İran ve İsveç arasında mahkum takası: Bir diplomata karşılık bir savcı

İran ve İsveç Cumartesi günü, 1988 yılında gerçekleşen toplu infazlar nedeniyle İsveç tarafından savaş suçlarından mahkum edilen eski savcı Hamid Nuri'nin serbest bırakılmasını içeren bir mahkum takası gerçekleştirdi. Buna karşılık İran, Avrupa Birliği diplomatik biriminde çalışan İsveçli Johan Floderus'u ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson tarafından Saeed Azizi olarak adı geçen bir kişiyi serbest bıraktı. 2022 yılında Stockholm Bölge Mahkemesi Nuri'yi 1988 infazlarındaki rolü nedeniyle ömür boyu hapse mahkum etti. Mahkeme Nuri'yi İran'ın Karaj kenti dışındaki Gohardasht cezaevinde savcı yardımcısı olarak çalıştığını belirtti. 

1988 yılındaki toplu idamlar 1980'de başlayan İran'ın Irak'la olan savaşının sonunda gerçekleşmişti. İran'ın dönemin Dini Lideri Ruhullah Humeyni'nin Birleşmiş Milletler aracılığıyla sağlanan ateşkesi kabul etmesinin ardından, Saddam Hüseyin tarafından ağır silahlarla donatılan isyancı İran Halkın Mücahitleri (MEK) sürpriz bir saldırı düzenledi. Uluslararası insan hakları örgütleri saldırılarda İran genelinde 5,000 kadar kişinin idam edildiğini tahmin etmektedir. İran, Humeyni'nin emriyle gerçekleştirildiği anlaşılan infazları hiçbir zaman tam olarak kabul etmedi.

Floderus'un ailesi, Nisan 2022'de arkadaşlarıyla çıktığı bir tatilden dönerken Tahran havaalanında tutuklandığını söyledi. Floderus'un tutuklanması Tahran'ın Batı ile müzakerelerde yabancıları ya da çifte vatandaşlığı olanları piyon olarak kullanmasının bir başka örneğini teşkil ediyordu.

Azizi'nin davası ise Floderus'unki kadar öne çıkmadı. Şubat ayında İran'daki İnsan Hakları Aktivistleri grubu, İran-İsveç çifte vatandaşı Azizi'nin Tahran Devrim Mahkemesi tarafından "ulusal güvenliğe karşı toplanma ve gizli anlaşma" suçlamasıyla beş yıl hapse mahkum edildiğini bildirdi. Grup Azizi'nin kanser hastası olduğunu söyledi.