06.09.2021 - 01:51 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr; BBC Türkçe
Afganistan'da yönetimi ele geçiren Taliban yeni hükümeti açıklamaya hazırlanırken beklemediği bir protestoyla karşılaştı, cephe hattından ise yeni çatışma ve saldırı haberleri geliyor.
Taliban döneminin başlamasıyla işlerini kaybeden Afgan kadınlar, başkent Kabil'de şimdiye kadar ki en büyük gösterileri düzenledi ve Taliban militanlarıyla sokaklarda karşı karşıya geldi.
Kadınlara çalışma hakkının geri verilmesini ve hükümette yer almayı talep eden protestocular, '20 yıl önceki kadınlar değiliz' veya 'Eşitlik, adalet, demokrasi' pankartlarını taşıdı.
Bazıları üniforma giymiş Taliban militanları ise kadınları havaya ateş açarak dağıttı, Afgan Tolo News'in yayınladığı görüntülerde bazı göstericilerin yüzlerinin kanlar içinde kaldığı görüldü.
Çeyrek yüzyıl önce Afganistan'da iktidara gelen Taliban, kadınları eve kapatıp kız çocuklarının okula gitmesini yasaklamıştı. Yeni dönemde ise bazı kurallar esnetildi ancak birçok kadının halihazırda işi yok.
Reuters haber ajansı, Taliban militanlarının yakaladığı bir DEAŞ şüphelisinin fotoğraflarını dünyaya geçti. Taliban üyelerinin araca bindirdiği şüphelinin gözleri bağlandı.
DEAŞ'ın en radikal kanadı Horasan grubu, ABD ve Batılı ülkelerin tahliye operasyonları sürerken Kabil Havalimanı'nı kana bulamıştı. İntihar saldırısında 13'ü ABD askeri 170'i aşkın kişi hayatını kaybetmişti.
DEAŞ-K olarak bilinen grup, Taliban'ı 'kafir' olarak görüyor ve ABD işbirlikçisi olmakla suçluyor. DEAŞ-Horasan, Afganistan'da son yıllarda gerçekleşen en kanlı saldırı saldırıların çoğunun düzenleyicisi.
ABD'nin çekilmesiyle Pencşir dışında Afganistan'ın tümünde kontrolü sağlayan Taliban, direnişçilerin elindeki vilayetteki çatışmalar nedeniyle yeni hükümetini dünyaya tanıtamıyor.
Afganistan'ın en küçük vilayeti olan Pencşir'e binlerce militanını gönderen Taliban ile Ahmed Mesud'un başını çektiği direnişçiler arasındaki şiddetli çatışmalar altıncı gününe girdi.
Ulusal Direniş Hareketi, Cuma günü Taliban'ın kontrolüne giren Pencşir vilayetinin en büyük bölgesi Paryan'ın geri alındığını duyurdu. Rus medyası, gelişmeyi manşetten veriyor.
Taliban sarp vadiler arasındaki vilayeti ele geçirdiğini ileri sürse de, gün içinde gelen haberler Kabil'in 150 kilometre kuzeydoğusundaki bölgede silah seslerinin kesilmediğini ortaya koydu.
Taliban'ın sosyal medya hesaplarından Pencşir'deki çatışmaları gösteren ve vilayetin düştüğünü ileri süren yüzlerce video paylaşıldı, başkent Kabil'de ise militanlar silahlarını ateşleyerek kutlama yaptı.
Ancak kısa süre içinde Pencşir'de kontrolün sağlanamadığı ortaya çıktı, kutlamalar boşa gitti. Reuters haber ajansı, kutlamalarda kurşun isabet eden en az 17 kişinin öldüğünü ve onlarca insanın da yaralandığını bildirdi.
Taliban sözcüsü Bilal Kerimi, Pencşir'deki yedi bölgeden ikisi olan Unabah ve Hinc'i aldıklarını açıkladı. Buna karşılık, Ulusal Direniş Hareketi Kavak geçidinde binlerce Taliban üyesinin etrafının kuşatıldığını ve militanların çok sayıda aracı ve ekipmanı terk ettiğini duyurdu.
Yerel medya, binlerce militanını sarp vadiye sevk eden Taliban'ın Pencşir'i ele geçirebilmek için birçok şehirdeki kontrol noktalarını boş bıraktığını ve bütün gücünü bölgeye yığdığını aktarıyor.
CNN International, Pencşir Vadisi'nin İngiliz İmparatorluğu'ndan Sovyetler Birliği'nin işgaline ve Taliban'a kadar Afganistan'daki gerilla savaşının merkez üssü olduğunu hatırlatıyor.
'Pencşir Aslanı' lakaplı efsanevi komutan Ahmed Şah Mesud, 2001'deki ölümüne dek Sovyet-Afgan savaşında ve daha sonra Taliban'a karşı iç savaşta bölgeyi başarıyla savunmuştu. Ahmed Mesud da Ahmed Şah Mesud'un oğlu.
Taliban'ın bir önceki döneminde de ele geçiremediği Pencşir'de örgüte karşı koyan Ulusal Direniş Hareketi içerisinde, Afganistan'ın son cumhurbaşkanı yardımcısı Emrullah Salih de yer alıyor.
Öte yandan, ABD ve koalisyon ortaklarının tahliye operasyonlarını bitirmesiyle günlerdir hiçbir uçağın inmediği Kabil Havalimanı'nın yeniden faaliyete geçtiği bildiriliyor. Afgan havayolları Ariana, Herat, Mezarı Şerif ve Kandahar kentlerine uçuşların başladığını açıkladı.
Al Jazeera TV de, yardım malzemeleri taşıyan uçuşlar için Katar'dan teknik bir ekibin havaalanını yeniden açmayı başardığına dair Katar büyükelçisinin sözlerini aktardı.
ABD'nin 20 yıllık Afganistan sürecinin öne çıkan detayları şöyle oldu: 7 Ekim 2001: ABD öncülüğündeki koalisyon Afganistan'daki Taliban ve El-Kaide mevzilerini bombaladı. Kabil, Kandahar ve Celalabad şehirleri hedef alındı. Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddetti.
13 Kasım 2001: Afganistan'da Taliban rejimine karşı savaşan silahlı örgüt olan Kuzey İttifakı, Kabil'i ele geçirdi. 7 Şubat 2009: Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan'a gönderilecek askeri birliklerin sayısını artırmayı onayladı. Böylelikle asker sayısı zirveye, 140 bin dolaylarına ulaştı.
28 Aralık 2014: NATO, Afganistan'daki muharebe operasyonlarını sonlandırdı. ABD binlerce askerini geri çekmeye başladı. Kalan askerler Afgan güvenlik güçlerini eğitmek ve desteklemek için kaldı. 29 Şubat 2020: ABD ve Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalandı. ABD ve NATO müteffikleri Taliban'ın anlaşmayı bozmaması durumunda 14 ay içerisinde Afganistan'ı terk etmeyi kabul etti.
13 Nisan 2021: ABD Başkanı Joe Biden tüm ABD birliklerinin 11 Eylül'de Afganistan'ı terk edeceklerini duyurdu. 16 Ağustos 2021: Bir aydan biraz daha uzun bir süre içinde, Taliban Kabil de dahil olmak üzere Afganistan'ın dört bir yanındaki kasaba ve şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Afgan güvenlik güçleri Taliban ilerleyişi karşısında çöktü. 31 Ağustos 2021: ABD, Afganistan'dan çekilme sürecini tamamladı.