Eşitsizlik engel tanımıyor! Engelli kadınların durumu ve ihtiyaçları araştırıldı

Ahenk Bayazıt / İSTANBUL - Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Engelli Kadınlar Derneği (ENGKAD) iş birliğinde gerçekleştirilen “Türkiye’de Engelli Kadınların Durumu, İhtiyaçları ve Öncelikleri: Hak Temelli Bir Araştırma” sı, engelli kadınların yaşadıklarını ortaya koydu. Araştırmaya 898’i doğrudan, 93’ü bakım verenleri aracılığıyla olmak üzere 991 engelli kadın katıldı. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de neredeyse her 10 engelli kadından 4’ü yaşamının herhangi bir döneminde şiddet ve kötü muameleye maruz kaldığını söyledi. Hak temelli ve toplumsal cinsiyete duyarlı bir bakış açısıyla engelli kadınların durumlarına, ihtiyaçlarına ve önceliklerine ilişkin tespitler ve çözüm önerileri sunulan araştırmada ortaya çıkan sonuçlar özetle şöyle:

Yetersiz imkânlar

- EĞİTİM: Katılımcıların yüzde 16.6’sı eğitimine devam edemediğini, yüzde 44.5’i ise eğitimine istediği düzeyde devam edemediğini söyledi. Kadınlar eğitimine devam edememe sebeplerini şu şekilde açıkladı; ailemin maddi olanaklarının yetersiz olması (yüzde 47), fiziksel olarak okula erişim sorunları yaşanması (35.6), ailemin izin vermemesi (yüzde 27.5), müfredat ve eğitim materyallerinin engelime uygun olmaması (11.7). Eğitiminde istediği aşamaya kadar devam edenlerin yüzde 54.4’ünün gelir getirici bir işte çalıştığı tespit edildi.

- ÇALIŞMA HAYATI: Engelli kadıların yüzde 34.4’ü eğitimlerine uygun işe yönlendirilmediklerini belirtti. Her 4 engelli kadından 3’ü (yüzde 73.4) yöneticilerinin, yüzde 41.2’si ise çalışma arkadaşlarının önyargılı yaklaşımlarıyla karşılaştığını söyledi.

Ulaşımda sıkıntı

- SAĞLIK HİZMETLERİ: Kadınların yüzde 32.2’si ihtiyaç duyduğu halde sağlık hizmetlerinden yararlanamadığınıbelirtti. Dil ve konuşma engeli bulunan katılımcılarda bu oranın en yüksek (yüzde 81.3) olduğu tespit edildi. Bunu işitme engelliler (yüzde 73.3) ve görme engelliler (yüzde 72.6) takip etti.

- TOPLUMSAL HAYATA KATILIM: Engelli kadınların yüzde 69.1’i halkın kullanabilmesi gereken binalara/alanlara girmekte, yüzde 60.3’ü toplu taşıma kullanmakta zorluk yaşadığını belirtti. Zihinsel engelli her 4 kadından biri park, meydan ve ulaşım araçlarını kullanamazken, görme engelli ve ortopedik engelli kadınların neredeyse yarısı ulaşım araçlarına erişemiyor. İşitme engelli kadınlar ise sinema, tiyatro gibi sosyal etkinliklere katılamıyor.

- KADINA YÖNELİK ŞİDDET VE KÖTÜ MUAMELE: Yaşamlarının herhangi bir döneminde şiddete maruz kaldıklarını belirten engelli kadınların oranı yüzde 35.8. Şiddete maruz kalmış engelli kadınların yüzde 89.5’inin duygusal/ psikolojik şiddete, yüzde 23’ünün sosyoekonomik şiddete, yüzde 13.5’inin cinsel şiddete/ zararlı uygulamalara ve yüzde 4.7’sinin fiziksel şiddete uğradığı tespit edildi. Ancak kadınların sadece yüzde 31.3’ü şiddeti bir kişi veya bir kuruma bilmiş durumda. Engelli kadınların yüzde 37.1’i yabancılar tarafından saldırıya uğramaktan, yüzde 27’si taciz ve hakarete uğramaktan endişe duyduğunu belirtiyor.

‘Taleplerini görünür kılacağız’

- UN Women Proje Yöneticisi Ebru Ağduk, “Engelli Kadın Derneği ile gerçekleştirdiğimiz bu çalışma, alandaki veri eksikliğini gidermeye yönelik önemli bir adım. Bu öncü araştırma, engelli kadınların haklara ve kamu hizmetlerine erişimiyle ilgili kapsamlı veriler sağlayarak gelecekte kamu politikalarının bu veriler üzerine inşa edilmesine olanak tanıyor. Daha eşit ve kapsayıcı bir dünya inşa etmek için engelli kadınların deneyimlerini ve taleplerini görünür kılmaya kararlıyız” dedi.

- Engelli Kadın Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Elif Emir Öksüz, temel amaçlarının engelli kadınların engellilik ve toplumsal cinsiyet kesişiminde yaşadıkları ayrımcılık ve kötü muameleleri görünür kılmak ve çözümler aramak olduğunu belirterek “Engelli kadınların yaşadıkları sorunları ortaya koyan verilerin olmaması sorunların tespiti ve uygun politikaların geliştirilmesi yönünde ciddi bir engeldir. Bu nedenle araştırmamız alandaki çok büyük bir boşluğu doldurmaktadır” ifadelerini kullandı.