16.04.2021 - 07:16 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Mart ayı sonunda ateşkesin havaya uçmasıyla patlak veren gerilimde fırtına gece yarısı dindi ancak ABD savaşı bir başka alana taşıdı. Washington'ın bugün ilan ettiği hamleye Moskova'nın misillemede bulunması bekleniyor.
ABD, daha önce Türkiye'ye bildirdiği savaş gemilerinin Karadeniz'e geçişine dair bildirimi geri çekti. Washington, iki geminin 14 ve 15 Nisan tarihleri arasında İstanbul Boğazı'ndan Karadeniz'e aktarmıştı.
Söz konusu gemiler, USS Donald Cook ve USS Roosevelt'ti. USS Donald Cook savaş gemisi, 2021'in başından bu yana iki kez Karadeniz'e geçiş yapmış ve NATO tatbikatlarına katılmıştı. Tatbikatlardan birinde Rus jeti ABD gemisinin üzerinde alçak uçuş yapmıştı.
ABD savaş gemileri Karadeniz'e girmedi ancak Washington haftalardır beklenen hamlesni yaptı. ABD, Rusya'yı hedef alan yeni yaptırımları açıkladı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada Rusya'ya uygulanacak yeni yaptırımların detayları paylaşıldı. ABD'nin yeni yaptırımları, Rusya'nın hem ruble hem de ruble dışındaki para cinsinden borçlanmalarına uygulanacak.
ABD Hazine Bakanlığından yapılan açıklamada, yaptırımlar arasında Rusya'nın devlet borçlarıyla ilgili belirli işlemlere ilişkin yeni yasakların yanı sıra, Rus İstihbarat Servisi'nin ABD'ye karşı kötü niyetli siber eylemler gerçekleştirme çabalarını destekleyen teknoloji şirketlerine yönelik yaptırımların yer aldığı kaydedildi.
Buna göre, Rusya'nın ABD seçimlerine müdahalesinde rol oynayan 32 kişi ve kuruluşa yaptırım uygulanacak. Rusya'nın Kırım'ı işgali ile bağlantılı beş şahıs ve üç şirkete ABD Hazine Bakanlığı yaptırım uygulayacak.
İlan edilen paket, teknoloji şirketlerine hedefli yaptırımları da içeriyor. Resmi açıklamada, "ABD, ulusal çıkarlarını savunacak, ABD'ye zarar veren Rus hükümet eylemlerinin bedelini ödetecek" denildi.
10 diplomatın da sınır dışı edileceğini duyuran Washington, "Rusya'ya yaptırımlar Moskova'nın ABD seçimlerine müdahalesine ve kötü amaçlı siber faaliyetlerine yanıt" ifadesini kullandı.
Moskova ise, yaptırımlar ilan edilmeden kısa süre önce misillemede bulunacağını açıkladı. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Rusya'nın ABD'nin attığı adıma karşılık vereceğini söyledi.
Peskov ayrıca, yaptırımların ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya lideri Vladimir Putin arasında gerçekleşmesi beklenen görüşmeye katkı sağlamayacağını da vurguladı:"Şu anda durum çok gergin. Biliyorsunuz çeşitli tatbikatlar çerçevesinde hem NATO hem de ABD’nin askeri teçhizatları doğrudan sınırlarımıza aktarıldı.
İlave askeri teçhizatların aktarımı durumu daha da gerginleştirecektir. ABD’nin gemi göndermeme kararı neticesinde tansiyonun düştüğü şeklinde yorum yapmak için henüz erken.”
Rus ordu televizyonu Zvezda, Karadeniz'deki savaş gemilerinden özel görüntüleri ekrana getirip 'Hızlı manevra: Karadeniz'de gemiler nasıl tatbikat yapıyor' başlıklı bir haber yayınladı.
Kırım açıklarında çekilen görüntülerde bölgenin gemi trafiğine kapatıldığını aktaran Zvezda, Rus ordusunun deniz üstündeki hedeflere füzeler ve gerçek mermilerle ateş açtığını duyurdu.
Ukrayna sınırına on binlerce asker ve binlerce tank yığan Rusya lideri Vladimir Putin, Hazar Denizi filosundaki 15 savaş gemisini de Karadeniz'e çekip Kırım ve Azak Denizi çevresine konuşlandırmış durumda.
