Kadın cinayetlerine karşı ‘yapay zekâ’ hamlesi
09.02.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
EVRİN GÜVENDİK/ANKARA
Yapay zekâ, kadına karşı şiddet ve cinayetlerde de devrede olacak. Meclis Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılık Komisyonu’nda sunum yapan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Coşkun Taştan, kadına yönelik şiddet ve cinayetlerle mücadeleye ilişkin yapay zekâ hamlesi hakkında bilgi verdi.
EVRİN GÜVENDİK/ANKARA - Aile İçi ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Karar Destek Modeli-1 (KDM-1) olarak adlandırılan projenin pilot uygulama sürecinin tamamlandığını belirten Taştan, “’Önleyici kriminalistik’ adını verdiğimiz yani suç henüz oluşmamışken suçun oluşma olasılığına ilişkin hesaplar yapabilme çok önemli bir beceri ve imkandır; bunu doğru kullanmak lazım. Ne zaman bunu anlatsam hep Tom Cruise’un 2000’li yıllardaki ‘Minority Report’ filmi insanların aklına geliyor ama biz öyle fantastik bir şeyden bahsetmiyoruz” diyerek, şu bilgileri verdi:
VERİ BÜYÜK, VAKİT KÜÇÜK
“Türkiye’de Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında yılda 300 bin civarında başvuru geliyor. Günlük bin tane vaka demektir. Her gün bin vakayla ilgili doğru karar vermek lazım. 2021 yılından 2022 yılının ortasına kadar olan kayıtları incelediğimizde bütün vakaların yüzde 83’ünün ‘riskli’ ve ‘çok yüksek riskli’ olarak tasnif edildiğini görüyoruz. Veri büyük, vakit küçük, hız önemli; bütün bunları düşündüğümüz zaman çağımızın önemli bir gelişmesine işaret etmiş oluyoruz; büyük veriler ve yapay zekâ, yapay öğrenme. Her gün bin tane vakanın, örneğin Emniyet Genel Müdürlüğünün Bilgi Teknolojileri Daire Başkanlığına aktığını düşünün. Orada hızlıca bir değerlendirme yapılıp, gerçek zamanlı ve isabetli bir risk analizi yapılarak geri döndürülmesi büyük önem kazanıyor. Burada bizim yaptığımız çalışma böyle bir boşluğu dolduruyor.”
YIL İÇİNDE KULLANIMA GİRECEK
Yaptıkları bilimsel çalışmalarla ortaya, yapay zekâ destekli bir karar destek modeli çıktığını söyleyen Taştan, projenin tamamen “yerli ve milli” olduğunu vurguladı. Taştan, “Emniyet ve Jandarmada son kez test yapıldıktan sonra 2025 yılı içerisinde Türkiye genelinde yaklaşık 1200 Aile İçi Şiddet Büro Amirliği içerisinde hem Emniyet Genel Müdürlüğünde hem Jandarmada kullanıma girecek” dedi.
‘HENÜZ BİZİM KADAR ZEKİ DEĞİL’
Taştan, söz konusu modelden beklentiyi gerçekçi tutmak gerektiğini, bütün suçları, kadın cinayetlerinin hepsini engellemenin mümkün olmadığını belirtirken “Yapay zekâ her ne kadar çok büyük verileri, bize kıyasla çok büyük bir hızla işliyor olsa da henüz bizim kadar zeki değil. İnsan zekâsıyla yapay zekâyı kombine eden bir tür hibrit sistemle ilerlememiz ve beklentiler açısından da gerçekçi olmamız lazım” ifadelerini kullandı.
YÜZDE 75 DOĞRU TAHMİN EDİYOR
Modelin, “veri setinde yüzde 75 doğru tahmin” oranına sahip olduğunu kaydeden Taştan, “Bu model, bir mağdur gelip başvurduğu anda mağdur ve şüpheliyle ilgili veriler toplandıktan sonra o vakaya ilişkin bir risk analizi yapıyor. Henüz cinayet işlenmemişken ‘Bu, cinayete evrilebilir’ şeklinde bize bir şey söylüyor” diye konuştu.
