İspanya'da Türk savunma sanayii rüzgârı! HÜRJET ile başladı, KAAN ile devam edecek
HÜRJET, İspanya ile imzalanan anlaşmayla NATO ülkelerine açılıyor. Yerli jet, İspanya’daki NATO Eğitim Merkezi’nde kullanılacak ve Avrupa pazarında Türkiye’ye kapı aralayacak. İspanyol uzman Guerra, HÜRJET’i “mihenk taşı” olarak nitelendirirken Savunma Politikası Analisti Turan Oğuz'a göre HÜRJET’in bu başarısı, Türk savunma sanayiinin Avrupa pazarında güçlü bir oyuncu olmasına katkı sağlayacak. Peki İspanya'nın HÜRJET’i tercih etmesinin arkasında yatan temel nedenler nedir? HÜRJET anlaşması KAAN için nasıl bir zemin hazırlayabilir? İşte detaylar...
TUSAŞ, Airbus ve İspanya Savunma Bakanlığı arasında HÜRJET'in İspanya'ya satışının önünün açılmasını öngören anlaşma geçtiğimiz günlerde imzalandı.
Mutabakat anlaşması gereği, HÜRJET'in İspanya'ya satışının önünün açılması ve bu uçağın ortak altyapı üretiminin İspanya'da yapılması öngörülüyor.
"BELKİ KAAN İÇİN DE KAPI AÇMIŞ OLUYORUZ"
TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu yaptığı açıklamada, 'Biz bir platform sattığımız zaman bütün ekosistemi satmış oluyoruz. Biz, uçağın yapısal ve altyapı üretimi için yüzlerce firmayla çalışıyoruz. Yelpaze çok ciddi genişliyor. Hep beraber bir ürün satmış oluyoruz. Bir ürünle bir markete girdiğiniz zaman diğer ürünlerin de kapısını açmış oluyorsunuz. Kara, deniz, havada bizim kendi ürünlerimiz, helikopterlerimiz, insansız hava araçlarımız, belki KAAN için de kapı açmış oluyoruz. Çünkü kullandıkça, hizmeti gördükçe güven başlıyor ve bu da tercihi getiriyor' şeklinde konuştu.
"TÜRKİYE, AVRUPA İÇİN VAZGEÇİLMEZ BİR ORTAK OLACAK"
İspanyol Savunma ve Havacılık Uzmanı Jaime Perez Guerra anlaşmayla ilgili dikkat çeken değerlendirmelerde bulunurken, 'Hem İspanya hem de Türkiye için çok önemli bir dizi gelişme olacak. HÜRJET bunun mihenk taşı diyebiliriz.' dedi. Guerra TRT Haber'e yaptığı açıklamada, 'Ama iki ülkenin sanayileri birçok başka konuda iş birliği yolları bulacak. Mesela İnsansız Hava Araçları, mesela KAAN... Yeni bir dönemin başındayız. Türk savunma sanayiinin son yıllardaki gelişimi gerçekten etkileyici. Türkiye, Avrupa için vazgeçilmez bir ortak olacak.' ifadelerini kullandı.
Guerra'ya göre; HÜRJET'in süpersonik özellikleri İspanya'nın filosuna önemli katkılar sağlayacak. HÜRJET'in İspanya için çok önemli olduğunu belirten Guerra, 'Çünkü F5B'lerin yerine geçecek süpersonik bir uçak arıyorlardı. Diğer adaylar aynı özellikleri sunmuyordu. Bunun yanında Türkiye ve İspanya arasındaki hükümet düzeyindeki iyi ilişkiler, özellikle de ordular arasındaki yakın iş birliği çok etkili oldu.' açıklamasını yaptı.
Anlaşmanın en dikkat çekici yanlarından birinin de İspanya'da kurulacak olan NATO Eğitim Merkezi'nde HÜRJET'in kullanılmasının olacağını ifade eden Guerra, 'İspanya'nın Badajoz kentine çok sayıda NATO pilotu gelecek ve HÜRJET bu merkezde kullanılacak. Bu da uçağın bir vitrini olacak. Tüm dünya HÜRJET'i görecek. Bu iş birliği diğer ülkelere de yol gösterecek.' dedi.
