Dünyanın stratejik noktası Cebelitarık
22.06.2021 - 01:15 | Son Güncellenme:
İsmini İspanya'yı fetheden komutan Tarık bin Ziyad'tan alan Cebelitarık, dünyanın en stratejik noktalarından biri olma özelliği taşıyor. Atlantik ile Akdeniz'i bağlayan boğaza da adını veren Cebelitarık, İngiltere ile İspanya arasında uzun yıllardır ihtilaflı bir konu. Etrafı İspanyol topraklarıyla çevrili olan Cebelitarık'ın yönetimi ise İngilizlere ait. Futbol turnuvalarına katılan, uluslararası örgütlere üye olan Cebelitarık'ın konumu ona belli bir refah seviyesi de kazandırmış durumda. Sahip olduğu stratejik önemin yanı sıra refah seviyesi de Cebelitarık'ı dünyadaki diğer bölgelerin bir adım önüne çıkarıyor.
Cebelitarık, etrafı İber yarımadasındaki İspanyol topraklarıyla çevrili olan Cebelitarık, yönetim olarak Birleşik Krallık'a bağlı. İngiliz idaresindeki Cebelitarık, stratejik olarak da büyük bir öneme sahip. Bu önemi de Cebelitarık'ı her daim dünya gündeminin üst sıralarında olmasına yol açıyor.
Cebelitarık, İber yarımadasının güneyinde Cebelitarık Boğazı'nın Akdeniz tarafında başlangıç noktasında yer alır. Aynı zamanda bir körfezin de yer aldığı bölge küçük bir yarımadadır. Güneyinde Afrika kıtasının yer aldığı Cebelitarık'ın tam karşısı İspanya'ya ait Ceuta ve Fas topraklarıdır.
Cebelitarık, adını ünlü Emevi komutan Tarık bin Ziyat'tan alır. Bölgede yer alan dağa istinaden Arapça Cebel-i Tarık, yani Tarık Dağı olarak anılan bölge, Emevilerin İspanya içlerine ilerlermesinde önemli bir karargah rolüne sahipti.
8. yüzyıldan itibaren Emevi hakimiyetine giren bölgede başlangıçta herhangi bir yerleşim bulunmamaktaydı. Bölge daha ziyade askeri amaçla ve gemilerin sakin bir koyda bekletilmesi için kullanılıyordu.
Emevilerin ardından bölgede hakimiyet kuran Muvahhidler, Antik Çağ'da Celpe olarak anılan bu bölgede bir yerleşim kurmaya karar verir. Bu yerleşim zaman içerisinde giderek gelişen bir yapıya dönüşecektir.
1145 tarihinde Muvahhid hümükdarı Abdülmü'nün emriyle Grenada'dan (Gırnata) getirilen çok sayıda işçi, burada bir kent inşa etmeye başlar. Sarayların, bahçelerin, geniş sokakların yer aldığı Cebelitarık kenti bu tarihten itibaren Akdeniz ticaretinde de önemli bir liman olmaya başlar
15. yüzyılda İber Yarımadası'ndaki Arap hakimiyeti son bulmaya başlarken İspanyolların etkinliği git gide artıyordu. Kastilya ve Aragon gibi iki önemli krallığın birleşmesi ve "Reconquista" yani yeniden fetih adı verilen hareket neticesinde İber Yarımadası'nın geri kalanı gibi Cebelitarık da İspanyolların hakimiyetine geçti.
O döneme kadar Müslüman nüfus barındıran Cebelitarık'ın yerli halkı karşı kıyıya yani Fas'a geçerken bölgeye İspanyollar yerleşmeye başlar.
16. yüzyıl boyunca mutlak bir şekilde İspanyol Krallığı'nın parçası olan Cebelitarık. 1704'teki bir savaşın ardından Birleşik Krallık toprağı haine gelir. Hollanda'nın Utrecht kentinde 1713 yılında imzalanan ve Veraset Savaşı'na son veren anlaşmayla da Cebelitarık'ın İngiliz yönetimine bırakılması karara bağlandı.
18. yüzyıldan itibaren İngiliz toprağı olan Cebelitarık, bu dönemde hızla gelişti. İmparatorluğun Akdeniz'deki önemli bir limanı haline geldi. Bu durum 19. ve 20. yüzyıllarda da devam etti. İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde Cebelitarık'ın statüsü yeniden gündeme geldi. Bölgede düzenlenen 1967 tarihli referandumda halk İngiliz yönetiminde kalmayı tercih etti. 2002'de tekrarlanan benzeri bir egemenlik referandumunda Cebelitarık halkı kararını yine aynı yönde kullandı.
Birleşik Krallık'ta düzenlenen referandum sonucu Britanyalıların Avrupa Birliği'nden ayrılma yönünde oy kullanması Cebelitarık'ın konumunu yeniden gündeme taşıdı.
Bölgenin statüsü konusunda Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği'nin müzakere yürütmesine karşı çıkan İspanya, konunun sadece İspanya'yı ilgilendirdiğini savunuyor. Cebelitarık'ın kendilerine bağlı özerk bir yapıda olması gerektiğini savunan İspanyollar, bu taleplerini sürdürmekte.
Bölgeyi elbette sadece siyasi gündemle anmak olmaz. Oldukça stratejik bir konuma sahip olan Cebelitarık aynı zamanda bir doğa harikasıdır. Farklı canlı türleri bölgede yaşamaktadır.
Bir dağ etrafında uzanan yarımada dar sokakların bulunduğu eski kentin dar sokaklarının yanı sıra, Cebelitarık'ın özellikle liman bölgesinde modern yapılar dikkat çekmekte. Burası aynı zamanda nüfus yoğunluğunun da yoğunlaştığı yerlerdendir.
Saint Michel Mağarası, Cebelitarık'ta mutlaka görülmesi gereken yerlerden biridir. Aynı zamanda şehir merkezinden Cebelitarık Dağı'na teleferik hattıyla ulaşabilir, bölgeyi kuş bakışı izleyebilirsiniz.
İngiliz yönetimindeki Cebelitarık'ta, bölgenin para birimi Cebelitarık Pound'u geçerli. Resmi dilin İngilizce olduğu Cebelitarık'ta, İngiliz, İspanyol, Faslı ve Maltalılar yaşamakta.
