SAVAŞTA SON DAKİKA Ateşkes sabaha karşı 05.00'te başladı! İlk tepkiler, Türkiye denkleme dahil oldu

Sabaha karşı başlayan ateşkeste ilk silah sesleri Lübnan'ın güneyinde duyuldu.

İsrail ordusu, sınır hattındaki Kafr Kila köyünde ilerleyen bir grup araca uyarı ateşi açtığını açıkladı. Açıklamada, araçların yasaklı bölgeye yaklaştığı savunuldu.

Mercayun bölgesindeki Kafr Kila, İsrail'in Metula kasabasının karşısında yer alıyor.

Kafr Kila'ya dönen Lübnanlılardan birinin paylaştığı videoda geniş çaplı bir yıkım göze çarparken, İsrail işgal askerleri görülmüyordu.

TÜRKİYE

Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan açıklama şöyle:

"Lübnan’da ateşkes sağlanmasına yönelik müzakerelerin olumlu sonuçlanmasını memnuniyetle karşılıyor ve ateşkesin kalıcı olmasını temenni ediyoruz. İsrail’in ateşkese harfiyen uyması ve Lübnan’da yol açtığı zararı tazmin etmesi için uluslararası toplum tarafından baskı kurulmalıdır. Türkiye, Lübnan’da iç barışın tesisi amacıyla gerekli desteği sunmaya hazırdır. Bu vesileyle, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için Gazze’de bir an önce kalıcı ve kapsamlı ateşkes ilan edilmesi ve İsrail’in saldırgan politikalarına son vermesi gerektiğini hatırlatmak isteriz."

İSRAİL

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmanın İsrail’in 'Gazze'de Hamas'a yönelik baskıyı artırmasına' ve 'İran tehdidine odaklanmasına' olanak sağlayacağını söyledi.

İRAN

Hizbullah'ın ana müttefiki İran'dan ateşkese dair ilk açıklama bu sabah geldi, Tahran yönetimi Lübnan'daki İsrail saldırganlığının bitmesinden memnuniyet duyduğunu aktardı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü İsmail Bekayi, İran'ın Lübnan hükümetini, ulusunu ve direnişi sıkı şekilde desteklemeye devam edeceğini belirtti. Tahran yönetimi, Orta Doğu ülkelerinde desteklediği vekil güçlerini 'direniş' olarak adlandırıyor.

ABD

Savunma Bakanı Lloyd Austin varılan ateşkes anlaşmasını 'tarihi bir an' olarak niteledi, Lübnan ve İsrail'deki on binlerce sivilin evlerine güvenli şekilde dönebileceğini belirtti.

ÇİN

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, Çin'in gerilimin düşürülmesine neden olan tüm çabalara destek verdiğini ve ateşkesi memnuniyetle karşıladığını söyledi.

FRANSA

ABD lideri Joe Biden ile ortak açıklama yapan Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron, İsrail ve Lübnan'ın anlaşmaya bütünüyle uyum göstermesi için birlikte çalışacaklarını kaydetti. Ortak açılamada "Bu çatışmanın başka bir şiddet döngüsüne dönüşmesinin önüne geçmeye kararlıyız" denildi.

Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ise, Lübnan'daki ateşkesin Gazze Şeridi'nde de mümkün olan en kısa sürede başarılması gerektiğini söyledi.

MISIR

Kahire yönetimi Hizbullah ve İsrail arasında varılan ateşkesin tüm bölgeye yayılan gerilimin düşmesine yol açmasını umduğunu kaydetti. Mısır, Gazze Şeridi'ndeki savaşın durması için yürütülen müzakerelerde arabuluculardan biri.

İSVİÇRE

Dışişleri Bakanlığı, sosyal medya hesabından "İsviçre, Lübnan'da ateşkes ilan edilmesini memnuniyetle karşılıyor" mesajını paylaştı, tüm tarafları BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararına dayalı anlaşmayı tam olarak uygulamaya çağırdı.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, ateşkes anlaşmasının 'şiddete, yıkıma ve çekilen acıya son vermesini umduğunu' kaydetti. Guterres'in sözcüsü Stephane Dujarric, BM Genel Sekreteri'nin 'taraflara anlaşmaya bütünüyle uymaları ve saygı göstermeleri çağrısı yaptığını' aktardı.

