‘Betonun içine ahlak katmak zorundayız’
01.05.2025 - 06:47 | Son Güncellenme:
KÜLTÜR SANAT SERVİSİ
Mimarlık ve restorasyon alanında uzman olan Mimar Sinan Genim, “Depremi önleyemeyiz, ancak doğru şehir planlaması, dürüst yapı denetimi ve sorumlu bireylerle yıkımı önleyebiliriz. Betonun içine çokca da ahlak katmak zorundayız” dedi.
Türkiye, coğrafi yapısı nedeniyle bir deprem ülkesi. Bu hayati konuyu, mimarlık ve restorasyon alanında uzman, kültürel mirasa verdiği değerle tanınan Mimar Sinan Genim ile konuştuk. Genim, “Depremi önleyemeyiz, ancak doğru şehir planlaması, dürüst yapı denetimi ve sorumlu bireylerle yıkımı önleyebiliriz. Betonun içine çokca da ahlak katmak zorundayız” diyor. Sinan Genim’e göre, yıkımın büyüklüğünü belirleyen yalnızca fay hatları değil, plansızlık, denetimsizlik ve insan eliyle yaratılan ihmaller zinciri. Genim, şehir plancılarından belediyelere, mühendisten ustaya kadar herkesin bu tabloya katkı sağladığını belirtiyor. Depremlerden sonra en çok mühendislerin ve deprem uzmanlarının konuştuğunu, ancak işin esas başındaki şehir plancılarının sessiz kaldığını ifade eden Genim, “Depremden sonra herkes konuştu ama bir tane şehir plancısı çıkıp da ‘Biz bu planları yanlış yaptık’ demedi. Oysa felaket en başta burada başlıyor. Şehir plancısı, yapılaşmanın nerede ve nasıl olacağını belirler. Sen zemini zayıf, sıvılaşmaya açık bir bölgeye 8-10 katlı bina yapılmasına izin verirsen, bu cinayet planlamaktır. Şehir planlaması doğru yapılmadıkça, ne kadar sağlam bina yaparsan yap, çöker. Çünkü temel yanlış atılmıştır” diye konuştu.
‘Denetim kağıt üstünde’
İmar planlarının uygulanmasından yapı ruhsatlarının verilmesine kadar tüm süreçlerde belediyelerin büyük sorumluluğu olduğunun altını çizen Genim, denetim eksikliğinin can kayıplarını artırdığını da belirterek, “Yıkılan yapıların büyük bölümü ruhsatlı, onaylı, projeli. Peki neden yıkılıyor? Çünkü belediyeler sadece kâğıt üzerinden denetliyor. Uygulama sahada kontrol edilmiyor. Betonun nasıl döküldüğü, demirin nasıl yerleştirildiği kimsenin umurunda değil. Denetim yoksa, ruhsatın da bir anlamı kalmaz” dedi.
‘İmkan yoktu ahlak vardı’
Genim, yaşanan yıkımın temelinde yalnızca mühendislik hatalarının değil, daha derin bir ahlaki çöküşün bulunduğunu da dile getirerek şunları aktardı: “Eskiden imkan azdı ama ahlak vardı. Şimdi her şey var ama kimse yaptığı işe saygı duymuyor. Mühendis hesap yapıyor ama kontrol etmiyor. Müteahhit işi alıyor ama malzemeyi eksik ve yanlış kullanıyor. Usta işini hızlı bitirmek için kuralları hiçe sayıyor. Sonra bina yıkılınca ‘Deprem çok büyüktü’ diyorlar. Hayır. Bizi yıkan deprem değil, bu zihniyet ve ahlaki zafiyettir.”
‘Disiplin yoksa bina çöker’
Güvenli şehirler kurmanın ilk adımının insanı yetiştirmek olduğunu vurgulayan Genim, çözümün eğitimde ve toplumsal bilinçte yattığını altını çizerek, “Önce insanı eğitmeliyiz. Ahlaklı, işine saygı duyan, sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmeliyiz. Profesörü dürüst olmayan bir ülkede ustadan dürüstlük beklenemez. Yukarıdan aşağıya bir dönüşüm gerekir. Bir bina sadece mühendislik hesabıyla yapılmaz, o hesapları yapanın vicdanı, ahlakı, disiplini yoksa o bina çöker. Bu kadar basit” dedi.
‘Yıkıcı etkisini azaltabiliriz’
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olmasının değiştirilemez bir gerçek olduğunu hatırlatan Genim, şunları söyledi: “Depremi önleyemeyiz. Ancak onun yıkıcı etkisini azaltabiliriz. Bunun yolu doğru şehir planlamasından, dürüst yapı denetiminden ve sorumlu bireylerden geçer. Biz hâlâ altı su dolu zemine 10 katlı bina dikiyoruz. Hala doğalgaz getirdik diye terk edilen bodrum katlarını içler açısını haline görmezden geliyoruz rutubetten demirler paslanıyor, kolonlar dağılıyor haberimiz yok. İnsanlar beni evlerine çağırıyor, önce bodrum katına bakıyorum. Sıvalar dökülmüş, demirler paslı. Üst katlardaki lüks birbiri ile yarışıyor. Bu, ayağı kırık bir adamlın maraton koşması gibi. Ama hala kimse aklı başında, gerçekleri dile getirecek şekilde öneriler geliştirmiyor. Ne yazık ki bazı bilim insanları çözüm üretmek yerine insanlarımızı korkutmayı marifet sanıyor.”
Genim’e Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Bu yıl ‘edebiyat dönüştürür’ mottosuyla gerçekleştirilen 5’inci Uluslararası Kahramanmaraş Şiir ve Edebiyat Günleri, ödül töreniyle sona erdi. Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi’nde düzenlenen törende Yaşam Boyu Başarı Ödülü M. Sinan Genim’e, Şiir Ödülü İbrahim Nasrallah’a, Öykü Ödülü Mukadder Gemici’ye, Roman Ödülü Sadık Yalsızuçanlar’a, Çocuk Kitabı Ödülü Özkan Öze’ye, Dergi Ödülü Hece/Hece Öykü’ye, Jüri Özel Ödülü Ali Avgın’a ve Düşünce Ödülü Alev Erkilet’e takdim edildi.
