Ay tutulması neden her ay gerçekleşmez?
18.04.2025 - 17:18 | Son Güncellenme:
Geceleri yıldızları, Ay’ı ve bazen de o muhteşem Ay tutulmalarını izlemek çok heyecan verici olabilir. Ay bazen kırmızıya döner, bazen de bir kısmı karanlıkta kalır. Peki, bu büyüleyici olay neden her ay gerçekleşmez? Gelin, bu sorunun cevabını birlikte keşfedelim.
Önce, Ay tutulmasının ne olduğunu anlayalım. Ay tutulması, Güneş, Dünya ve Ay’ın gökyüzünde aynı hizaya geldiği özel bir olaydır. Bu hizada, Dünya tam ortada durur. Yani Güneş bir tarafta, Ay diğer taraftadır. Ancak Ay tutulması sırasında Ay tamamen karanlık kalmaz. Özellikle kırmızı renkli ışınlar, Ay’a vardığında ona kırmızımsı bir görünüm kazandırır.
Ay, Dünya’nın etrafında yaklaşık 27-28 günde bir tam bir tur atar. Yani her ay, Dünya’nın etrafında bir kere dolanır. Eğer her şey bu kadar basit olsaydı, her ay bir Ay tutulması görebilirdik. Ay tutulması her ay olmuyor, çünkü gökyüzünde her şey tam hizada değil. Neden mi? Bunun nedeni, Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesinin biraz “eğik” olması.
Dünya, Güneş’in etrafında dönerken düz bir yol izler. Buna “ekliptik düzlem” diyoruz. Ay da Dünya’nın etrafında döner, ama onun yolu biraz daha farklı. Ay’ın yörüngesi, Dünya’nın yörüngesine göre yaklaşık 5 derece eğiktir.
Ay tutulması, ancak Ay bu düğüm noktalarından birine geldiğinde ve aynı zamanda Güneş, Dünya ve Ay aynı hizada olduğunda gerçekleşir. Bu hizalanma her ay olmadığı için Ay tutulmaları da her ay olmuyor. Ay’ın yörüngesi ile Dünya’nın yörüngesi, bir yıl içinde sadece iki kez kesişir. Bu kesişme zamanları, Ay tutulmalarının gerçekleşebileceği özel dönemlerdir.
Bazen Ay, Dünya’nın gölgesinin sadece bir kısmına girer, buna da "Parçalı Ay tutulması" deriz. Tamamen gölgenin içine girdiğinde ise buna "Tam Ay tutulması" deriz. İşte bu yüzden Ay tutulmaları yılda sadece birkaç kez olur.
