Anadolu Yakası’nda müsilaj sahilleri

Cihat Aslan - Marmara Denizi kıyılarını aylardır tehdit eden deniz müsilajı ya da halk arasındaki ismiyle deniz salyası, gün gün felaketlerini artırıyor. Marmara’ya kıyısı olan illerden başta İstanbul olmak üzere Kocaeli, Yalova, Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Tekirdağ illerinin kıyılarındaki balıkçılık faaliyetlerini durduran, halkta tedirginlik yaratan sarı, beyaz renkteki yapışkan sıvı (müsilaj) her yeri sardı. Milliyet olarak, müsilajın kıyılarında ve deniz açıklarında olduğu Marmara Denizi’nin kıyılarını geziyoruz. İlk güzergah 16 milyon insanın yaşadığı İstanbul. Burada Avrupa Yakası’ndaki müsilaj yüzeyde görünmezken, Anadolu Yakası’ndaki müsilaj beyaz bir tabaka halinde denizi kaplamış durumda.

Tehlike deniz dibinde

İstanbul’da sahil şeritlerini kaplayan müsilajın en çok görüldüğü bölge Anadolu Yakası. Geçtiğimiz haftalarda Avrupa Yakası’nda Silivri, Büyükçekmece ve Bakırköy’de de görülen müsilaj tabakaları artık o bölgede rüzgarın da etkisiyle açık denize yol almış. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, “Yüzeyde gördüğünüz müsilajın son hali ölen kısımları. Dolayısıyla o yüzeydeki yoğunlaşma sizi kandırmasın. Esas olay denizin altında. Rüzgar bu taraftan estiğinde karşıya geçer, o taraftan estiğinde buraya gelir. Ama yüzeyden 30 metre aşağıda müsilaj üretimi devam ediyor. Bugün toplarsınız rüzgar yarın getirir, aşağıdan tekrar üretim devam eder. Yapılması gereken bunun üretiminin durdurulması için tedbirler alınması” diye anlattı.

En büyük tehlike Anadolu Yakası’nda Kadıköy’deki Kalamış ve Bostancı Sahilleri, Kartal Balıkçı Barınağı ile Pendik’te görünüyor. Müsilajın İstanbul’da en çok zarar verdiği ilçe Kadıköy oldu denilebilir. Çünkü Kadıköy Kalamış Marinası ve denize döküldüğü bölüm bembeyaz bir tabakaya dönüşmüş. Sahildeki yat marinası, neredeyse müsilaja boğuldu. Müsilaj’ın sahilde de etkisini gösterdiği Kalamış’ta arkadaşıyla gezmeye çıkan Hasan Bora, “ilk defa görüyoruz. Haftalardır konuşuluyor bir çözüm de bulunamıyor. İnsan sahile gelince böyle bir tabloyla karşılaşınca üzülüyor. Buraya spora ve kahvaltıya geliyorduk. Bu salya olduğu sürece bir daha kahvaltı etmeye gelir miyiz, bilemiyorum. Dünyanın sonuna doğduk heralde. Koronavirüs bir yandan, haftalardır müsilaj bir yandan” ifadelerini kullandı.

Müşteriler rahatsız

Kalamış’ta denize sıfır otoparkta çalışan görevli de, “Salya olduğundan beri insanlar sahile fazla yaklaşmıyor” dedi. Kalamış Marina’da yelkenli teknesi bulunan yarışçı Tamer Yurtbaşı, “İlk defa bu kadar yoğun olduğunu ve geçmediğini görüyoruz. Deniz çok pis gözüküyor. Teknemiz Bursa’ya gitti, geldi. Soğutma sistemi için denizden aldığı su salyalı olduğu için motor hararet yaptı. Motorumuz yandı. Bununla nasıl başa çıkılacak bilmiyoruz” diye konuştu.

