SON DAKİKA Esad'ın kaçan askerleri Suriye'de! Otobüslere doldurup geri yolladılar

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, ABD yetkilileriyle Gazze ve Suriye'deki gelişmeleri görüştü.

Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Safedi'nin, ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass ve ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Barbara Leaf ile başkent Amman'daki makamında bir araya geldiği belirtildi.

Bakan Safedi'nin ABD'li yetkililerle, bölgesel gelişmeleri, İsrail'in Gazze'ye yönelik devam eden saldırılarını ve Suriye'deki gelişmeleri ele aldığı ifade edildi.

Irak'a kaçan devrik Esad rejimine bağlı 1905 askerin Suriye'ye iade edildiği bildirildi.

Irak Güvenlik Medya Ağı, X sosyal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Esad rejimine bağlı 1905 askerin Suriye makamlarının çıkardığı aftan yararlanmaları üzerine El-Kaim Sınır Kapısı'ndan Suriye tarafına teslim edildiğini belirtti.

Askerlerin gitmeden önce ailelerine geri dönmeleri hususunda kendilerinden yazılı taahhütnamenin alındığına dikkat çekilen açıklamada, Irak Savunma Bakanlığı'nın elindeki silahların da kurulacak yeni Suriye hükümetine teslim edileceği ifade edildi.

Devrik Suriye rejimine bağlı yaklaşık 2 bin asker 7 Aralık'ta El-Kaim Sınırı Kapısı üzerinden Irak'a kaçmıştı.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Thameen Al-Kheetan, Suriye'de devrik lider Beşar Esad ve ciddi suçlar işlemiş olabilecek herkesin hesap vermesi gerektiğini belirtti.

Barbara Leaf. Fotoğraf: AP (Arşiv)

ABD, Esad'ın devrilmesinin ardından Suriye'yi ziyaret eden ilk diplomatlarını Şam'a gönderdi. Heyet, ülkenin yeni liderleriyle görüşmeler yapmak ve kaybolan Amerikalı gazeteci Austin Tice’ın nerede olduğuna dair bilgi almak amacıyla Suriye'de bulunuyor.

Dışişleri Bakanlığı, Cuma sabahı yaptığı açıklamada, Ortadoğu İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Barbara Leaf, eski Suriye özel elçisi Daniel Rubinstein ve Biden yönetiminin rehine müzakereleri başkanlık özel elçisi Roger Carstens'in, Suriye'nin geçici liderleriyle görüşmeler yapmak üzere bu ziyareti gerçekleştirdiğini söyledi.

ABD Şam büyükelçiliği. Fotoğraf: AFP

GÜNDEMLERİNDE NELER VAR?

Heyet, 2012 yılında ABD'nin Şam'daki büyükelçiliğini kapatmasından sonra Suriye'yi resmi olarak ziyaret eden ilk Amerikalı diplomatlar olma özelliği taşıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı ayrıca heyet ile ilgili "Suriye halkıyla doğrudan temas kuracaklar, sivil toplum üyeleri, aktivistler, farklı topluluklardan üyeler ve diğer Suriyeli seslerle ülkenin geleceğine dair vizyonlarını ve ABD'nin nasıl destek olabileceğini konuşacaklar," bilgisi verdi.

Gündemlerinin başında 2012'de Suriye'de kaybolan gazeteci Austin Tice'a dair bilgi yer alacak. Ayrıca, Biden yönetiminin yeni bir hükümete ABD desteği için kritik olarak gördüğü kapsayıcılık, azınlıkların korunması, terörizm ve kimyasal silahların reddedilmesi ilkelerini de savunacaklar.

GOLANİ İLE GÖRÜŞECEKLER Mİ?

Dışişleri Bakanlığı, Rubinstein, Leaf ve Carstens’in HTŞ yetkilileriyle görüşeceğini ancak Muhammed el Golani (Ahmed el Şara) ile görüşüp görüşmeyeceklerini belirtmedi. ABD yetkilileri, Golani'nin azınlıklar ve kadın haklarını koruma konusunda yaptığı açıklamaları memnuniyetle karşıladıklarını ancak uzun vadede bu vaatleri yerine getireceği konusunda şüpheci olduklarını ifade etti.

ABD, 2012'den bu yana Suriye’de resmi diplomatik temsilciliğini sürdürmüyor, ABD o yıl iç savaşın patlak vermesiyle büyükelçiliğini kapatmıştı.

