Mükemmel Fırtına

SERVET YILDIRIM - Dünyada uzun bir süredir “mükemmel fırtına”nın koşulları birikiyor. Bankacısından esnafına, işçisinden işverenine kadar neredeyse herkes olup biteni anlamaya ve anlamlandırmaya çalışıyor.

Geçen hafta Uluslararası Ekonomi Zirvesi’ni izlemek için Sapanca’daydım. Orada da olup-biteni anlama arayışı devam etti. CNBC-e’nin de sponsorları arasında yer aldığı zirvede, Prof. Nouriel Roubini’den İspanya’nın eski Başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero’ya, Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper’den TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Serkan Kaptan’a kadar birçok farklı ismi dinleme fırsatı buldum. Gelişmelere ışık tutan değerlendirmeler ve öngörüler yapıldı. Mesela, Roubini mevcut ekonomik gerilimin yeni bir soğuk savaşa dönüşebileceğini, hatta Tayvan’da bir sıcak savaşın da çıkabileceğini söyledi.

Uluslararası Ekonomi Zirvesi’nde dikkatimi çeken pek çok açıklama oldu: Defterime not ettiğim bu değerlendirmelerden bazıları paylaşmak isterim.

Önce dünyanın durumuna ve jeopolitik konjonktüre dair birkaç açıklamayı paylaşayım:

Son dönemde yaşananları en iyi anlatan cümle benceRoubini’den geldi: “Stabilite döneminden belirsizliğe istikrarsızlığa doğru gidiyoruz. Bu dümdüz kaos. Kim haklıdan kim kuvvetliye gidiyoruz. Orman kanunu geçerli.”

EkonomistStephen King ise belirsizliğin sadece piyasaları değil, şirket yatırımlarını da derinden etkileyeceğini vurguladı.

“Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ifadesiyle: “Ülkemiz ve dünya önemli meydan okumalarla karşı karşıya. Ticaret savaşları olarak da bilinen korumacılık tedbirleri nedeniyle küresel ekonomide korumacılık hiç olmadığı kadar arttı.”

Türkiye ise bu şoka bazı kırılganlıklarla yakalandı. Bunları başında enflasyon geliyor.

Prof. Dr. Ali Hakan Kara’ya göre: “Enflasyonla mücadele maalesef yavaş ilerliyor. Türkiye enflasyon konusunda çok duyarlı bir ülke değil. Türkiye enflasyonu düşürmek istemiyor. Bunu isteyip de düşüremeyen ülke yok. Daha uzun yıllar enflasyon ile yaşayacağız gibi görünüyor.”

Akkök Holding CEO’su İhsan Gökşin Durusoyise hem yüksek enflasyona hem de düşük araştırma ve geliştirme harcamalarına dikkat çekti: “Enflasyon düşecekse kur baskılansın bunda sorun yok. Enflasyon en zehirleyici şey. Karar vericilerden beklentimiz kurların yükseltilmesi değil daha başka şeyler. Mesela en büyük sorunlardan biri finansa erişim. Finansmana ulaşım için alternatifler olmalı... Türkiye’de AR-GE harcamaları dünyanın çok altında. Dünyada kimya sektöründe AR-GE’nin payı yüzde 3’lerdeyken Türkiye’de yüzde 1’in altında. Daha çok yolumuz var.”

Peki; Türkiye’nin güçlü yanları yok mu?

Elbette var.EBRD Türkiye ve Kafkasya Bölge Direktörü Elisabetta Falcetti’ye göre: “Türkiye doğası gereği çeşitliliği, farklı sektörlere yatırım yapmayı çok iyi bilen bir ülke. Çok yüksek enflasyon oranı ve korumacılığa rağmen ben iyimserim. Türkiye’ye (yatırım yapmaya) hazırlanan şirketler var.”

Türkiye dostu siyasetçi ve devlet adamları arasında adı anılan Almanya eski Cumhurbaşkanı Christian Wulff da Türkiye’nin jeopolitik konumuna dikkat çekerek şu öneride bulunuyor: “Türkiye’nin genç nüfusu, NATO üyeliği iş birliğimizi daha da gerekli kılıyor. Bunun için ne yapılmalı? Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve genişletilmesi gerekiyor.”

Kısacası, dünya ekonomik ve jeopolitik anlamda bir dönüm noktasında. Bu “mükemmel fırtına” ortamında Türkiye, yapısal zayıflıklarıyla risk altında; ancak potansiyelleriyle fırsatlara da açık. Bu noktada sorulması öne çıkan soru şu: Türkiye bu fırtınadan güçlenerek çıkabilecek mi, yoksa bu dalga tarafından savrulacak mı?