Marina’daki kahvaltı salonunun işletmecilerinden Yiğit Yıldız da son dönemde gelen misafirlerinin kirlilik ve kokudan rahatsız olduğunu belirterek, “Eskiden cam kenarında marinaya bakan tarafta kahvaltı yapmak isteyenler, şimdi arka sıralarda oturuyor. Yıllardır burada kafe sahibiyiz, ama ilk kez böyle bir yoğunlukla karşılaştık. Salgın nedeniyle zaten işletmeleri açamadık, şimdi de sıra müsilaj çıktı. Daha yeni açtık ama müşterilerden rahatsızlık duyup çıkanlar oluyor” açıklamasında bulundu.

‘Bu beyaz şey çıkmasın’

Anadolu Yakası’nda müsilajın kapladığı bir diğer alan ise Pendik Sahili oldu. Pendik Sahili’ndeki durumda diğer ilçelerden farksız. Müsilaj, Pendik Sahili’nden Tuzla Sahili’ne kadar tüm sahili kaplarken, genişliği ise karadan deniz açıklarına doğru 15 metre. Buradaki ufak balıkçı teknelerinin yarısı deniz salyasıyla kaplanmış. Sahildeki parktaki güvenlik görevlisi, Pendik Sahili’nin spor için en çok tercih edilen sahil olduğunu, çok daha fazla insanın geldiğini belirtirken, salyanın kokusu ve görüntüsü yüzünden son 1 ayda bu sayının düştüğünü söyledi. Sahilde fotoğraf çeken iki genç kızın arasındaki diyalog ise aslında buradaki kirliliği en iyi şekilde anlatıyor: “Görüntüyü oradan değil, üstten al biraz bu beyaz şey çıkmasın.”

Müşteri ithal balığa yöneldi

Kadıköy’de deniz salyasının kapladığı bir diğer nokta ise Bostancı Sahili oldu. Sahildeki İDO iskeleleri bembeyaz müsilajla kaplandı. Bostancı’da müsilajın en çok etkilediği işletmeler balıkçılar. İşletmesi İskele Balıkevi’ni tamamıyla müsilajın kapladığı Ali Fuat Güner, “Şu pisliğe, bu hale bakın. Artık müşterimiz balık yemeye çekiniyor. Bu balığı nasıl yiyelim? diyorlar. Biz de ve etrafımızdaki işletmelerde şu sıralar ithal balık daha fazla satılıyor” diye dert yandı.

Tekne motoru yakıyor

Kadıköy’den sonra Anadolu Yakası’nda müsilaj istilasında olan ilçelerden biri de Kartal. Ancak Kartal’da sadece Balıkçı Barınakları’nın olduğu bölge müsilajla kaplanmış. Bölgedeki balıkçılar büyük dert yanıyor. Savaş Benliler isimli balıkçı, “Şu an ki iyi hali. Belediye’nin temizleme süpürgesi geldi o da temizleyemedi. Teknelerimizin altındaki süzgeçleri tıkanıyor. Sahildeki balıkların çoğu telef oldu. İş yapamaz hale geldik” dedi. 40 senedir Kartal’da balıkçılık yaptığını söyleyen Enver Gören de, “İlk defa bu kadar yoğun gördüm. Her sene oluyordu da daha az oluyordu. Balık tutamıyoruz,, ağlarımızdan kayıyorlar. Ağlarımız müsilajla kaplanıyor. Tekneler de denizden soğutma suyu çekerken, salya filtre sistemini tıkıyor. Tekne hararet yapıyor” şeklinde konuştu. 

MÜSİLAJ NEDİR?

Suda fitoplankton olarak adlandırılan mikro alglerin, aşırı çoğalması sonucu oluşan yapışkan salgıya müsilaj deniliyor. Deniz salyası olarak da adlandırılan müsilaj, suyun üzerinde veya dibinde beyaz veya sarı renkte çamur gibi bir yapı oluşturuyor. Müsilaj oluşumu, denizdeki kirlilik ve deniz suyu sıcaklığındaki
artışa bağlanıyor.