BM'nin Lübnan Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert de anlaşmayı memnuniyetle karşılayarak, bunun sivillerin güvenliğinin sağlanması için 'kritik bir dönemecin başlangıcını temsil ettiğini' belirtti. Ancak BM temsilcisi, daha yapılacak çok iş olduğu uyarısını da yaparak "Ateşkese tam uyumdan daha azı yeterli olmaz" dedi.

HUSİLER

Başkent Sana dahil Yemen'in batısını kontrol Husiler, Hizbullah'ın verdiği kararlara güvendiklerini belirten bir açıklama yaptı.

İran destekli grup, Hizbullah'ın İsrail saldırılarına karşı direnişini övdü.

İki aylık ateşkes anlaşmasında en göze çarpan maddelerden biri, Lübnan ordusunun Litani Nehri ile İsrail sınırı arasına konuşlandırılacağı.

Mavi Hat adıyla bilinen İsrail-Lübnan sınırı ile kuzeydeki Litani Nehri arasındaki bölge, 2000'li yılların başından bu yana Hizbullah'ın kontrolündeydi. Sınır hattında ise Birleşmiş Milletler barış gücü askerleri (UNIFIL) bulunuyordu.

Hizbullah Lübnan'ın en büyük askeri gücü konumunda ve ordu bu sabah yaptığı açıklamada Litani Nehri ile İsrail sınırı arasındaki bölgeye konuşlanmaya hazırlandığını duyurdu. Anlaşmaya göre, yaklaşık 5 bin Lübnan askeri bölgeye sevk edilecek.

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanlığı, İsrailli haham Kogan'ın öldürülmesiyle ilgili şüpheli üç kişinin yakalanmasına yardımcı olduğu için Türkiye’ye teşekkür etti. Arab News'ın haberine göre bakanlık MİT operasyonunu 'olağanüstü titizlik' ifadeleriyle takdir etti.

Ateşkesin duyurulmasının ardından Lübnan'da birçok kutlama görüntüsü kaydedildi. Savaş nedeniyle Lübnan'ın güneyindeki evlerinden kuzeye göç edenler ise, evlerine geri dönmek için araba ve kamyonlarla yola çıktı bile.

Uluslararası haber ajansları, başta Beyrut diğer şehirlerden güneye doğru yola çıkan Lübnanlıların fotoğraflarını dünyaya geçti. Fotoğraflarda bazı Lübnanlıların Hizbullah bayrağı salladığı dikkat çekiyor.

Lübnan'ın güneyindeki Sayda'dan bildiren Al Jazeera muhabiri Zeina Khodr, ateşkesin başlamasının üstünden üç saat geçtiğini ve herhangi bir ihlal bildirilmediğini aktardı. Binlerce insanın evlerine geri döndüğünü, yola çıkanların zafer işaretleri yaptığını kaydeden Khodr, birçok insan için evlerine dönebilmelerinin başlı başına zafer olduğu yorumunu yaptı.

İsrail işgal ordusu yaptığı açıklamada, güney Lübnan sakinlerinin evlerine dönmek için acele etmemesini ve açıklamalara riayet etmesini istedi.

Lübnan Sivil Savunma Müdürlüğü de, halka 'resmi makamlar ateşkesin tam sağlandığını açıklayana kadar' güneyne dönmeyin uyarısı yaptı.

İsrail'e ait insansız hava araçları da Lübnan üzerinde halen uçuyor ve uğultuları yerleşim yerlerinden duyuluyor.

Onuncu haftasına giren İsrail saldırıları Lübnan nüfusunun dörtte birinden fazlasının evlerini terk etmesine yol açtı, bu yaklaşık 1,5 milyon insanın yer değiştirmesi anlamına geliyordu.

İsrail işgal ordusu ve Hizbullah arasında son iki ayı topyekun savaş, öncesi ise sınır çatışması olarak geçen 14 aylık savaşta ilk kez ateşkese ulaşılırken, gözler yeniden Gazze Şeridi'ne çevrildi.

Lübnan'da varılan ateşkesi dünyaya duyuran ABD lideri Joe Biden, açıklamasında Gazze Şeridi'ne de değindi. Biden, savaşın 418'inci gününe girdiği Gazze'de silahların susması için Türkiye, Mısır ve Katar'la birlikte adım atacaklarını söyledi.

