SON DAKİKA Suriye'de son durum: Analistler: Erdoğan 'en parlak dönemini' yaşıyor

AFP muhaliflerin Esad'ı devirmesi ve Afrika Boynuzu'nda kilit bir barış anlaşması sağlamasıyla Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın uluslararası arenadaki konumunu güçlendirildiğini belirtti. Uluslararası haber ajansına konuşan analistlere göre bu durum "Erdoğan'ı Rusya ve Ukrayna arasında arabuluculuk yapmaya da hazır bir pozisyona" getirdi.

"Türkiye, Suriye'nin güçlü liderinin devrilmesinde doğrudan yer almasa da, bu süreçte etkin rol oynayan HTŞ muhalifleriyle uzun süredir işlevsel bir ilişki sürdürdü. "Türkiye'nin Şam'a doğrudan bir iletişim hattı kurması dikkat çekti" denilen analiz şöyle devam etti:

"Muhaliflerin Şam'a girmesiyle Erdoğan zaferini coşkuyla kutladı. Sadece birkaç gün sonra, istihbarat şefi İbrahim Kalın, HTŞ lideri Ebu Muhammed el Golani (gerçek adı Ahmed el-Şaraa) ile görüşen ilk yüksek profilli isim oldu."

'BİR DESTEK DE TRUMP'IN ÖVGÜSÜ'

"Aynı hafta, Erdoğan bir başka diplomatik başarıya imza atarak Etiyopya ve Somali arasındaki bir yıldır süren şiddetli anlaşmazlığı sona erdirmişti. Erdoğan'ın uluslararası konumuna bir başka destek de, Türkiye'nin Suriye'deki rolüne yönelik ABD'nin yeni seçilen başkanı Donald Trump'tan gelen övgüyle geldi."

"Trump gazetecilere 'Şu anda Suriye’de birçok belirsizlik var. Kimse ne olacağını bilmiyor. Türkiye'nin Suriye'nin anahtarı olacağını düşünüyorum,' dedi" hatırlatması yapılan haberde Trump'ın Erdoğan'ı 'çok zeki, çok çetin biri' olmanın yanı sıra 'anlaştığı biri' olarak tanımladığına vurgu yapıldı ve son olarak seçilmiş başkanın '(Suriye’ye) girenler Türkiye tarafından kontrol ediliyor ve bu sorun değil,' sözleri öne çıkarıldı.

'TÜRKİYE'NİN ETKİSİ MAKSİMİZE'

Marlow Global araştırma direktörü Anthony Skinner, AFP’ye verdiği demeçte "Erdoğan, gücü ve güvenliği önceleyen bir vizyonla uzun soluklu bir strateji yürüttü," dedi.

Skinner, Erdoğan hükümetinin "Türkiye'nin hem yakın çevresinde hem de daha uzak bölgelerde etkisini maksimize etmek için devlet ve devlet dışı aktörlerle ilişkileri dikkatle geliştirdiğini" söyledi ve ekledi:

'SURİYE'DE İMRENİLECEK BİR KONUMA SAHİP'

"Bunun getirileri, özellikle Suriye ve Afrika Boynuzu'nda belirgin. Erdoğan şu ana kadar kartlarını iyi oynadı ve Suriye'de imrenilecek bir konuma sahip."

Erdoğan ayrıca on binlerce insanın ölümüne yol açan Sudan'daki şiddetli çatışma konusunda Hartum ile Abu Dabi arasındaki anlaşmazlığı çözmek için devreye girmeyi teklif etti.

Uluslararası güvenlik uzmanı ve terör grupları dinamikleri üzerine bir kitabın yazarı Max Abrahms, "Erdoğan Suriye'deki değişimlerden büyük bir kazanç sağladı," dedi.

'ANKARA KENDİNE GÜVENİYOR'

Bu durum, büyük ihtimalle Ankara'nın "PKK tehdidini azaltarak sınır boyunca kontrolünü pekiştirmesine" neden olacak vurgusu yapılan AFP analizi şöyle sürüyor:

"2016'dan bu yana Türkiye, ABD destekli YPG'yi hedef alan operasyonlar düzenledi. Ankara, YPG'yi PKK ile bağlantılı görüyor. Esad'ın düşüşünden sadece birkaç gün sonra Ankara, Suriye'yi yöneten HTŞ'nin YPG'ye karşı çıkacağından emin görünüyordu."