ABD, GÜNEY KORE VE TÜRKİYE KISA LİSTEYE SON KALANLAR
İspanya'nın HÜRJET’i tercih etmesinin arkasında yatan temel nedenler nedir? HÜRJET anlaşması KAAN için nasıl bir zemin hazırlayabilir? Savunma Politikası Analisti Turan Oğuz, Milliyet.com.tr için değerlendirdi.
İspanya'nın önümüzdeki süreçte eğitim uçaklarını yenileyeceğini söyleyen Oğuz, 'Çok sayıda eğitim uçağı var, 10'un üzerinde seçenek var ama çoğu çift motorlu uçaklar. Halbuki 3 tane HÜRJET benzeri tek motorlu süpersonik uçak var. Bunlardan biri HÜRJET, biri T7, bir de T50 var Güney Kore'nin geliştirdiği. 2005'ten beri üretimde, yaklaşık 20 yıllık bir model. T7'de bizim HÜRJET gibi sürekli geliştiriliyor. Ama T7 sürekli erteleniyor. Dolayısıyla programda gecikme olacak. Bir de genelde M346 seçiliyor İtalyanların ama o çift motorlu. Anladığım kadarıyla ve genel anlamda uluslararası basında söylendiği kadarıyla ABD, Güney Kore ve Türkiye kısa listeye en son kalanlar. Bunlar da birbirinin benzeri uçaklar. Performansları da birbirine çok yakın.' dedi.
HEM İNCELEDİLER, HEM UÇTULAR... DEMEK Kİ PERFORMANSINI DA BEĞENDİLER
Oğuz'un açıklamaları şöyle; Bu noktada hem teslim sürelerine uyma hem de birlikte ortak gelişme ve ortak üretim daha öne çıktı. Türkiye'de ortak üretim, ortak geliştirmeye en alışık olan ülke. ABD bunlardan zaten kaçıyor. Aynı şekilde Güney Kore de bizim kadar sıcak yaklaşmıyor, bazı sınırlamalar koyuyor. Bizim uçağımız, mesela ABD'ye göre; biz testte daha ilerledik. Türkiye'de İspanya Hava Kuvvetleri Komutanı'nı uçurduk HÜRJET ile. Türkiye'den uçarak gitti ve İspanya'da gösteri yaptı. Hem incelediler, hem uçtular... Demek ki performansını da beğendiler. Biz beğeniyoruz ama onlar da demek ki çok iyi durumda gördüler.
HÜRJET'TE EĞİTİM GÖRÜP KAAN'DA UÇACAKLAR
T7 ile HÜRJET en modern teknolojileri kullanan uçaklar. T50 var ama 20 sene öncesinin teknolojisi. Hiçbiri ABD ve Türk uçakları kadar yeni olmadığı için en son teknolojileri barındırmıyorlar doğal olarak. Dolayısıyla bu da önem arz etmiş olmalı.
Ne yaparsanız yapın ortak üretmek de isteseniz de ilk baktığınız şey isteyenlerinize uyup uymadığı. Biz HÜRJET'i geliştirirken ne yaptık? KAAN'da uçacak olanlar HÜRJET'te eğitim görecekler. Yani 5. Nesil Savaş Uçağı için bir eğitim uçağı yaptık.
TÜRKİYE'Yİ EN ÖNDE OLDUKLARI İÇİN SEÇTİLER
5. nesil savaş uçağına en uyumlu performansı sağlayacak şekilde her şeyi yaptık, bu da tabi önemli. Onlarda 5. nesil, 6. nesil uçaklarla uçak istiyorlar. Bunların hepsini birleştirdiğiniz zaman hepsini ölçtüler, tarttılar. Türkiye'nin en önde olduklarını düşündükleri için de Türkiye'yi seçtiler. Henüz sözleşme imzalanmadı, TUSAŞ'ın hedefi yıl sonuna kadar sözleşmeyi imzalamak ama Airbus ve o bölgede çalışacak İspanyol firmalarla mutabakat zaptı geçtiğimiz güç içerisinde imzalandı.
