Strateji mi, zayıflık mı?

Servet Yıldırım - Oysa bu hamle Trump’ın kendi yazdığı kitapla da çelişiyor. Yaklaşık 90 ülkeye uyguladığı gümrük vergilerinden vazgeçmeyeceğine yemin ettikten sadece iki gün sonra Trump, Çin dışındakileri erteledi. Bu hamlenin hemen ardından cnbce.com’da yer alan bir makalede Ece Yıldırım, Trump’ın yıllar önce yazdığı bir kitabı The Art of the Deal’i yani “İş Bitirme Sanatı”nı hatırlattı. Diyordu ki;

“Trump’ın daha iş dünyasında yükselen bir yıldız olduğu dönemde yayınladığı ‘İş Bitirme Sanatı’ adlı kitabında sıkça bahsettiği bir tekniğin adı ‘anchoring,’ yani çapa atma. Trump, karşı tarafı ikna etmenin en iyi yollarından birinin, başta uçuk bir pozisyon belirtip, istenilen sonuca varıncaya kadar o pozisyondan caymamak olduğunu kitapta anlatıyor.”

Yani bugün gelinen noktada, Trump bir zamanlar önerdiği stratejinin tam aksini uygulamış görünüyor.

Trump’ın kurmayları, bu ertelemenin sözde baştan belirlenen planlı stratejinin bir parçası olduğunu öne sürüyorlar ama bu açıklamaları kimse inandırıcı bulmuyor. Herkes Trump’ın bu geri adımının Amerikan borsalarının düşüşü ve özellikle de tahvil piyasalarında yaşanan dalgalanmalardan kaynaklandığını biliyor.

Geçen hafta New York Times yazarı ve Nobel ödüllğü ekonomist Paul Krugman’ın Trump’ın tarife hamlesine ilişkin dikkat çekici bir değerlendirmesi vardı. Çarpıcı ve yerinde bir değerlendirmeydi.

Krugman dört noktayı öne çıkarıyordu:

■ Tarifeler ertelenmiş olsa bile küresel ölçekte ciddi bir korumacı şok yaşanıyor.

■ Gelecekteki politikaya dair yıkıcı bir belirsizlik oluştu.

■ Hala ciddi bir finansal kriz riski ile karşı karşıyayız.

■ Dünya kamuoyu artık Trump’ın kararsız olduğu kadar zayıf da olduğunu biliyor.

Yani bir anlamda o artık bir topal ördek. Eğer bir hasar tespit çalışması yapılacaksa, Krugman’ın bu dört noktasına eklenebilecek birkaç nokta daha olabilir.

Mesela;

■ Piyasalar artık ABD tahvillerinin güvenli liman özelliğine şüpheyle bakıyorlar. Yani ABD hazine kâğıtları artık küresel krizde sığınılacak bir liman değil.

■ Doların küresel rezerv para olma özelliği bundan sonra daha fazla tartışılacaktır.

■ Nisan ayının ilk günlerinde yaşanan gelişmeler, küresel ekonominin kırılganlıklarını göler önüne serdi. Ülkeler birbirlerinin ne yapabileceklerini az çok gördüler. Herkes korumacı kalkanlarını hazırlamaya, B ve C planlarını yapmaya başladı.

■ Ticaret hacimlerinin daralması ve küresel büyümenin yavaşlaması bu sürecin kaçınılmaz sonuçları arasında yer alabilir.

■ Bu süreçte sadece ekonomik dengeler değil, liderlik algıları da yeniden şekillenecektir.