaşacak.
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamaları erken başladı. İşte yurttan 101. yıl coşkusunu yansıtan bazı etkinlikler...
- İstanbul’da Cumhuriyet’in 101. yıl dönümü etkinlikleri kapsamında Taksim’deki Cumhuriyet Anıtı önünde tören düzenlendi. Törene İstanbul Valisi Davut Gül, 1. Ordu ve İstanbul Garnizon Komutanı Orgeneral Metin Tokel ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, siyasi parti temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
- Bilecik’in Gölpazarı ilçesinde 101 yamaç paraşütçüsünün katılımı ile “Ata’ya Saygı Uçuşu” yapıldı.
- Afyonkarahisar Kent Ormanı’ndaki fidan dikim etkinliğinde 101 genç geleceğe nefes olacak fidanları toprakla buluşturdu.
- Malatya Atatürk Kız Anadolu Lisesi’nde okuyan 500 öğrenci okul bahçesinde ay-yıldız simgesi ve “101” sayısı oluşturdu.
BİSİKLETLİ KORTEJ
- Konya’da Beyşehir Cumhuriyet Anaokulu tarafından “101 bisikletli ile Cumhuriyet Bayramı korteji” etkinliği düzenlendi. Etkinliğe minik öğrenciler Türk bayraklarıyla süslenen bisiklet ve mini scooterleriyle katıldı.
- Balıkesir’de 500 kişilik zeybek gösterisi izleyenleri hayran bıraktı. Katılımcılar “1923” yazacak şekilde dizilirken gösteriye Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Akın da ailesiyle katıldı.
- Muş’un Bulanık ilçesinde “Cumhuriyet Yürüyüşü”, yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. Yürüyüşte 200 metrelik Türk bayrağı açıldı.
- Eskişehir’de Sivrihisar Havacılık Merkezi, Cumhuriyet’in 101. yılına özel koreografi hazırladı. Bine yakın kişi hilal şeklini yaparken Türkiye’nin ilk kadın akrobasi pilotu Semin Öztürk Şener’in uçağı ay-yıldızı tamamladı. Şener, fotoğraf çekiminin ardından Cumhuriyet Bayramı özel uçuşu gerçekleştirdi.
1923’TE DOĞAN NURİYE NİNE CUMHURİYET’LE YAŞIT
- Kocaeli’nin Karamürsel ilçesinde yaşayan 101 yaşındaki Nuriye İzüstüne, Cumhuriyet’le yaşıt. 25 Temmuz 1923’te doğan, aynı mahallede kızı Fatma Fitoz ve torunu Fulya Çetiner ile yaşayan üç çocuk, dokuz torun sahibi İzüstüne, genellikle evde vakit geçiriyor, zaman zaman kitap okuyor, gençliğinde dinlediği şarkıları söyleyerek neşeleniyor. Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşadığı yılların çocukluk dönemine denk geldiğini belirten İzüstüne, “Karamürsel’e gelmiş ama ben görmedim” ifadesini kullandı.