HTŞ TERÖR LİSTESİNDEN ÇIKARILACAK MI?

HTŞ'nin ABD'nin terör örgütü listesinden çıkarılıp çıkarılmayacağı tartışmaları ile sürüyor. ABD'nin ayrıca Golani'nin başına koyduğu 10 milyon dolarlık ödül de hala kaldırılmadı.

Biden yönetimi, HTŞ'yi terör listesinden çıkarmayı değerlendiriyor, ancak NBC News haberine göre, ABD'nin Suriye hükümetini resmi olarak tanımadan önce yerine getirilmesi gereken bir dizi şartı da bulunuyor. Perşembe günü Dışişleri Bakanlığı sözcü yardımcısı Vedant Patel, "Bizim görüşümüz, bu geçiş sürecinden çıkacak hükümetin kapsayıcı olması, kadınlar ve azınlıklar dâhil tüm Suriyelilerin haklarını koruması, kritik devlet kurumlarını koruması ve temel hizmetleri sağlaması gerektiğidir" dedi ve ekledi: "Ve belki de en önemlisi, komşularına veya bölgelere tehdit oluşturmayan, terörizm için bir üs veya IŞİD gibi gruplarla ittifak yapacak bir yer olmayan bir Suriye görmek istiyoruz."

Suriye’de Baas rejimi ve Esad ailesi iktidarının devrilmesinin ardından Şam’daki Emevi Camii’nde ikinci kez cuma namazı kılındı.

Suriye'nin devrik lideri Beşşar Esad'ın babası Hafız Esad'ın, başkent Şam'daki Emevi Camisi'nin duvarında bulunan mermer levhaya işlenmiş ismi çekiçle kazındı.

Şam'da binlerce kişi, Baas rejiminin çökmesinin ardından ikinci cuma namazı için Emevi Camisi'nde bir araya geldi.

Vatandaşlar, namaz öncesi, caminin dış duvarındaki mermer levhada yer alan Hafız Esed'in ismini çekiçle kazıdı.

Levhadaki Nur suresinin 36 ve 37. ayetlerinin bitiminde, "Bu cami mümin başkan Hafız Esed döneminde yenilendi ve restore edildi." yazısı yer alıyordu.

Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin çökmesiyle, ülkenin birçok kentinde Hafız Esad'ın heykelleri yıkılmıştı.

AFP'nin son dakika haberine göre ABD'li bir heyet, Suriye'de uzun süredir devam eden iç savaşın başlangıcından bu yana en resmi ABD diplomatik misyonu olarak Suriye'ye ulaştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Cuma günü, heyetin yeni yönetimle doğrudan konuşmak için ülkeye gittiğini belirtti. ve yeni İslamcı liderliğindeki yöneticilerle

Washington'ın terör örgütü listesinden çıkarma tartışmaları sürerken diplomatların Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) temsilcileri ve sivil toplum üyeleriyle bir araya gelerek, Suriyelilerin "ülkelerinin geleceği için vizyonlarını ve Amerika Birleşik Devletleri'nin bu konuda nasıl destek sağlayabileceğini" tartışacakları bildirildi.

Moskova Four Seasons Oteli

Suriye'nin devrik cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın muhalifler 27 Kasım'da sürpriz ilerleyişini başlattığı sırada, büyük oğlu Hafız'ın matematik alanında aldığı doktorayı kutlamak için düzenlenen törene katılmak üzere Moskova'da olduğu öne sürüldü.

Londra merkezli Al Majalla'nın haberine göre Suriye'deki çatışmalar alevlenince Esad oğlunun törenini kaçırdı ve Moskova'daki Four Seasons Oteli'ndeki odasında kalarak muhalefetin ilerleyişiyle ilgili son gelişmeleri takip etti.

Halep'i alan muhalifler. Fotoğraf: AP

IRAK VE BAE TEMASLARI 

"Muhalif güçlerin 29 Kasım Cuma günü Halep'i ele geçirdiği gün Esad, Moskova'dan Şam'a dönüş yolundaydı" ifadeleri yer alan haberde Şam'a dönen Esad'ın, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed ile temas kurduğu belirtildi. Habere göre Esad "Irak'taki İran destekli milislerinden askeri destek ve BAE'den ise mali yardım" istedi.

