31.01.2023 - 10:46 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde birinci yılın dolmasına artık sayılı günler var. Vladimir Putin'in emriyle Ukrayna'ya saldıran Rus birlikleri, geride kalan 11 ayı aşkın sürede birçok cephede hezimet yaşadı.
Elinde tuttuğu tek bölgesel başkent olan Herson'dan 2022'nin son aylarında geri çekilmek zorunda kalan Rus işgalciler, halihazırda doğudaki Donbas'ta ilerlemeyi deniyor. Bakhmut ve Marinka'nın yanı sıra kömür madeni kasabası olan Vuhledar, çatışmaların şiddetlendiği bir başka nokta.
Aylardır kilit şehir Bakhmut'u ele geçiremeyen Rusların yeni bir saldırıya hazırlandığı bildiriliyor. İşgali yakından takip eden Savaş Araştırmaları Enstitütüsü (ISW), Rusların Donbas'taki Luhansk bölgesinde taarruza geçmeye hazırlandığını belirtiyor. ISW'nin yorumu NATO ve Ukrayna'dan gelen açıklamalarla örtüşüyor.
Ukrayna ordusuna göre, işgal birlikleri Rus ayrılıkçıların kontrolündeki Donbas'ta yeniden toplanıyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise, Pazartesi günü Rusya'nın yaklaşık 200 bin askeri seferber edebildiğini, İran ve Kuzey Kore'den silahlar sağladığını söyledi.
İşgalcilerle birlikte cephe hattında bulunan Rus askeri muhabirleri de, yeni bir saldırının geleceği yönünde haberler geçiyor.
Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy ise, güney ve doğu cephelerinde iki aydır çatışmaların çıkmaza girdiğini söylüyor.
24 Şubat 2022 tarihinden itibaren Ukrayna'ya silah yağdıran Batılı ülkeler, adım adım savaşın boyutunu değiştirdi. Ukrayna, işgalin ilk aylarında Türkiye'den satın aldığı Bayraktar TB2 insansız hava araçlarının yanı sıra binlerce Javelin ve Nlaw tanksavar füzelerini kullandı.
Ardından uzun menzilli roketler HIMARS'lar, M270'ler ve M777'ler cepheye sürüldü. 2022'nin son aylarında Putin'in taktik değiştirip şehirleri füze yağmuruna tutmasıyla Batılı ülkeler el yükseltti, hava savunma sistemleri S-300'ler, IRIS-'T'ler, NASAMS'lar, Starstreak'ler ve en sonunda Patriot'lar sahaya indi.
İlkbaharda yeni bir taarruza hazırlanan Ukrayna'nın aylardır Batılı ülkelerden istediği modern tanklar için ise, Ocak 2023'ün beklenmesi gerekti. Üzerinde yoğun bir baskı olan Almanya Leopard 2 tanklarının Ukrayna'ya yollanmasına uzun süre direndi. Ocak ayı ortasında Almanya Leopard 2'leri Ukrayna'ya sevk edeceğini resmen duyurdu, aynı gün ABD de Abrams tanklarını cepheye süreceğini ilan etti.
Almanya'nın Leopard sevkine izin vermesiyle Norveç, Polonya, Finlandiya, İspanya, Hollanda gibi birçok Avrupa ülkesi düğmeye bastı, tankların haftalar içinde Ukrayna'ya ulaşması bekleniyor.
Tank hamlesinin ardından Ukrayna'dan bu kez savaş uçağı talebi geldi. Kiev yönetimi, ABD'nin ürettiği F-16 gibi jetler için bastıracağını açıkladı.
Amerikan Politico dergisi, aynı günlerde tank kararıyla depreme yol açan Batılı müttefiklerin bir sonraki hamlesinin savaş uçağı olabileceğini yazdı. Politico, Baltık ülkelerinin Ukrayna'ya savaş uçağı verilmesinde itici güç rolü oynadığını bildirdi.
ABD Başkanı Joe Biden'a Beyaz Saray önünde bekleyen gazeteciler Pentagon'un Ukrayna'ya F-16 gönderip göndermeyeceğini sordu. ABD lideri basit bir şekilde 'No-Hayır' yanıtını verdi.