İSPANYA'DAN DÜNYAYA YAYILABİLİR
Biz hep İspanya'dan uçak ve gemi alırdık. 10 sene içerisinde hem uçak hem diğer projeleri de HÜRJET'in haricinde 5. nesil savaş uçağı ve insansız hava araçlarıyla da pazara girecek durumdayız. Pazara girmek derken burada önemli olan HÜRJET'in konuşlandırılacağı hava üssünde NATO pilotları da gelecek, onlar da görecekler. Dolayısıyla başka ülkelere de yayılabilir, dünya önüne çıkmış olacak. Bu diğer NATO ülkelerine satışı da getirebilir. O pazara girebilmek, İspanya'ya verebilmek bu açıdan da önemli olacaktır. İspanya ile başka şeyler yapmak açısından da iyi olacaktır.
SADECE UÇAKLA SINIRLI OLMAYABİLİR
Hem de baktığınız zaman şimdi Türkiye TF-2000 Destroyer vs. gibi şeyler de yapıyor, İspanya gelecekte ihtiyaç duyabilir. Bu sadece uçakla sınırlı olmayabilir. Gemi ve diğer alanlarda da birlikte çalışabilir. Bu sistemi iyi bir şekilde oturttuktan sonra diğer savunma alanlarında da ortak çalışabiliriz.
İSPANYA İLE TÜRKİYE'NİN SİYASİ VE ASKERİ UYUMLULUĞU
İki ülkenin hem askeri açıdan hem askeri hem siyasi açıdan uyumluluğu buna müsait kılıyor. Bu ne demek? Türkiye'ye zamanında Amerika, Hollanda ve Almanya, Türkiye'nin talebi üzerine patriot bataryaları yerleştirdi. Ama bu 3 ülke, Türkiye'nin Suriye'ye harekatlara başladıktan sonra, PKK/PYD'ye niye saldırıyoruz diye mızmızlandılar. İlk tepki olarak bu 3 ülke de patriotları çekti ama Türkiye'ye patriot bataryalarını getiren İspanya çekmedi. Hala bugün itibarıyla İspanya'nın patriot bataryaları Türkiye'de. Baktığınız zaman İspanya bu konuda da bizi yalnız bırakmadı. Bu aynı zamanda bir askeri seçenek olduğu gibi diğer ülkeler tarafında siyasi olarak bir cezalandırma olarak da kullanıldı.
Gazze alanında da Türkiye ve İspanya anlaşıyorlar. Hemen hemen aynı dili kullanıyorlar. Aynı şekilde Ukrayna konusunda da benzer görüşleri paylaşıyorlar. İki ülke askeri, siyasi, diplomatik ve uluslararası ilişkiler açısından birbirlerine Avrupa'da en yakın ülke durumunda şu anda. Dolayısıyla bunun savunma sanayii alanında da bir geleceğe dönük birliktelikler getireceğini düşünüyorum.
150 MİLYAR DOLARLIK FON
Son zamanlarda konuşulan ReArm Europe (Avrupa'da yeniden silahlanma) projesi kapsamında 150 milyar dolarlık bir fon sağlanacak. Bu ilerde ülkelerin kendi kullanımlarıyla artabilecek bir şey. Türk firmaları girsin mi, girmesin mi? şeklinde konuşmalar oluyor bu noktada. İşte Baykar İtalya üzerinden ilerlerken TUSAŞ da İspanya üzerinden ilerlemiş olacak. Türk firmaları şu anda yurt dışında iş ortaklarına da çok değer veriyorlar. Hem o ülkelerin projelerine girebilmek hem de ülkelerin referansları aracılığıyla yakın ülkelere ortak iş yapabilmek için ve kendi platformlarına eksikleri koyabilmek için. Buradan da bir sinerji ve iş imkanı doğacak. HÜRJET de bunun İspanya ayağı üzerinden benzer iş birliklerini geliştirebilecek bir platform olma konusunda değerli.