Kırım Sivastopol'da konuşlanan Rus savaş gemileri, üslerinden ayrılarak Karadeniz'e açıldı.Karadeniz Filosu'nun tatbikatına, Rus savaş uçakları ve helikopterler de katılacak. Rus medyası, gövde gösterisinde Amiral Makarov fırkateyninin yanı sıra küçük füze gemileri Graivoron ve Vyshny Volochek, hava yastıklı füze gemisi Samum ve mayın tarama gemisi Ivan Golubets'in halihazırda Karadeniz'de olduğunu bildiriyor.
Ukrayna medyası ise, Rus ordusunun sınır hattındaki Voronezh kentine İskender balistik füze sistemi konuşlandırdığını duyurdu. Sınıra 175 kilometre mesafedeki şehre getirilen füzeler, Ukrayna'ya karşı topyekun bir savaş hazırlığı olarak yorumlandı.
Uluslararası haber ajansları Reuters ve Associated Press (AP), çatışma hattının hem Ukrayna hem de Rus yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelerden fotoğrafları bütün dünyaya servis etti.
AP'nin geçtiği karelerde, Rus yanlılarının kontrolündeki Donetsk'te Trarnsformers'tan fırlayan dev robotlar göze çarpıyor. Sokaklarda ise günlük hayatın sıradan şekilde devam ettiği görüldü.
Reuters haber ajansı ise, yine ayrılıkçıların bölgesi Stakhanov (Kadiivka)'da cephedeki çatışmalarda ölen bir milisin cenazesine objektifini çevirdi. Milisin tabutunda Rusya bayrağı vardı.
Reuters ayrıca, Rusya'nın 2014'te el koyduğu Kırım yakınlarında tatbikat yapan Ukrayna tanklarının fotoğraflarını servis etti. Ancak Reuters'ın fotoğraf altyazısında tankların tam olarak nerede olduğu yer almadı.
İngiliz basını ise, yaşanan gelişmeleri 'Rusya ve Ukrayna yarım milyon askeri harekete geçirdi' başlığıyla manşetten veriyor. Rusya'daki Echo Moscow radyosuna konuşan uzmanlar, Vladimir Putin'in son 50 yılın en büyük askeri sevkiyatı için emir verdiğini ve cephe hattındaki hareketliliğin Soğuk Savaş'ın en gerilimli dönemlerini hatırlattığını söylüyor.
Rus askeri analist Pavel Felgenhauer, kendisine yöneltilen 'Rusya savaşın eşiğinde mi?' sorusunu 'Neredeyse' kelimesiyle yanıtlayıp devam etti: "Tüm ordu topyekun seferberlik halinde, Pasifik'ten Baltık Denizi'ne kadar. Bütün birlikler. Bu 1973 veya 1962'den bu yana olmadı."
Savaş korkusu büyürken Avrupa Birliği'nin başkenti Brüksel'de Ukrayna ve NATO masaya oturdu, akşam saatlerinde ise ABD Başkanı Joe Biden Rusya lideri Putin'i telefonla aradı.
Rusya ise, daha gemiler Karadeniz'e geçmeden küplere binmiş durumda. Washington'dan Kırım ve Rusya'dan uzak durmasını isteyen Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Karadeniz'e girecek ABD gemilerinin bir 'provokasyon' olduğunu savundu:
"ABD savaş gemilerinin kıyılarımız yakınlarında kesinlikle hiçbir işi olamaz. Bu yaptıkları, düpedüz provokasyondur. Yaptıkları, kelimenin gerçek manasıyla provokasyon. Zira gücümüzü sınıyor, sinirlerimize oynuyorlar. İstediklerini alamayacaklar."
Brüksel'e inen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin ise, NATO yetkilileriyle bir araya geldi. Blinken ayrıca, Ukraynalı mevkidaşı Dmytro Kuleba ile de görüştü.
Brüksel'de NATO ve ABD ile görüşen Ukrayna Savunma Bakanı Andriy Taran, Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı konuşmada Rusya'nın Kırım'a nükleer silah konuşlandırmaya hazırlandığını söyledi. Taran ayrıca, Ukrayna sınırlarındaki Rus askeri sayısının da 110 bini bulduğu bilgisini verdi.
Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy'in personel şefi Andriy Yermak ise, Time dergisine verdiği röportajda Amerikan Patriot füze sistemlerinin ülkesine konuşlandırılmasını istedi: "Peki ABD Patriot’ları nereye konuşlandırıyor? En yakındakiler Polonya’da. Burada da olmalılar!"
