Gayrimenkul uzmanları konut satışlarındaki artışı değerlendirdi

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2024 yılına ilişkin konut satış istatistiklerine göre, geçen yıl konut satışları 2023'e göre yüzde 20,6 artarak 1 milyon 478 bin 25 oldu.

En yüksek satış 239 bin 213 ile İstanbul'da görülürken, onu 134 bin 46 ile Ankara ve 80 bin 398 ile İzmir takip etti. Son üçte ise 755 ile Ardahan, 958 ile Hakkari ve 999 ile Bayburt yer aldı.

Sektör temsilcileri, ekonomik dalgalanmalar, dezenflasyon programı ve kredi oranlarındaki yüksekliğe rağmen konut satışlarında yaşanan yüzde 20,6'lık artışı AA muhabirine değerlendirdi.

"Reel değer kaybı alıcıyı harekete geçirdi"

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ramadan Kumova, 2024'ün ikinci yarısında geçmiş yıllardaki canlı piyasa günlerine dönüşün ilk sinyallerinin verildiğini söyledi.

Konut fiyat artışının enflasyonun gerisinde kalması ve reel olarak değer kaybı olmasının alıcıyı harekete geçirdiğini dile getiren Kumova, birinci el konut satışlarının toplam içindeki payının yüzde 31'den yüzde 32,8'e yükselmesinde üretici şirketlerinin kendi vadelendirme sistemlerini tüketiciye sunmalarının etkisinin olduğunu, artışın devam etmesini beklediklerini anlattı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümet yetkililerinin sosyal konut eksikliğine vurgu yapıp bu yönde çalışmaların başlatılacağını duyurmasının çok değerli olduğunu vurgulayan Kumova, "Bu alanda çok ciddi bir açık var ve 2025 yılı içerisinde atılacak adımlar bu eksikliğin giderilmesi adına belirleyici olacak." dedi.

Konut sahipliği oranında yaşanan gerilemeye işaret eden Kumova, dar ve orta gelir gruplarının konuta erişiminin zorlaştığını, Emlak Konut GYO ile özel sektör arasındaki işbirliğinin TOKİ ile de uygulanabileceğini söyledi.

Kumova, "Kamu-özel sektör işbirliğiyle sosyal konut ve erişilebilir konut üretiminin artırılması çok önemli. Kamunun geliştireceği arsalar üzerinde özel sektörün imalat sürecinin tüm aşamalarını TOKİ kontrolü ve onayı ile yapabilir ve satış fiyatları da TOKİ ile geliştirici firma tarafından beraberce belirlenerek toplumun alt gelir gruplarına daha rahat konut üretebilir. Bu sayede ihtiyaca cevap verecek şekilde çok daha hızlı ve nitelikli konut üretimi sağlanabilir." şeklinde konuştu.

"2024 umut verdi, 2025 rekor yılı olabilir"

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici de geçen sene konut fiyatlarının reel olarak artmadığını belirterek, bu durumun 2023 genelinde ve 2024'ün ilk yarsında ertelenen konut talebini yeniden harekete geçirdiğini söyledi.

Yılın ikinci yarısında konut satış adetlerinin 1 milyona yaklaştığını dile getiren Çekici, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye, konut pazarında Avrupa'da birinci, OECD ülkeleri içinde ABD'den sonra ikinci sırada. Dengeler için proje satışlarının yani ilk satış rakamlarının yükselmesi gerekiyor ki bunun için de faiz ibresinin aşağı dönmesine ihtiyaç var. Bunun işaretlerini de görüyoruz. Türkiye'de gayrimenkul, tercih edilen bir yatırım aracı olmaya devam etti. Özellikle konut önemli bir yatırım enstrümanı, emeklilik planı olarak görülüyor. Faizlerde yaşanacak bir miktar düşüşün konut satışlarını artıracağına inanıyoruz. Faizlerinin düşmesiyle pazarda tekrar bir canlanma öngörüyoruz. 2025'te rekor tazelenebilir ve 1,5 milyon sınırını ilk kez aşabiliriz."

Bu yıl Türkiye'nin konut krizine yönelik bütüncül bir politika benimsemesi gerektiğini vurgulayan Çekici, "Bu konuyu sık sık her platformda tekrar ediyoruz. Uzun vadede, kentsel dönüşümün hızlandırılması ve konut sahipliği oranının tekrar yüzde 70 seviyelerine çıkarılması için kamu-özel iş birliği, hatta belli konularda iş bölümü şart." ifadelerini kullandı.

"Firmaların özel faiz kampanyaları ve ödeme koşullarına ilgi de arttı"

Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik ise yıl sonu için 1 milyon 350 bin rakamını hedeflerken 1,5 milyona yaklaşılmasının kendileri için de sürpriz olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Faizlerin inmesi sonrası fiyatların artacağı yönündeki beklenti ve yine kira artışlarında ocak ayıyla birlikte yükseliş birçok kişiyi konut kredisine yönlendirdi. Bazı bankalarda ilk evini alacaklara yönelik kredi oranının yüzde 3'ün altına inmesi aralık ayında ipotekli konut satışlarında yüzde 285,3'lük artışı getirdi. Aynı zamanda firmaların özel faiz kampanyaları ve ödeme koşullarına olan ilginin de artığını söyleyebiliriz. Yine elinde toplu parası olanlar için de indirimli fiyatlardan konut almak için de doğru bir zaman oldu. Konut satışlarındaki artış devam edecektir. Faiz indirimleriyle birlikte bu yıl yatırımcı yeniden rotasını gayrimenkule çevirecektir. Aynı zamanda kiralardaki artış da yeniden ev sahipliği oranlarının artmasına katkı sağlayacaktır."

