‘Türkiye kesinlikle müsaade etmez’
12.04.2025 - 06:45 | Son Güncellenme:
Suriye'nin kuzeydoğusunda federal bir yapı oluşturma talebi yeniden gündeme getirilmeye çalışılıyor. Konuyu Milliyet’e değerlendiren uzmanlar, federal bir yapı arayışının gündeme getirilmesinin arka planında bazı Batılı devletler ile İsrail’in istihbarat faaliyetinin olduğu düşüncesinde.
AYDIN HASAN / ASENA YATAĞAN - Suriye’de Beşar Esad rejiminin Aralık ayında devrilmesinin ardından yeni yönetimle bir anlaşma imzalayan Kürtler ilk kez federalizm talebini gündeme getirmeye hazırlanıyor. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) adı altında ki yapının da aralarında bulunduğu oluşumların geçen ay federalizmi de içeren ortak bir siyasi vizyon üzerinde uzlaşmaya vardıklarını bildirildi. Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, şimdiye kadarki açıklamalarında federal sisteme karşı olduğunu her fırsatta dile getirmişti.
Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) yakın ve bazı yabancı medya organlarına yansıyan haberlere göre, Türkiye’nin terör örgütü olarak tanıdığı PYD ve Kuzey Irak’taki Barzani ailesiyle yakın ilişkileri bulunan Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) bir toplantı düzenledi. Toplantıda federalizm fikri gündeme gelirken, bu yeni siyasi vizyon üzerinde uzlaşan tarafların federal sistemi esas alan bir taslak metin üzerinde anlaştığı ifade edildi. Uzmanlar, Suriye’nin kuzeydoğusunda federal bir yapı oluşturulması talebinin yeniden gündeme getirilmesi ile bazı devletlerin bunun ardındaki istihbari faaliyetleri konusunda Milliyet’e şu değerlendirmede bulundu:
ABD-İsrail destekliyor
Emekli Büyükelçi Ümit Pamir: Suriye’deki merkezi hükümetten kendilerine hiç değilse federal veya otonom bir takım yetkiler verecek bir düzenleme istiyorlar. Amerika aynı görüşte. İsrail’in de işine geliyor bu. Suriye’deki yeni durumu içselleştirmiş, kabullenmiş değil. ‘Hiç değilse otonom bölge olsun ki günün birinde onlar isterlerse daha fazla bağımsızlığa giderler, daha fazla federal sisteme giderler’ anlayışındalar. Böyle bir ihtimal var ve destekleyen Amerika var, İsrail var.
Amaç sıkıştırmak
Emekli Tümgeneral Mehmet Okkan: Dışişleri Bakanı ‘Biz bir hamle yaptık içeriden, bu hamleye karşı dışarıdan da hamle yapanlar olacaktır’ diyor. Yani karşıt güçlerin, Türkiye’nin bu bölgede rahat hareket etmesini istemeyen güçlerin otomatikman bir hamle geliştirmeleri beklenen bir durum. Kullanacakları aparatları kullanıyorlar. Bölgede kendilerine müzahir olan gruplar üzerinde baskı yaratıp, o baskı üzerinden Türkiye’yi sıkıştırmak isteyecekler. Bu gerçekleşiyor. Artı eksi kutup gibi düşünürsek, bu kutupların yan yana getirilmesi basit bir olay değil. Ortaya çıkacak şelaleden kim nasıl kendini kurtarır belli değil. Biz 40 senedir bu manevraları biliyoruz. Buna dair de olabilecek hadiselerin önüne geçebilecek hem diplomasimiz var hem de silahlı gücümüz var. Bu bir süreç bunlar yaşanacak, ama bunlar beş benzemezler. Bir süre sonra kendi aralarında zaten bir şekilde paylaşım sıkıntısı yaşayacaklardır.
Anlaşma yapılmalı
Dumlupınar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Prof. Hüsamettin İnaç: Bölgede İsrail’in son dönemdeki saldırgan tavrı ve hava üslerine bombardımanı gösteriyor ki burada İsrail ile PKK-YPG arasında ciddi temas var ve ABD de bölgeye yığınak yapmaya devam ediyor. Bir an önce Türkiye’nin askeri savunma anlaşmasını mutlaka Suriye hükümetiyle yapması lazım. Türkiye hava savunma sistemini kurmak ve Rusya’dan boşalan hava sahasını kontrol etme imtiyazını da almak istiyor. Bununla ilgili de bir anlaşma yapılmış değil. Aynı zamanda Suriye, Doğu Akdeniz açısından önemli. Bir an önce de deniz sınırlarını belirleyen mutabakat anlaşmasının yapılması lazım. Dolayısıyla Türkiye’nin özellikle öncelik verdiği en önemli konu Suriye’nin üniter bir devlet olması. Çünkü federal ve parçalanmış bir yapı olursa, ki İsrail’in de istediği bu, tamamen İsrail ve ABD yörüngesinde hareket eden bir Suriye’den bahsetmiş olacağız ama üniter olursa hem Suriye halkının egemenliğinin temsiliyete yansıdığı bir devlet yapısı olacak hem de Türkiye açısından bir güvenlik sıkıntısı bundan sonra yaşanmayacak. Ortaya çıkan fotoğraf, Türkiye’nin hiç istemediği bir fotoğraf. Çünkü şu haliyle kalırsa, Suriye parçalanmış ya da federal bir devlet olacaktır. Ben Türkiye’nin buna kesinlikle müsaade etmeyeceğini ve bir ay içerisinde çok ciddi ve sürpriz gelişmeler olacağını düşünüyorum.
Üç ülke öne çıkıyor
Türkiye; Suriye’de sahadaki gelişmeleri Şam Büyükelçiliği, TSK’nın harekat bölgelerindeki unsurları ve MİT aracılığı ile yakından izliyor. Suriye’deki gelişmelerin ardında İngiltere ve Fransa’nın yanı sıra İsrail’in istihbarat örgütlerinin faaliyet yürüttüğü üzerinde duruluyor.
TSK süreci takip ediyor
TSK, Suriye sahasındaki gelişmeleri titiz bir tutum içinde takip ediyor. Türkiye’nin temel çerçevesini “Terör örgütünün silah bırakması, elebaşları ve yabancı örgüt mensuplarının Suriye’yi terk etmesi, silahlı grupların ordu içerisinde ayrı bir yapı teşkil etmeden Savunma Bakanlığı bünyesinde ulusal ordunun ayrıcalıksız bir parçası olarak yer alması gerekiyor” sözleri ile çizen güvenlik kaynakları, “Suriye hükümeti ile SDG arasında yapılan anlaşmanın uygulanmasını, gelişmeleri yakından takip ediyoruz” dedi.
‘Hamle yapacaklar’
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, çarşamba akşamı CNN Türk canlı yayınında, İmralı’dan yapılan çağrı ve Suriye’deki gelişmeler konusunda şunları söylemişti: Türkiye içerden bir hamle yaptı, dışarından da hamle yapmaya çalışanlar olacaktır. Örgüt kendini kullandırmaya ne kadar müsaade edecek bunlar ayrı okuma alanları. Suriye hükümeti çok yeni bir hükümet. ‘Biz iktidara geldik her şeyi halledeceğiz’ olmuyor gerçekler başka.
KEŞFETYENİ
İtalya'ya tatile giden Nefise'nin yayınladığı fotoğrafta gizemli sevgilisinin kim olduğu ortaya çıktı.
