Suriye Rus inşaat firmasıyla anlaşmayı iptal etti, Tartus'ta hareketlilik, Rusya 'sonunda' çekiliyor mu?
26.01.2025 - 10:25 | Son Güncellenme:
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Suriye'nin Esad'ın düşüşünün ardından Rus inşaat firmasıyla anlaşmayı iptal ettiği bildirildi. Öte yandan BBC'nin teyit ettiği yeni uydu görüntülerine göre Rus gemileri, beklenen geri çekilme öncesinde Suriye üssüne döndü. İşte detaylar...
Suriye'nin Tartus limanı, Rusya'nın Stroytransgaz adlı inşaat şirketiyle yaptığı 49 yıllık yatırım anlaşmasını iptal etti. Haberi, Tartus'taki gümrük dairesi başkanı Riad Joudeh'yi kaynak gösteren bağımsız Rus haber kuruluşu Important Stories duyurdu.
500 MİLYON DOLAR YATIRIM
Bu gelişme, Rusya'nın Suriye'deki nüfuzunu önemli ölçüde zayıflattı. 2019 yılında imzalanan sözleşme, Moskova'nın limanı modernize etmek için en az 500 milyon dolar yatırım yapmasını taahhüt ediyordu. Ancak anlaşmanın iptal edilmesiyle birlikte liman işletmelerinden elde edilen tüm gelirler artık doğrudan Suriye devletine gidecek ve limanın yönetimi yerel yetkililere devredilecek.
RUS TAHLİYESİ BAŞLADI MI?
Öte yandan BBC'nin Verify (teyit) ekibine göre Rus gemileri, beklenen geri çekilme öncesinde Suriye üssüne döndü. İngiliz Kraliyet Donanması, Sparta II'nin (ortada) Aralık ayı sonlarında uluslararası sularda hareket ederken çekilmiş görüntülerini yayınladı. Gemi daha sonra Suriye'ye ulaştı.
Rus ordusuna bağlı iki gemi, Tartus'taki Kremlin'e ait deniz üssüne yanaştı. Uzmanlar, üssün tahliyesinin nihayet başlamış olabileceğini öne sürüyor. Sparta ve Sparta II gemileri Salı günü Tartus'a yanaştı. Her iki gemi de ABD tarafından yaptırım altında ve Ukrayna tarafından Rus silahlarının taşınmasıyla ilişkilendiriliyor.
Son haftalarda büyük miktarda askeri ekipman limana taşındı ve bu ekipmanlar BBC Verify tarafından analiz edilen uydu fotoğraflarında görüldü.
Görüntüler, limanda onlarca araç ve başka ekipmanların bulunduğunu gösteriyor. Askeri teçhizat, Aralık ortasında, ülkenin farklı noktalarındaki karakollardan yeniden yönlendirildiği anlaşılan büyük Rus askeri araç konvoylarının üssün kuzeyine doğru hareket ettiğini gösteren görüntüler de ortaya çıkmıştı.
ANLAŞMANIN BOZULMASIYLA AYNI GÜNLERDE
Gemilerin gelişi, Rusya'nın liman için yaptığı kira sözleşmesinin iptal edildiğine dair Suriye medyasında çıkan haberlerle aynı zamana denk geldi. Tartus, son yıllarda Rusya için önemli bir üs olmuştur. Bu üs, Akdeniz'deki gemilerin yakıt ikmali, erzak temini ve tamiratı için kullanılıyordu.
Analistler, nihai olarak Rus savunma bakanlığına bağlı bir nakliye şirketi olan Oboronlogistika LLC tarafından işletilen Sparta ve Sparta II gemilerinin, Tartus'taki tartışmalar devam ederken limana yanaşmasına izin verilmediğini öne sürdü. Gemiler, BBC'ye göre Akdeniz'deki Suriye kıyılarında birkaç hafta geçirdi.
TRANSPONDERLARI KAPATTILAR
Deniz izleme sitelerine göre gemiler, nihayet Salı akşamı limana yanaştı ve ardından transponderlerini kapattı. Son günlerdeki hava durumu, net uydu görüntüleri elde etmeyi zorlaştırdı. Ancak bulut örtüsünü aşabilen düşük çözünürlüklü AB'ye ait Sentinel radar uydu görüntüleri, gemilerin limanın askeri bölümünde olduğunu ortaya koydu.
Tartus limanına ait uydu görüntüleri. Üstte 6 Ocak'ta boş limanı gösteren bir fotoğraf; altta ise 23 Ocak'ta gemilerin limanda olduğunu gösteren düşük çözünürlüklü fotoğraflar yer alıyor.
Şimdiye kadar, Aralık başında Esad rejiminin düşmesinden bu yana Tartus'ta hiçbir Rus askeri gemisi görülmemişti. Daha önceki yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinde, gemilerin şu anda yanaştığı yere yakın bir yerde onlarca askeri araç olduğu görülüyordu. Ayrıca ekipmanların yüklenmesi için kullanılabilecek vinçler de mevcuttu.
Deniz analisti Frederik Van Lokeren, BBC'YEe, limanda Ivan Gren ve Alexander Otrakovsky adlı iki başka Rus askeri gemisinin de bulunabileceğini söyledi. Bu gemilerin de tahliye sürecine dahil olabileceği düşünülüyor. Ukrayna askeri istihbaratı bu görüşü destekledi.
Van Lokeren, "49 yıllık kira sözleşmesinin iptal edilmesiyle, Rusya'nın artık Tartus'ta askeri varlığını sürdüremeyeceği çok açık hale geldi. Bu nedenle, burada kalmanın ve deniz tahliyesini daha fazla geciktirmenin bir anlamı yok gibi görünüyor" dedi.
Orta Doğu Enstitüsü Suriye Programı'ndan Anton Mardasov, Rusya'nın tüm ekipmanlarının tahliyesinin zaman alabileceğini söylerken "Yıllar boyunca oraya bu gemi ve araçların taşıyabileceğinden çok daha fazlası getirildi" dedi.
Bu arada, Suriye'deki ana Rus hava üssü olan Hmeymim'de de hareketlilik devam ediyor. Uydu görüntüleri, Esad rejiminin düşüşünden bu yana çeşitli tarihlerde askeri ekipmanların büyük Rus uçaklarına yüklendiğini gösteriyor.
UKRAYNA ZİYARETİ
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, 30 Aralık'taki diplomatik bir ziyaret sırasında Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığını tartıştı.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heorhii Tykhyi, aynı gün yaptığı açıklamada, Kiev ile yeni Suriye liderliğinin bu konuda benzer görüşlere sahip olduğunu belirtti, ancak konuyla ilgili ayrıntılar açıklanmadı.