Joe Biden, "Hamas’ın önünde bir tercih var. Tek çıkış yolu Amerikan vatandaşlarının olduğu rehinelerin serbest bırakılması. Önümüzdeki günlerde Türkiye, Mısır, Katar, İsrail ve diğerleriyle birlikte ateşkesi sağlamak için bir kez daha çaba sarf edeceğiz" dedi.

Gazze Şeridi'ndeki savaşta şimdiye kadar Kasım 2023'ün sonunda bir hafta silahlar sustu. Hamas elindeki rehinelerin bir kısmını bıraktı, İsrail hapishanelerinde tutulan yüzlerce Filistinli mahkum da özgürlüğüne kavuştu.

Sonraki aylarda ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda gerçekleşen müzakereler defalarca başarısız oldu, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ateşkesi her seferinde engelledi.

İsrail ordusu ve Hizbullah arasında sınır çatışmasıyla başlayıp topyekun bir savaşa dönüşen mücadelede ilk kez ateşkese varıldı. ABD Başkanı Joe Biden Salı günü akşam saatlerinde ateşkesi duyurdu, "Yerel saatle 04:00'te geçerli olacak şekilde Lübnan-İsrail sınırındaki çatışma sona erecek" dedi.

Sabaha karşı Türkiye saatiyle 05.00'te silahlar susarken, 60 günlük ateşkeste İsrail işgal birlikleri ile Hizbullah güçleri sınır hattı ve Litani Nehri arasından çekilecek. Mavi Hat olarak bilinen İsrail-Lübnan sınırına Lübnan ordusuna bağlı 5 bin kadar askerin yerleştirilmesi planlanıyor.

İÇ ÇATIŞMA RİSKİ

Ancak Lübnan ordusuna bağlı birliklerin ateşkesin uygulanmasındaki rolü tam olarak netleşmedi. Hizbullah'la gerektiği durumda karşı karşıya gelip gelmeyecekleri konusunda da soru işaretleri var. Bu belirsizlik, ülkedeki iç çatışma dinamiklerinin de harekete geçebileceği bir tehlike potansiyeli taşıyor.

Lübnan ordusu, anlaşmadaki görevlerini yerine getirecek kaynaklara, altyapıya ve ekipmana sahip olmadığını dile getiriyor. Ancak Lübnan'ın müttefiklerinin bu noktada devreye girerek orduya destek vermeleri gündeme gelebilir.

ABD ASKERİ KONUŞLANDIRILMAYACAK

Anlaşmaya göre, bölgede Lübnan ordusu, İsrail ordusu ve Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (UNIFIL) arasında daha önceden oluşturulan üçlü mekanizmaya, ABD ve Fransa da katılacak.

Ateşkes anlaşmasının ihlal edildiğine yönelik tüm şikayetler ABD'ye bildirilecek. Lübnan'da ABD askeri konuşlandırılmayacak ancak ABD ve Fransa güçleri Lübnan ordusuna eğitim yoluyla destek sunacak.

Lübnan'ın en büyük askeri gücü Hizbullah, 2000'li yılların başından bu yana 135 kilometrelik Mavi Hat ile Litani Nehri arasındaki bölgeyi kontrolünde tutuyordu.

Gazze Şeridi'ndeki savaştan bir gün sonra, 8 Ekim 2023 tarihinde Hizbullah ve İsrail arasındaki çatışmalar başladı.

Aradan geçen neredeyse bir yılın ardından 23 Eylül'de yoğun hava saldırılarına girişerek savaşı Lübnan topraklarına taşıyan İsrail, 1 Ekim tarihinde Lübnan'da kara işgalinin başladığını ilan etti.

Onuncu haftasına giren yoğun İsrail bombardımanı Lübnan'da 3 bin 300'den fazla can aldı, sınır çatışmasının başladığı 8 Ekim 2023'ten bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı ise yaklaşık 4 bin.

İsrail saldırıları nedeniyle Lübnan nüfusunun dörtte biri evlerini terk etmek zorunda kaldı, Dünya Bankası Lübnan'daki ekonomik hasarın 8,5 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor.

Sınırın güneyinde ise İsrail şehir ve yerleşimlerinden 60 bini aşkın kişi tahliye edildi.

Hizbullah’ın Lübnan’ın güneyinde varlık göstermesine izin verilmeyeceğini belirten ABD lideri Biden, Mavi Hat'tın hem İsrail hem de Lübnan tarafında sivillerin evlerine dönebileceğini söyledi.