‘Cep’te yeni perde açılıyor

SERVET YILDIRIM - Bizim kuşak dijital dünyaya geç katıldı. Cep telefonuyla, internetle 30’larımızda tanıştık. İlk mesajımızı 30’larımızda attık, ilk internete o yaşlarda girdik. Çok kısa bir sürede çok hızlı bir dijital devrime tanıklık ettik; hâlâ da ediyoruz.

Sonra hayatımıza G’ler girdi. Önce 2G, ardından 3G ve nihayetinde 4 ve 4,5 G ile tanıştık. Her bir “G” bize yeni fırsatlar, yeni imkânlar sundu. Özellikle ortalama 20-100 Mbps arasında hız sunan 4G ile hayatımız ve davranış kalıplarımız değişti; yaşantımıza video izleme, sosyal medya girdi, internet iyice yerleşti. Yerleşmekle kalmadı, günlük rutinimizin vazgeçilmez parçası haline geldi.

Şimdi sıra 5G’de....

Geçen hafta bir yemekli sohbet toplantısında bir araya geldiğimiz Turkcell Genel Müdürü Ali Taha Koç ile 5G’nin hayatımıza getireceği yenilikleri konuştuk. Hız, gecikme, kapasite, cihaz yoğunluğu desteği ve teknolojik altyapı gibi alanlarda 5G’nin 4G’ye göre sunduğu imkânları anlattı. İşte bazı örnekler:

* Gerçek zamanlı uzaktan cerrahi operasyonları mümkün olacak. Çünkü 1-5 milisaniye gibi çok düşük gecikme sayesinde, bir doktor başka bir şehirden ya da ülkeden robotik kollarla ameliyat yapabilecek.

■ 5G sayesinde araçlar çevreyle, diğer araçlarla ve altyapıyla anlık iletişim kurabilecekleri için güvenli ve koordineli sürüş sağlanacak. Yani otonom (sürücüsüz) araçlar mümkün olacak.

■ Şehirler akıllanacak, çünkü 5G ile milyonlarca cihaz, sensör, kamera, sayaç aynı anda bağlanabilecek ve veri paylaşabilecek.

■ AR/VR teknolojilerinde büyük sıçrama yaşanacak. Gelişmiş artırılmış ve sanal gerçeklik (AR/VR) uygulamaları mümkün olacak. 5G ile hologram toplantılar, gerçek zamanlı rehberli eğitimleri gibi gecikmesiz ve yüksek kaliteli VR/AR deneyimi yaşanacak. Hologram toplantılar, gerçek zamanlı uzaktan eğitimler ve yüksek kaliteli sanal gerçeklik deneyimleri mümkün hale gelecek.

■ Gerçek zamanlı endüstriyel otomasyon, yani fabrika otomasyonu 5G sayesinde mümkün olacak. Robotlar ve makineler milisaniyelik gecikmeyle haberleşerek senkronize çalışabilecek. Fabrikalarda mesela Taha beyin verdiği bir örnekte olduğu gibi Adana’daki bir makina ustası, Trakya’daki fabrikadaki bir iş makinasını 800 kilometre uzaktan kullanabilecek.

■ Canlı yayınlar dönüşüme uğrayacak. Dronlarla çekilen yüksek çözünürlüklü videolar canlı olarak gecikmesiz yayınlanabilecek.

■ Oyun konsolu gerekmeden oyunlar telefon üzerinden gecikmesiz oynanabilecek.

■ Ve tarım ve çevre teknolojileri gelişecek. 5G ile dronlar, sensörler, otomatik sulama sistemleri gibi binlerce cihaz aynı anda çalışabilecek ve anında veri alabilecek.

Tüm bu gelişmeler heyecan verici değil mi?

Ancak 5G’ye öyle “hadi geçelim deyince” geçilmiyor. Öncelikle baz istasyonları ve altyapıların hazır hale gelmesi gerekiyor. Ayrıca 5G uyumlu cep telefonlarının piyasaya sunulması ve kullanıcıların bu cihazlara erişebilmesi önemli bir koşul. Bu doğrultuda Turkcell, Samsung ile iş birliği yaparak Türkiye’de 5G uyumlu cep telefonları üretmeye başlamış. Şu anda bu telefonların fiyatı 14 bin TL civarında ve 12 taksit imkânı sunuluyor. Hatta alım garantisi verilen 100 bin cihazın yarısı şimdiden satılmış durumda. Bu tür teknolojik dönüşümler ciddi yatırımlar gerektiriyor.

Turkcell, kuruluşundan bu yana geçen 31 yılda 20 milyar dolarlık yatırım yapmış. Şimdi de 5G ihalesine hazırlanıyor. Mevcut operatörlerin dışında yeni bir oyuncunun ihaleye girmesi beklenmiyor. Ancak kesin olan bir şey var: 5G ile birlikte hayatımız geri dönülemez biçimde değişecek.

Fiber ve ‘kablonet’ için oldukça iştahlı

“Kullanıcılar 2026’da 5G ile buluşacak” diyen Ali Taha Koç’un açıklamalarında öne çıkan noktalar şunlar oldu:

■ “2G, 3G ve 4G’nin ardından 5G’de de en iyi operatör biz olacağız.

■ Mobilde 38 milyon abonemiz var. En yakın rakipten 10 milyon daha fazla bir seviyedeyiz. Bu fark 5G ile de devam edecek.

■ 2024 yılında 54 milyar TL yatırım yaptık. Bu sene daha fazlasını hedefliyoruz. Birinci operatör olmak için ne yatırım gerekiyorsa yapacağız.

■ 5G frekans bedeli yüksek tutulmaz ve yatırım taahhüt tarafı daha yüksek belirlenirse tercihimiz olur.

■ 4G ihalesinde 4.5 milyar dolarlık rakam çıkmıştı. 5G ihalesinde bu seviyeleri beklemiyoruz.

■ Fiberde şu anda 6 milyon haneye hizmet veriyoruz.

■ Eğer fiber için ayrı bir ihale düzenlenir ise 2.5 milyar milyar dolarla biz fibere talibiz.

■ Sabit altyapıda satın alma fırsatı olursa, buna da hazırız.

■ Türksat Kablonet’e talibiz.

Dev yatırım yolda 3 yerde arsa aldı

Google, Microsoft ve Amazon’un başı çektiği milyarlarca dolarlık veri merkezi (data center) yatırımını Türkiye’ye çekme noktasında son aşamaya gelindiğini belirten Ali Taha Koç, “çok yakında” bir dev ile imza atacaklarını söyledi. Koç bu konuda şunları anlattı:

■ “Data center işine 2016’dan beri 530 milyon euro yatırım yaptık.

■ Türkiye’de dört noktada son teknoloji veri merkezimiz var.

■ Büyük gruplarla görüşüyoruz. Türkiye’ye bulut işinde hiper ölçekli dev yatırım ilk bizimle gelecek ve finalde 1 milyar dolardan daha da büyük yatırım olacak.

■ Arazileri dahi aldık. Üç tane daha data center kuracağız.

■ Gelecekte veri merkezi işimizden bir Turkcell çıkacak.

■ Bu alandaki şirketimizin adı TDC. İleride bu şirketi halka açabiliriz.”