Rus medyasındaki dikkat çeken haberlerde Moskova'nın en çok korktuğu senaryonun gerçekleşme ihtimalinin arttığını gösteriyor: 'Ukrayna NATO'nun yeni üyesi olabilir!'
Romanya medyasından Contributors için yazan siyaset bilimci Valentin Naumescu, Rusya ile Ukrayna arasında süregelen gerginliğin adını koyuyor: "Biden yönetiminin Rusya'yla yürütülen güç savaşının bu aşamasında uygulayabileceği ve Doğu Avrupa'daki koşulların yanı sıra Moskova'nın Avrupa'daki nüfuzunu kökten değiştirecek hızlı, acımasız ve stratejik açıdan ustaca bir hamle varsa o da budur: NATO zirvesi sırasında Ukrayna'yı Kuzey Atlantik İttifakı'na katılmaya davet etmek....
Rusya ile Batı arasındaki bu müzmin oyunda yapılacak böylesi bir hamle, Putin'in 2008'den bu yana inşa ettiği 'stratejik yapıyı', yani Rusya'nın Batı'nın 'saldırganlığı' karşısında güvenlik garantisi olarak gördüğünü ilan ettiği talihsiz 'tampon bölgeyi' bozabilir."
Ukrayna Savunma Bakanlığı, ABD'li yetkililerin ülkenin doğusundaki cephe hattını ziyaret ettiğini açıkladı. Askeri ateşe Albay Brittany Stewart, ziyarette Washington'ın Rusya tehdidinden derin endişe duyduğunu söyledi.
Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy de hafta içinde Donbas cephesine bir ziyaret gerçekleştirmiş ve Twitter hesabından "Başkomutan olarak bu zor zamanlarda Donbas’ta askerlerimizin yanında olmak istiyorum" mesajını paylaşmıştı.
Rusya Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak, Ukrayna'nın ülkenin doğusundaki Donbas bölgesindeki gelişmelere, gerekirse vatandaşlarına yardım etmek için müdahale edebileceğini söyledi. Dmitriy Kozak, "Her şey, yangının ne kadar büyük olacağına bağlı. Çatışmaların şiddetlenmesi Ukrayna için sonun başlangıcı olabilir" dedi.
Moskova'dan son günlerde yapılan açıklamalarla benzer tonda konuşan Kozak, "Eğer Devlet Başkanımız Putin'in dediği gibi Donbas'ta bir Srebrenitsa senaryosu yaşanırsa, görünen o ki oradaki vatandaşlarımızı korumak zorunda kalacağız" diye konuştu.
Rusya'nın resmi televizyonu RT 'Ukrayna'nın NATO fantazisi kılık değiştiren bir intihar hapı' başlığını kullandı, Ria ise 'Kim ve neden Ukrayna'nın NATO'ya katılmasını konuşarak Rusya'yı provoke ediyor?' başlığıyla bir haber yayınladı.
Rus nüfus ve Rusya yanlılarının ağırlıkta olduğu Donbas bölgesinde (Donetsk ve Lugansk) tek taraflı bağımsızlık ilan edilmesinin ardından, Rusya yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu arasında çatışmalar 2014'ten bu yana aralıklı olarak devam ediyor.
Son haftalarda Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasındaki çatışmalar yoğunlaşırken, Moskova’nın sınırın diğer tarafındaki askeri varlığını artırması iki ülke arasında sıcak çatışmaya yönelik endişeleri doruk noktasına çıkardı.
Ukrayna Ordusu, Perşembe günü bir askerin daha hayatını kaybettiğini, böylece bu yılın başından bu yana öldürülen Ukrayna askerlerinin sayısının 25’e çıktığını açıkladı. 2020 yılında toplam 50 Ukrayna askeri hayatını kaybetmişti.
Donbas krizinin çözümüne ilişkin müzakereleri Rusya, Ukrayna ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) oluşan Üçlü Temas Grubu yürütüyor. Taraflar arasındaki en son kapsamlı ateşkes, Temmuz 2020'de sağlanmıştı.
Ukrayna Parlamentosu, yedi yıl önce Kırım'ın ilhakı ve Donbas'taki gelişmeler sonrası Rusya'yı 'saldırgan' ülke olarak nitelendiren yasayı onaylamıştı. Vladimir Zelenskiy de, iki hafta önce Kırım'ın kurtarılmayı amaçlayan Askeri Güvenlik Stratejisi'ni onaylamıştı.