"KKM ve altından çıkan birikimler konuta yöneldi"

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, konut satışlarında çok iyi bir rakam yakalanıldığını belirterek, son aylardaki artışı aralıkta zirve yaptığını söyledi.

Akdoğan, "Son aylarda özellikle KKM'den ve altından çıkan birikimler konuta yönelirken, mevduat faizlerinin düşeceğini öngören ve gayrimenkuldeki fırsatları değerlendirmek isteyen birçok yatırımcı konuta yöneldi. Ayrıca yıl içerisinde satış vadeli sözleşmesiyle yapılan satışların tapu devirlerinin aralıkta yapılması da yüksek satış adetlerinde etkili oldu." dedi.

"Türkiye canlı bir pazar, tüm ümitsizliklere rağmen zirveye döndük"

Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur ise Türkiye'nin çok canlı ve ilginç bir pazar olduğunu belriterek, "Ocak 2024'te konut satışları yüzde 18, şubatta yüzde 17,3 azalmıştı. Azalış ilk 6 ayda da sürmüştü. İlk yarı pek keyif yoktu. Üretim durma noktasındaydı, enflasyon ana gündemdi. Ümit, yok denecek kadar azdı. Birkaç sene öncesindeki balon iddiaları yerini 'pahalılık' eleştirilerine bırakmıştı." diye konuştu.

Tüm bunlara rağmen Türkiye'nin genç nüfusu, evlenme oranı ve enerjisiyle çok farklı olduğunu her zaman dile getirdiklerini anımsatan Timur, satışlardaki son 6 ayda yaşanan toparlanmaya dikkati çekti.

Timur, yıl genelinde satışların yüzde 20,6 arttığını kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu: "1 milyon 478 bini aşan satış adedi tüm zamanların rekoru olan 2020'nin 21 bin altında kalsa da 2020-2023 aralığındaki 4 yıllık ortalamanın 50 bin üstüne çıktı. Vatandaş konutun güvenli liman olduğunu bir kez daha gösterdi. 2013-2020 arasındaki 8 yılda sadece banka kredili satış ortalamamız 423 bindi. 2024'te bu rakam 158 bin. Burada hayata geçirilecek teşviklerin ve faizlerde başlayacak indirimin sektöre yansımasını tahmin etmek zor değil. Ciddi bekleyen talep var, ev sahipliği yüzde 55'lere gerilemiş durumda. Bu tablonun değişmesi için yakalanan ivmenin daha da yukarı taşınması şart."

"Alternatif modellerle konut sahipliği oranını yukarıya çıkarmalıyız"

Fuzul Topraktan Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Akbal da yaklaşık 1,5 milyonluk satışın sadece 158 bin adedinin banka kredili olduğunu belirterek, her 10 satıştan birisinin banka kredili satıldığını söyledi.

Akbal, 1 milyon 478 bin adetlik satışın 484 bin adedinin sıfır satışlarla sağlandığını kaydederek, 993 bin adet konutun ikinci el olduğunu bildirdi.

Ev sahipliği oranında gerileme yaşandığını dile getiren Akbal, "Oranımız yüzde 55'lere doğru geriliyor. Bu, Avrupa ortalamasının yüzde 15 altında. Bunu yukarı çıkarak formüllerin ülkemizde daha da gelişmesi gerektiğini düşünüyorum. Fuzul Topraktan ve aşamalı konut edindirme modeli gibi alternatif konut edinim modelleriyle konut sahipliği oranını yukarıya çıkaracak yeni yaklaşımlar üzerinde çalışılması önemli." şeklinde konuştu.

"2025'te yeni rekorlar görebiliriz"

EgeYapı GYO Genel Müdürü Didem Güneş ise sıfır konut satışında yaklaşık 500 bin adetle son 5 yılın en yüksek rakamına ulaşıldığını ifade ederek, bunda biriken talebin etkisinin çok büyük olduğunu vurguladı.

Konut fiyatlarında artış beklentisinin insanları harekete geçirdiğini kaydeden Güneş, "Daha önce de vurguladığım gibi talepte asla bir durgunluk yok, satış ofislerimizde bunu hep hissettik. Sadece konut kredisine ulaşmak zor olduğu için üreticilerle veya kendi başlarına yatırımcılar formül üretmek için zaman kaybetti. Nitekim yılın ikinci yarısında adeta sıçrama oldu. 2025'te konut satışlarındaki hareketlenme daha da artacak. Yeni rekorlar görebiliriz." açıklamasında bulundu.

"Konut en güvenilir liman olduğunu bir kez daha gösterdi"

Helmann Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün de geçen yıl ekonomik dalgalanmalara, ekonomiyi soğutma önlemlerine ve kredi oranlarındaki yükselişe rağmen konut satış adetlerinin 1,5 milyona yaklaştığını belirterek, "Bu, konutun yatırımcılar açısından en güvenilir liman olduğunu ve vatandaşlarımızın konut ihtiyacı bulunduğunu bize gösterdi. Zaten ev sahipliği oranının yüzde 55'lere kadar gerilemesi de konuta olan ihtiyacı gösteriyor." dedi.

Yüksek satış rakamlarında konut fiyatlarında reel olarak çift hanelere ulaşan düşüşün, döviz, altın ve KKM gibi alanlardan çıkan mevduatın konut alımına yönelmesinin ve fiyatların artacağı beklentisinin etkili olduğunu anlatan Özgün, "Sektördeki canlılık 2025'te de devam edecektir ancak üretimin hızlanması burada önemli olacak. Arazi arzını artırarak üretimi canlandırmalı ve yeni modeller kurgulamalıyız. Özellikle şartları karşılayan Hazine arazilerinin konut üretimi için devreye alınması önemli olacak. Aynı zamanda maliyeti de düşürecektir." ifadelerini kullandı.