Al Majalla'ya göre Şam'ın düştüğü 8 Aralık'tan bir gün önce, Esad'ın medya ofisi başkanlık sarayında bir konuşma yapması için hazırlık yaptı. Aynı gün, Esad'ın üst düzey diplomatları da dahil olmak üzere yetkililere durumun kontrol altında olduğunu ve "Rus desteğinin yolda olduğunu" söylediği aktarıldı. Devrik lider Esad, habere göre danışmanlarına konuşmasını 8 Aralık Pazar günü yapacağını bildirdi.

Al Majalla ekran görüntüsü.

YANINA SADECE İKİ KİŞİYİ ALDI

Ancak iddiaya göre "7 Aralık akşamı Esad, Rus yetkililerden Şam'ı terk etmesi gerektiği yönünde bir telefon aldı. Bu telefonun, daha fazla kan dökülmesini önlemek ve Rusya'nın Suriye'de kalan çıkarlarını korumak amacıyla yapıldığı" belirtildi.

Habere göre "8 Aralık sabahına gelindiğinde, Esad yanında sadece iki kişiyle birlikte kaçmıştı: Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanı Mansur Azzam ve koruma birimi başkanı Tuğgeneral Muhsin Muhammed. Üçü birlikte Batı Suriye’deki Rusya'nın Hmeymim Üssü'ne, oradan da Moskova'ya uçtu. Esad'ın eşi ve çocukları ise zaten yurt dışındaydı."

Esad, Pazartesi günü sessizliğini bozarak bir açıklama yaptı. Al Majalla'ya göre "Esad'ın kaçtıktan sonra bir hafta boyunca sessiz kalmasının nedeni, geride bıraktığı yardımcılarının sosyal medya hesaplarına erişim bilgilerini geri almak için Suriye'nin kıyı bölgelerine, komşu ülkelere veya Moskova'ya ulaşmalarını beklemesiydi."

MATEMATİK DETAYI

CNN International'ın 12 Aralık'ta yayınladığı ve milliyet.com.tr'nin teyit ettiği belgelere göre de devrik liderin babasının adını verdiği büyük oğlu Hafız Esad'ın Moskova Devlet Üniversitesi'nde de Esad'ın oğlunun doktora tez savunma tarihi Suriye'de muhaliflerin ilerleyişinin başlamasından üç gün sonra olan 29 Kasım olarak görünüyordu.

Rusya Federasyonu Bilim ve Yüksek Öğretim Bakanlığı'nın resmi sitesinde yer alan belgede 4 Aralık 2001 doğumlu olan 23 yaşındaki Hafız Esad'ın tez konusu ise "Cebirsel sayı alanlarındaki polinomların aritmetik problemleri" olarak belirtiliyordu.

Orban, Costa, Leyen. Fotoğraf: AFP

Yeni AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, AB Konseyi Dönem Başkanı Macaristan'ın Başbakanı Viktor Orban ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, zirvenin ardından düzenlediği ortak basın toplantısında Suriye ile ilgili açıklamalar yaptı.

Zirvede ele alınan konulardan birinin, Baas rejiminin çökmesinin ardından Suriye'deki gelişmeler olduğunu belirten Costa, "Benimseyeceğimiz yaklaşımın temel ilkeleri ve hedefleri üzerinde mutabakata vardık. Barışçıl ve kapsayıcı bir geçişi garanti altına almak, toprak bütünlüğünü korumak, kadın hakları da dahil olmak üzere insan haklarına saygıyı güvence altına almak, dini ve etnik azınlıkları korumak istiyoruz" dedi.

Costa, AB'nin sahadaki aktörlerle, yeni yönetimle ve bölge ülkeleriyle temasta olduğunu ifade ederek, "AB, Şam'daki diplomatik varlığını artıracak" şeklinde konuştu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de "Avrupa, Suriye'nin geleceğini önemsediği için, içinden geçtiği kritik dönemde bu ülkeye destek olmak adına üzerine düşeni yapacaktır" ifadelerini kullandı.

Suriye’de Beşar Esad rejiminin, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif gruplarca devrilmesi sonrasında yeniden kurulacak devletin yapısı henüz şekillenmiş değil. Bu konuda tartışmalar ve müzakereler sürerken, terör örgütü PKK’nın Suriye kolu YPG başta olmak üzere bu ülkedeki diğer uzantıları, iç savaş sonrası ABD’nin de desteğiyle elde ettiği kazanımları korumak için uluslararası baskı kurmaya çalışıyor.