Agence France-Presse (AFP) haber ajansı, tek kelimelik açıklamayı 'Rusya ilerlediğini öne sürerken Biden Ukrayna için F-16'yı reddetti' başlığıyla dünyaya geçti. AFP, Başkan Biden'ın Amerikan jetlerinin Ukrayna'ya sevk edilmesinin önüne bir çizgi çektiği yorumunu da yaptı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby ise, Biden'ın sözlerinin ardından Washington'ın Kiev'e yeterince silah desteği verdiğini söylemekle yetindi.
AFP'ye göre, Washington'dan gelen olumsuz sinyallere rağmen Avrupalı liderler Rus işgaline karşı koymak için savaş uçağı fikrine açık. Savaş uçağını ilk dile getiren isim olan Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Pazartesi günü Fransa lideri Emmanuel Macron'la görüştü.
Fransız lider Macron, Kiev yönetimine jet gönderilmesini gözardı etmedi ancak çatışmanın tırmanma riskine karşı da uyarıda bulundu. Emmanuel Macron "İlkesel olarak hiçbir şey ihtimal dışı tutulamaz" derken, Mark Rutte "Tabu yok ancak büyük bir adım olur" diye konuştu.
ABD'nin daha önce duyurduğu zırhlı araçlar Bradley'ler ise, Ukrayna'ya doğru California'dan yola çıktı. ABD ordusu, resmi internet sitesinden North Charleston limanında gemiye yüklenen Bradley araçlarının fotoğraflarını paylaştı. Avrupa'ya doğru yolculuğuna başlayan 60'ı aşkın zırhlı araç, 2,85 milyar dolarlık bir askeri yardım paketinin parçasıydı.
Kasım ayından itibaren kış mevsiminin de gelmesiyle Ukrayna ordusunun karşı taarruzunun hızı kesildi. ISW, Ukraynalıların ilerleyişinin Batılı ülkelerden gerekli silahları zamanında alamadığı için durduğunu belirtiyor. ISW'ye göre, tanklar ve diğer silahların cephe hattına ulaşmasıyla Ukraynalılar işgal altındaki toprakları yeniden kazanabilir.
Birkaç günde Kiev'i ele geçirip Ukrayna'da kukla bir yönetimi işbaşına getirmeyi planlayan Kremlin'in yaşayacağı hezimetin sinyali, henüz ilk haftalarda geldi.
Rus işgalciler Nisan ayında Kiev çevresinden çekilmek zorunda kaldı, kuzey cephesinin kapanmasıyla savaş doğu ve güney cephelerinde yoğunlaştı. Rus birlikleri liman kenti Mariupol'ü aylar süren bombardımanın ardından ele geçirebildi, doğuda ise Donetsk ve Luhansk'ın neredeyse tamamı işgal edildi. Ancak Haziran ayında Ukrayna'ya ulaşan bir silah, dengeleri kökünden değiştirdi.
Uzun menzilli çoklu roketatar sistemi HIMARS'ın Ukrayna'ya ulaşması önce Rus işgalcilerin ilerleyişini durdurdu, ardından karşı taarruz gerçekleşti. Yaz sonunda harekete geçen Ukrayna birlikleri, önce ülkenin en büyük ikinci şehri Harkov çevresini birkaç günde yıldırım baskınla Rus işgalcilerden temizledi. Rusya sınırına yakın konumdaki Harkov'daki zafer tüm dünyada şaşkınlık yarattı.
Ukraynalılar sonbaharda beklendiği gibi güneydeki Herson'a yöneldi. Ruslar Herson ve Kırım Yarımadası'nı birbirine bağlayan köprülerin HIMARS'larla imha edilmesiyle köşeye sıkıştı, Putin savaştaki en utanç verici adımını atmak zorunda kaldı. Herson'dan geri çekilen Rus birlikleri, aynı zamanda ele geçirebildikleri tek bölgesel başkenti de kaybetmiş oldu.
Ekim ayı başından itibaren Ukrayna'nın kritik altyapı tesislerini füze yağmuruna tutan Rus ordusu, halihazırda Donbas'taki Bakhmut'u ele geçirmeye çalışıyor. Eylül 2022'de aylardır ertelediği seferberlik kararını 'kısmi' olarak ilan etmek zorunda kalan Rusya lideri Putin, Ukrayna bataklığından kurtulmak için son olarak işgal komutanını değiştirdi ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov Ukrayna'daki birliklerin başına getirildi.