Devasa bir gökdelen büyüklüğünde! İstikamet Dünya...
Bir asteroidin hızla yaklaşarak korkunç bir çarpışmayla Dünya'daki hayata son vermesi Hollywood filmleri için "sıradan" olarak adlandırılabilecek bir senaryo. Ancak bilim insanları bunun, insanların hazırlıklı olması gereken bir duruma dönüşebileceği konusunda sık sık uyarıda bulunuyor. İsrail'de yayınlanan bir haber, tam da bunu kanıtlar nitelikte.
Size bir iyi bir de kötü haberimiz var. Önce kötü haberden başlamayı uygun gördük: NASA'nın asteroit izleyicisine göre, 400 metreyi aşkın büyüklüğe sahip devasa bir asteroit, Dünya'ya doğru ilerliyor... İyi haber ise içimize su serpen cinsten: Merak etmeyin, bize çarpmayacak.
DAHA KÜÇÜĞÜ BİLE ÇOK TEHLİKELİ
455176 (1999 VF22) olarak adlandırılan asteroidin tahmini büyüklüğü 190 metre ile 430 metre arasında. Asteroitler için daha küçük bir boyut bile önemli bir tehlike oluşturmaları için yeterli kabul ediliyor.
İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü'nün eğitim kolu olan Davidson Bilim Enstitüsü'nün araştırmasına göre çapı 140 metreden büyük bir asteroid Dünya'ya çarparsa, ilk atom bombasının açığa çıkardığı enerjiden en az bin kat daha fazla enerji açığa çıkarabilir.
Apophis gibi 300 metreden daha geniş bir asteroit ise, bütün bir kıtayı yok edebilir. Genişliği bir kilometreyi aşan bir asteroid ise, dünya çapında bir felaketi tetikleyebilir.
NÜKLEER BOMBADAN DAHA BÜYÜK
1908'de meydana gelen Tunguska olayında, Dünya'ya çarpan son büyük felaket seviyesindeki asteroit, nükleer bombadan çok daha büyük bir patlama üretmişti. Aslında bu, Dünya'da meydana gelen en büyük patlamalardan biriydi ve bu asteroidin en fazla 190 metre genişliğinde olduğu tahmin ediliyordu.
Ancak 455176 (1999 VF22), gezegenin yaklaşık 5,36 milyon kilometre uzağundan geçecek ve bize çarpmayacağı neredeyse kesin. Peki asteoroidi izleyebilecek miyiz? Asteroitin Dünya'ya ne kadar yakın geçtiği düşünülürse bu sorunun cevabı evet. Çıplak gözle veya dürbünle görmek için çok uzak ama yine de doğru türde bir teleskopla bu mümkün.
Bir asteroidin hızla yaklaşarak korkunç bir çarpışmayla Dünya'daki hayata son vermesi Hollywood filmleri için "sıradan" olarak adlandırılabilecek bir senaryo. Ancak bilim insanları bunun, insanların hazırlıklı olması gereken bir duruma dönüşebileceği uyarısında bulunuyor. Geçtiğimiz ay, NASA tarafından finanse edilen araştırmacıların yaptığı uyarı yetkilileri alarma geçirdi. Bundan çok kısa zaman önce Dünya'ya "hareket etmiyor gibi görünerek" yaklaşan devasa asteroid örneği ise felaketin boyutunu gözler önüne seriyor.
GİZLİCE YAKLAŞIYOR
Kadrosunda yıldızları bulunduran ve en iyi film dalında Oscar adaylığı da kazanan Don'T Look Up, son ayların en çok konuşulan filmlerinden biri olmuştu. Film, devasa bir göktaşının Dünya'mıza çarpması halinde neler olabileceği sorusunu da beraberinde getirdi. Telegraph gazetesinin aktardığı habere göre, bazı asteroitler Dünya'nın dönüşündeki tuhaflık nedeniyle yavaş hareket ediyor gibi görünmelerine rağmen tespit edilmelerini zorlaştırarak bize 'gizlice yaklaşabilir'. Bu, teleskopların 2019'da Dünya'nın 70 bin kilometre kadar yakınına sokulan 100 metre genişliğindeki bir göktaşını nasıl kaçırdığını araştıran ve NASA tarafından finanse edilen uzmanların uyarısı.
'2019 OK' olarak adlandırılan uzay kayası, 1908'den bu yana gezegenimize bu kadar yaklaşan devasa boyuttaki ilk nesne olarak biliniyor. Göktaşı, Dünya'ya sokulmadan yalnızca 24 saat önce fark edilmişti. Uzmanların, göktaşının bu kadar yakına girebilmesinin fark edilmemesi için gösterdiği sebep ise Dünya'nın dönüşü ve uzay kayasının doğrudan bize doğru geliyor olması.
DÜNYA'YA YAKLAŞANLARIN NEREDEYSE YARISI...
2019 OK adı verilen asteroid, böylece Hawaii'deki Haleakala Gözlemevi'ndeki Pan-STARRS1 gibi erken uyarı sistemlerine durağan görünmeyi başardı. Bu nedenle otomatik algılama yazılımını başlatmadı. Aslında uzmanlar, karşı konumdaki tehlikeli bölgeden Dünya'ya yaklaşan asteroitlerin neredeyse yarısının muhtemelen bu tür belirgin yavaş hareket dönemlerine maruz kaldığını söyledi.
Bir asteroidin gece gökyüzündeki konumu onu hem Dünya'yı hem de Güneş'i kesen bir çizgi boyunca yerleştirdiğinde karşı konumda olduğu söylenir. Bu da, asteroitlerin yarısının şu anda tespit edilmesinin zor olabileceği anlamına geliyor. Bu nedenle bilgisayarlı teleskopların, etkiyi hesaba katmak için güncellenmesi gerekecek.
Çalışma, Mānoa'daki Hawaii Üniversitesi'nden astronom Richard Wainscoat ve meslektaşları tarafından gerçekleştirildi. Araştırmacılar makalelerinde, "Karşı konumun doğusundan yaklaşan (özellikle de 0–2 saat [0–30°] doğusundan) Dünya'ya Yakın Nesneler, yaklaşımları sırasında yavaş hareket dönemlerine eğilimlidir" ifadelerini kullandı.
Dünya'nın dönüşünden kaynaklanan indüklenmiş toposentrik hareket, gökyüzündeki doğal doğuya doğru hareketi iptal ederek cismin neredeyse durağan görünmesini sağlıyor, bu da keşfi zorlaştırıyor.
Uzmanlara göre araştırmalar, gökyüzünü bu yönde incelerken ekstra özen göstermeli ve yavaş hareket eden nesneleri agresif bir şekilde takip etmeli. Araştırmacılar, yavaş hareket fenomeni olmasa, 2019 OK adı verilen uzay kayasının dört hafta önce muhtemelen tespit edileceğini söyledi.
Peki 2019 OK, Dünya'ya çarpsaydı neler olurdu? Küresel bir felakete neden olacak kadar büyük olmasa da, özellikle yoğun nüfuslu bir ortamda önemli bir yıkıma yol açacaktı. Swinburne Üniversitesi'nden astronom Alan Duffy, Sydney Morning Herald'a "Şehirleri yok edebilecek bir asteroit" ifadelerini kullandı ve ekledi: "Hiroşima'daki atom patlamasının enerjisinin 30 katından fazla enerjiyle çarpacaktı."
