Vitiligo Hastalığının Kelime Anlamı ve Tarihçesi

Vitiligo'nun Kuran-ı Kerim'de geçtiğini biliyor muydunuz?

#VitiligoileGüzeliz yazı dizimin ikinci yazısında Vitiligo ile ilgili erişebildiğim birkaç tarihi bilgiyi paylaşmak istiyorum. Öncelikle Vitiligo nedir? gibi temel bir soru ile başlamalıyım diye düşünüyorum. Vitiligo kelimesinin anlamını ve tarihçesini de erişebildiğim kaynaklar doğrultusunda aktarmak istiyorum.

Bizim aşina olduğumuz bu cilt hastalığı binlerce yıldır Kuran-ı Kerim dahil olmak üzere en eski metinlerde yer alan bir cilt rahatsızlığı. Vitiligo, kozmetik bir sorundan çok daha fazlası ve maalesef günümüzde hala yeterince bilinmiyor.

Vitiligo İle Nasıl Barıştım?

Vitiligo nedir?

Vitiligo, halk arasında ala, baras, ebreş ve beyaz leke olarak da bilinen bir cilt hastalığıdır.

Vitiligo, ciltte değişik büyüklüklerde ve sayıda, sınırlı, süt beyazı veya tebeşir beyazı denilebilecek renkte oluşan yama benzeri beyaz lekeler olarak da bilinir. Vitiligo yerine lökoderm ismi de kullanılmaktadır.

Vitiligo kelimesinin anlamı

Vitiligo kelimesinin kökeniyle ilgili birkaç iddia mevcut. Bunlardan birisine göre Latince'de "hata, leke" anlamına gelen "vitium" kelimesinden türetildiği düşünülüyor.

Vitiligo kelimesinin kökeniyle ilgili bir diğer iddia ise "dana" anlamına gelen Latince bir kelime olan "vitelius" kelimesinden türetilmiş olduğu. Vitiligonun beyaz benekli alanları danalardaki beyaz yamalara benzetilmiştir.

Vitiligo terimi ilk kez MS. 2. yüzyılda Romalı bilgin Aulus Cornelius Celsus tarafından De Medicina isimli tıp ansiklopedisinde kullanılmıştır.

Tarihi metinlerde Vitiligo

Vitiligo kendine has görünümü sebebiyle kolayca tanınabilen bir hastalıktır ve binlerce yıldır bilinmektedir. Başlarda cüzzam ile karıştırılsa da sonrasında farklı bir hastalık olduğu anlaşılmıştır.

Vitiligo ile ilgili bilinen en eski bilgilere MÖ. 2200 yıllarında "Kilasa" ismiyle “Tarikh-e-tibbe-iran” isimli eserde rastlanmaktadır.

MÖ. 1550li yıllarda ise Ebers Tıp Papirüsü'nde cüzzam ile vitiligo arasındaki fark ortaya konmuştur. Ebers Tıp Papirüsü, MÖ 1550li yıllarda yazıldığı sanılan ve Mısır'da bulunan bir yazmadır. Ebers Papirüsü'nde Eski Mısır'a ait en eski tıbbi bilgilere rastlanmıştır.

#VitiligoileGüzeliz yazılarımın tümü için tıklayın...

MÖ. 1400lü yıllara dayanan "Atharva Veda" isimli Hint kutsal kitabında vitiligo "shweta kustha" şeklinde yer almıştır.

MÖ. 1200lü yıllara dayanan Doğu Asya'daki Şinto metinlerinde vitiligodan bahsedilmektedir.

MÖ. 1280 veya 1312 yıllarında dayanan Eski Ahit Leviticus kitabında İbranice bir kelime olan "Tzaraath", beyaz lekeler içeren bir grup cilt hastalıklığını tasvir etmek için kullanılmıştır. Bu metinlerden Yunanca'ya yapılan çevirilerde bu sebeple vitiligo ve cüzzam bir arada yer almaktadır. Hipokrat'ın metinleri gibi tarihi tıp metinlerinde vitiligo ve cüzzam aynı grup hastalıklar arasında yer almıştır.

Kuran-ı Kerim'de Vitiligo

Kuran'da da vitiligodan bahsedilmektedir. Ali İmran Suresi 49. ayet:

Diyanet İşleri 3/ÂLİ İMRÂN-49: Allah, onu İsrailoğullarına bir Peygamber olarak gönderecek (ve o da onlara şöyle diyecek): 'Şüphesiz ben size Rabbinizden bir mucize getirdim. Ben çamurdan kuş şeklinde bir şey yapar, ona üflerim. O da Allah’ın izniyle hemen kuş oluverir. Körü ve alacalıyı iyileştiririm ve Allah’ın izniyle ölüleri diriltirim. Evlerinizde ne yiyip ne biriktirdiğinizi size haber veririm. Eğer mü’minler iseniz bunda sizin için elbette bir ibret vardır.'

Bu ayetin Arapçası'nda yer alan "vel ebrasa" kelimesi "ve abraş hastalığı (ciltte alaca hastalığı)" ya da "alacalılar" şeklinde çevrilmektedir. Bu tanımının cüzzamlılar ve/veya vitiligolular için kullanıldığı söylenmektedir. Zira Vitiligo "alaca" adıyla günümüzde de hala bilinmektedir.

Vitiligo hastalığı hakkında ancak 1990lı yıllarda Michael Jackson ve Bollywood ünlülerinden Amitabh Bachan'ın Vitiligo hastası olduğu ortaya çıkınca konuşulmaya başlanmıştır.

Vitiligo binlerce yıllık bir hastalık olsa da bilimsel açıdan incelenmesi ve irdelenmesi ancak çok yakın zamanda mümkün olmuştur.

Not: Çeşitli kaynakları araştırarak derlediğim bilgilerle ilgili bir hatam olduysa affola. Uyarı ve önerilerinize her daim açığım.

Sevgiler

Gizem Aydoğan

www.gizemaydogan.com