Yapılanlar yetersiz

Çin'in başkenti Pekin'de düzenlenen 7. Asya-Avrupa Zirvesi sona erdi. Çin Başbakanı Ven Ciabao, 27 Avrupa Birliği üyesi ve 16 Asya ülkesinden 43 liderin katıldığı iki gün süren zirvenin sonunda düzenlenen basın toplantısında, "Ülkelerin mevcut finans krizini bitirmek için her şeyi yapmaları gerektiğini" söyledi.
"Hükümetlerin şu ana kadar aldığı önlemlerin krizin üstesinden gelinmesi için yeterli olmadığına" işaret eden Ven, çözüm anahtarının güven, işbirliği ve sorumluluk olduğunu savundu. Çin Başbakanı, "Bütün ülkeler arasındaki işbirliğini güçlendirmeliyiz, ancak böylelikle zorlukların üstesinden gelebilecek gücü yaratabiliriz" diye konuştu.

'Her yöntem kullanılmalı'
Hükümetlerin krizin küresel ekonomiye zarar vermesini önlemek için bütün yöntemleri kullanması gerektiğini ileri süren Ven, güvenin bütün ülkelerin, özellikle de gelişmiş ülkelerin, insanların daha güvende olmaları ve güveni yeniden tesis etmeleri için kararlı önlemler alması anlamına geldiğini ifade etti.
Ülkelerin yenilikle düzenleme ve tasarrufla tüketim arasında doğru bir denge sağlaması için çalışması gerektiğine işaret eden Ven, "Finansal yeniliğe ihtiyacımız var, ama finansal kontrole daha fazla ihtiyaç var" dedi.

Bush’un zirvesine evet
Çin Başbakanı basın toplantısında, ABD Başkanı George W. Bush'un çağrısıyla gelecek ay Washington’da düzenlenecek olan finans kriziyle ilgili toplantıya katılacaklarını açıklarken, 'pragmatik ve işbirliğinden yana bir tutum takınacaklarını' söyledi. Ven, Asya-Avrupa ortaklığının güçlenmesini ve derinleşmesini beklediklerini de belirtti.

'Talebi genişleteceğiz'
15 aydır süren ABD kaynaklı kredi krizinin dünyanın dördüncü büyük ekonomisi olan Çin ekonomisine etkisini izlediklerini ifade eden Ven, bunun doğrudan etkilerinin büyük olmayacağını ileri sürdü. Ven, Çin'in ekonomi politikasını yönlendirenlerin önceliğinin iç talebi genişletmek olduğunu belirterek, alınan önlemlerin sonuçlarının görülmesi için zamana ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Geçen hafta neler oldu, Önümüzdekİ hafta neler olabİlİr?
Global kriz, geçen hafta derinleşme eğilimi gösterdi. Büyük finansal iflaslar kesilmiş görünmekle birlikte bu kez reel sektör şirketlerinden kötü haberler artmaya başladı.
General Motors'un batacağına ilişkin söylentilere Japon Sony'nin karında yüzde 59 gibi yüksek oranda düşüşler olacağına ilişkin tahminler ve elektronik devi Samsung'un karındaki gerileme, tedirginliği derinleştirdi.
Bu arada Fransız otomotiv şirketlerinin üretime ara verme kararı fabrikalardaki örgütlü sendikanın sert tepkisine yol açtı.

Dolar değer kazandı
Geçen hafta, ABD doları, Japon Yeni dışındaki önemli para birimleri karşısında değer kazandı. Doların yükselmesinde, ABD’li yatırımcıların, yükselen piyasalardan çıkarak ABD’ye dönmeleri etkili oldu. Bu gelişmeden Türkiye de büyük ölçüde etkilendi.

Bernanke paket istedi
ABD’de, hafta başında, 700 milyar dolarlık finansal kurtarma paketinin ardından 540 milyar dolarlık yeni bir paket hazırlığı çalışması piyasaları biraz umutlandırdı. ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke yeni bir paketin tüketicilerin, ev almak isteyenlerin ve işadamlarının krediye kolay ulaşmalarını sağlaması ve büyümeyi teşvik etmesi gerektiğini vurguladı.

IMF devreye giriyor
Geçen haftanın en önemli gelişmelerinden biri de IMF’nin, gelişmekte olan ülkeler için 'kurtarma planı' geliştirmeye başlaması oldu. Ülkeler kendi kotalarının 5 katı kadar finansman kullanabilecek.
Fon, bu yardımı ‘iyi sicile sahip ülkeler’le sınırlı tutmak istiyor. IMF, Türkiye, Brezilya ve Güney Kore’yi iyi sicile sahip ülkeler arasında sayıyor. Buna göre Türkiye de isterse yararlanabilecek. Fonun amacı üye ülkelerin olası likidite sorunlarında devreye girmek. Elinde 200 milyar dolarlık bir ilave kredi kaynağı var.

Borsalarda büyük düşüşler
Geçen hafta borsalar için çok kötü geçti. New York Menkul Kıymetler Borsası’nda Dow Jones, ortalama yüzde 5.35, Nasdaq yüzde 9.31 değer kaybetti. Tokyo Borsası’nda, Nikkei Endeksi geçen hafta, yüzde 12 gibi yüksek bir oranda değer kaybetti. Avrupa borsalarının tamamında büyük düşüşler oldu.

Petrol ve altın düştü
Petrol fiyatlarının aşırı değer kaybetmesi nedeniyle, OPEC günlük üretim kotasında 1 Kasım’dan itibaren 1.5 milyon varil kesinti yapılması kararlaştırıldı. Karara rağmen, petrolün varil fiyatı 64.60 dolara indi. Geçen hafta altın, geçen yıl ocak ayından bu yanaki değerine oranla en düşük düzeye geriledi ve ons fiyatı 712.50 dolardan kapandı.

Neler olabilir?
Pekin’deki büyük zirveden sonra, şimdi dünya zirvesi gündeme geliyor. Türkiye’den Başbakan Erdoğan’ın da katılacağı bu global zirve, krize ülkeler ve bölgeler arası paralel müdahalenin yolunu açması bakımından önemli. Zirvenin temel arayışı da bu.
Eğer zirve kararlı bir görüntü ortaya koyabilirse, piyasalara moral verebilir. Önümüzdeki hafta en önemli yatıştırıcı gelişme veya beklenti bu olacak. Ancak zirveden ortak müdahale kararı çıkmazsa çok olumsuz sonuçları olabilir. Buna reel sektörden gelen kötü haberler eklenirse işler daha da kötüye gidebilir.
Şirketlerden kötü bilançolar gelmesi geçici dalgalanmalara yolaçabilir.
Türkiye’de hükümet bazı müdahale girişimlerinde bulunmaya başladı. Ancak kararlar bölük pörçük geldiği ve kararlı bir paket olarak sunulmadığı için etkisi sınırlı kalıyor.
Merkez Bankası’nın dolar ihalelerine başlamış olması ve gerektiğinde doğrudan müdahale edebileceğini açıklaması dolarda sert çıkışların önünü kesebilir. IMF’nin gelişmekte olan ülkeler için bir destek paketi üzerinde çalışacağını açıklamasının da Türkiye gibi ülkelerde yatıştırıcı bir etkisi olması beklenir.