Çocuklarda vegan beslenme tartışması

MELTEM GÜNAY/ İSTANBUL- ABD’de 2019 yılında, oğlu Ezra O’Leary’i sadece meyve, sebze ve anne sütü ile besleyerek ölümüne neden olduğu iddiasıyla yargılanan 38 yaşındaki vegan anne Sheila O’Leary, birinci derece cinayetin yanı sıra ağır çocuk istismarı ve kasten adam öldürmekle suçlanmıştı. Yapılan incelemelerde 18 aylık bebeğin sadece 8 kilo olduğu belirlenirken, bunun yedi aylık bir bebeğin kilosuna eşdeğer olduğu belirtilmişti. Anne O’Learys’in memurlara, çocuklarına katı bir vegan diyeti çiğ meyve ve sebzelerle beslediklerini söylediği belirtilirken, çiftin yetersiz beslendikleri tespit edilen iki çocuğu da koruma altına alındı.

Vegan beslenmenin çocuklar üzerindeki etkilerini ve cezayı Türkiye’deki uzmanlar değerlendirdi.

Büyüme geriliği

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Dr. Sultan Kaba çocuklarda vegan beslenmeyle ilgili olarak şunları söyledi; “Besin alerjisi gibi tıbbi zorunluklar olmadığı sürece çok katı kısıtlamaların olduğu hiçbir yasaklı beslenme modelini desteklemiyorum. Vegan beslenme şekli özellikle protein ve mikronutrientlerin eksikliği konusunda yüksek risklidir. Protein, minarel ve vitamin eksikliği direkt büyüme geriliğine yol açabilir. Sadece bitkisel kaynaklarla dengeli beslenme sağlayamayız. Hayvansal ürünlere kesinlikle ihtiyaç var.”

‘Annenin cehaleti’

Kendisi de vegan olan Kalp ve İç hastalıkları uzmanı Dr. Murat Kınıkoğlu bu durumun tamamen annenin beslenme konusundaki cehaletinden kaynaklandığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “Vegan beslenen annelerin içinde çok cahil olanlar oluyor. Burada çiğ beslenmeden bahsediliyor ki bu veganlıktan farklı bir şey ve doğru değil. Dolayısıyla veganlığı suçlamamak lazım. O anne böyle bir beslenme ile yanlış yapmış. Toplumun sürekli çocuğun et yemesi, süt içmesi ya da yumurta yemesi gibi baskısı var. Çocuğun illa bunları yemesi gerekmiyor. Dünyada milyonlarca vegan beslenen çocuk var ve hepsi sağlıklı.”

‘Hassasiyet şart’

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Avukat Özlem Şen de hukuksal açıdan durumu şöyle değerlendirdi:

“2016 yılında yayınlanan ve Academy of Nutrition and Dietetics tarafından hazırlanan raporda uygun şekilde planlanmış vejetaryen diyetler (vegan beslenme dahil), bebekler ve çocuklar da dahil olmak üzere her yaştan insan için sağlıklı ve yeterli olabilir sonucuna ulaşılmış. Fakat buna karşın özellikle söz konusu çocuklar olunca hassasiyet elzemdir. Ebeveynler kendi isteğiyle besin değerlerinden çocuğu mahrum bırakıp, gelişimini olumsuz etkiliyorsa çocuk istismarından söz edilebilir. Çocuğun üstün yararı her aşamada gözetilmeli ve bilimsel argümanlarla, bilim insanlarının değerlendirmeleri dikkate alınmalıdır.”

‘İstismar ve ihmal’

İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi Başkanı Avukat Aşkın Topuzoğlu da, genel bir değerlendirme yaparak, “Çocuk istismarı olduğu yüzde 100 hatta onu bile aşan bir durum var. Kasten değil belki ama ihmal var. İstismar ve ihmal neticesinde bilerek bu şekilde beslemeye devam ederek çocuğun ölümüne sebebiyet verilmiş. Sağlıksız durumu bir doktor ya da sağlık çalışanı görmemiş mi kimse bildirmemiş mi?” diye konuştu.