Analizde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Cuma günü söylediği "Bu yeni dönemde PKK/YPG terör örgütü Suriye’de ortadan kaldırılacak. Hem biz hem de Suriye’nin yeni yönetimi bunu istiyor," sözlerine yer verilirken Abrahms "Ayrıca, Trump yönetiminin ABD askerlerini Suriye'den çekme kararı, YPG'yi zayıflatacak ve bu durum Erdoğan'ı memnun edecek," diye ekledi.

'MÜLTECİ RAHATLAMASI'

Ajans "Suriye'deki geçiş dönemi, Ankara için bir diğer önemli konunun, Türkiye’ye sığınan ve varlıkları giderek artan iç gerilimlere neden olan yaklaşık üç milyon mültecinin kaderinin çözülmesinin önünü açıyor" yorumunu yaptı.

Kıdemli analist Hamish Kinnear ise AFP'ye "Esad'ın devrilmesi şimdi 'Türkiye’de yaşayan mültecilerin geri dönüşünün ve Ankara’nın etkisinin artmasının' yolunu açtı" dedi ve şöyle devam etti:

'UKRAYNA VE RUSYA ARABULUCULUĞU YAPILABİLİR'

"Türkiye, Ukrayna ve Rusya arasında arabuluculuk yapmak için teoride iyi bir konuma sahip; zira hem Kiev hem de Moskova ile konuşma yeteneğine sahip."

Erdoğan, savaşın Şubat 2022'de başlamasından bu yana iki tarafla da ilişkilerini dikkatle sürdürdü, Moskova’ya yönelik Batı yaptırımlarından uzak dururken Ukrayna’ya insansız hava araçları sağladı.

'ŞÜPHESİZ EN PARLAK DÖNEMİ'

Kinnear AFP'ye "Bu şüphesiz Erdoğan’ın parlak dönemi," dedi.

İsrail Başbakanlık Basın Ofisi'nden yapılan yazılı açıklamada, Netanyahu'nun Suriye'de 7 Aralık sonrası işgal edilen tampon bölgede yer alan Hermon Dağı'nda "durum değerlendirmesi" yaptığı duyuruldu.

AFP işgal ordusu ve Netanyahu'nun Hermon Dağı'nda dolaşırken fotoğraflarını geçti. Netanyahu'nun yanı sıra İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'nin de yer aldığı isimler de Hermon Dağı'na giden İsrailli ekip arasındaydı.

Netanyahu burada yaptığı açıklamada "İsrail'in güvenliğini sağlayacak düzenleme bulunana kadar tampon bölgeden ayrılmayacağız" ifadelerini kullandı.

Fransız diplomat Jean-François Guillaume Suriye'de.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Birliği’nin Suriye’nin yeni yöneticileriyle olan angajmanını artırma taahhüdünde bulundu.

"Şimdi adım atmalı ve HTŞ ile diğer gruplarla doğrudan angajmanımızı sürdürmeliyiz," dedi.

Fransa, Şam’a bir heyet göndererek, özel temsilci Jean-Francois Guillaume’un ülkesinin geçiş sürecinde Suriyelilerin yanında duracağını söylediğini açıkladı.

Birleşik Krallık heyeti de bu hafta Şam’ı ziyaret ederek "Suriye’nin yeni geçici yönetimiyle toplantılar gerçekleştirdi". Başbakan Keir Starmer’ın sözcüsü, ziyaretin "toplumsal uyum ve destek" temelli olduğunu belirtti.

Suriye, Esad’ın yönetimine karşı başlayan ayaklanmayı bastırması nedeniyle uluslararası yaptırımlara maruz kalmış ve bu durum 500 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine, milyonlarca mültecinin ülkeyi terk etmesine yol açmıştı.

HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Culani, İngiliz heyetiyle yaptığı görüşmede, "Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönebilmesi için Suriye’ye uygulanan tüm yaptırımların kaldırılmasının" gerekliliğini vurguladı.

BM Temsilcisi Geir Pedersen. Fotoğraf: AA (Arşiv)

Birleşmiş Milletler (BM) temsilcisi, Suriye’deki uzun süredir devam eden çatışmanın "henüz sona ermediği" uyarısında bulund

Esad, demokrasi yanlısı protestolara yönelik baskıları 13 yıl önce yüzyılın en kanlı savaşlarından birini başlatmasının ardından, Heyet Tahrir el-Şam’ın (HTŞ) öncülüğünde düzenlenen bir yıldırım saldırısından sadece bir hafta sonra Suriye'den kaçtı.

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Salı günü yaptığı açıklamada, "Bir ateşkesin sağlanmasından önceki son iki haftada önemli çatışmalar yaşandı" derken, ihtiyatlı bulunma çağrısı yaptı.