‘Ev’de 2024 hareketli geçti

Duygu Erdoğan / İSTANBUL - Türkiye genelinde 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 20.6 oranında artışla 1 milyon 478 bin 25 adet konut satışı yapıldı. Bu seviye ile 2024 yılı, tarihin en yüksek dördüncü satış yılı olarak kayıtlara geçti. 2020’de yaklaşık 1.5 milyon konut satışı ile kırılan rekor ardından 2021 ve 2022’de de 1 milyon 490 bin seviyesinde konut satışları gerçekleşmişti.

Türkiye genelinde konut satışları aralık ayında ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzre 53.4 oranında artarak 212 bin 637 oldu. Aralık 2021’den sonra tarihin en yüksek ikinci aralık ayı satışı da gerçekleşti. Bu seviye aynı zamanda tarihin aylık bazda en iyi üçüncü verisi oldu. 2020 yılında koronavirüs pandemisi ardından yapılan konut kampanyası ile temmuzda 229 bin 357 konut satılmış, ardından ise en yüksek aylık satış sayısı 226 bin 503 adet ile Aralık 2021’de gerçekleşmişti.

Konut fiyatlarının yılın ikinci yarısından itibaren reel bazda gerilemeye başlaması satışları hızlandırdı. Merkez Bankası Konut Fiyat Endeksi’ne göre gerileme önceki ay yüzde 10.4 oldu. Fiyatların olası artışından önce imkanlardan yararlanmak isteyenlerin verilere göre, özellikle bankaların bir miktar gevşeyen konut kredilerini kullanarak alım yaptığı görüldü. Diğer yandan ise döviz ve altın yatırımlarının da yeniden gayrimenkule yöneldiği tahmin ediliyor. 2024 yılında konut satışlarının oluşturduğu görünüm ve sektörün değerlendirmelerini ele aldık…

Yabancı payı yüzde 1.6

Yabancılar Türkiye’den konut alımını oldukça yavaşlattı. Buna göre en son 2017 yılında yüzde 1.6 oranında olan yabancı payı yeniden bu seviyeye döndü. Yabancılara yapılan konut satışları 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 32.1 oranında azalarak 23 bin 781 oldu.

Kredide gevşeme yaşandı

Kamunun bankaların konut kredisi faiz oranlarını sübvanse ederek olası bir kampanya yapacağı beklentisi, yatırımcıları durdurmadı. Kampanyanın alt gelir grubuna yönelik olacağı ve şartlarının buna göre planlanacağı öngörüsü, konut alımına bekleme süreci yerine hızlı hareket getirdi. Yılın ilk yarısında en düşük konut kredisi faiz oranı yüzde 3’ün üzerindeyken; mayıs ayından itibaren yüzde 2.86’ya kadar gevşeme yaşandı.

2024 yılında gerçekleşen ipotekli konut satışları olarak bilinen kredili satışlar bir önceki yıla göre yüzde 10.8 oranında azalarak 158 bin 486 oldu. Ancak aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 285.3 oranında artarak 23 bin 277 olarak gerçekleşti.

2024 yılında gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yıla göre yüzde 25.9 oranında artarak 1 milyon 319 bin 539 oldu. Aralık ayında ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42.9 oranında artarak 189 bin 360 olarak verilere yansıdı.

Birinci elde 24 ayın rekoru

Satışların özellikle ikinci el konutlarda yoğunlaştığı grafik 24 ay sonra değişti. İkinci el piyasasında artan fiyatların birinci el konutları daha cazip hale getirdiği öngörüsü var. Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova, ‘konut üreticilerinin yeniden oyuna dahil olduğunu’, 2024 yılının sektörde geri dönüşü sağladığını ifade etti. Buna göre, ilk el konut satış sayısı aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49.5 oranında artarak 76 bin 629 oldu. İlk el konut satışları 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 27.6 artarak 484 bin 461 olarak gerçekleşti. İkinci el konut satış sayısı ise aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 55.7 oranında artarak 136 bin 8 oldu. İkinci el konut satışları 2024 yılında ise yüzde 17.4 artarak 993 bin 564 olarak gerçekleşti.

2025’te neler olacak?

Sektörün 2025 öngörü ve değerlendirmelerini Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici anlattı.

- Ertelenen konut talebi yeniden pazara döndü; bu süreç, gelecek dönemde hem konut satış adetlerini hem de konut fiyatlarını arttıracak.

- Türkiye konut pazarı Avrupa’da da birinci pazar, OECD ülkeleri içinde Amerika’dan sonra ikinci sırada.

- 2025’te rekor tazelenebilir ve 1.5 milyon sınırını ilk kez aşabiliriz.

- Yüksek kredi faiz oranları ve finansmana erişim sorunları, konut alıcılarının alım kararlarını etkiliyor.

- Türkiye’nin konut krizine yönelik bütüncül bir politika benimsemesi gerektiği açıkça ortada.

- Konut sahipliği oranının tekrar yüzde 70 seviyelerine çıkarılması için kamu-özel iş birliği şart.