300 milyon dolarlık Pentagon vurgunu! 'Çin malı' çıkınca çöktü: 'Film değil gerçek'
19 yaşındaki bir çocuğun silah ihalesiyle başladığı 'ticaret' hikâyesi, kısa sürede ABD ordusunu dolandıran dev bir skandala dönüştü. Miami'deki bir apartman dairesinden çıkan iki arkadaş, unutulmuş Sovyet mühimmatını pazarlayıp Pentagon'dan servet kopardı. Ta ki kutulardan 'Made in China' (Çin malı) çıkana kadar. İşte 'War Dogs' filmine ilham olan iki gencin ilgi çeken hikayesi.
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Dünyanın en büyük ordusuna sahip olan ABD, bu devasa gücü ayakta tutmak için aynı zamanda en büyük savunma bütçesine de sahip. Yıllık 800 milyar doları aşan bu bütçe, ABD’yi savunmaya en çok para harcayan ülke yapıyor. Öyle ki bu rakam, kendisinden sonra gelen 9 ülkenin toplam savunma bütçesine eşit. Ancak bu dev bütçenin tamamı dev şirketlere gitmiyor. Efraim Diveroli ve ortağı David Packouz gibi girişimciler, büyük oyuncuların ilgilenmediği küçük çaplı ihalelere girerek milyonlarca dolar kazanabiliyor. Ama işler her zaman yolunda gitmiyor...
David Packouz ve Efraim Diveroli
1985 yılında doğan Efraim Diveroli, sınırları zorlayan ve kuralları çiğneyen bir çocukluk geçirdi. Efraim, ergenliğe ayak bastığında aşırı şakalar yapan, alkol ve uyuşturucuya düşkünlüğü olan bir çocuktu. Paraya çok fazla ilgi duyuyordu ve kısa süre içinde para kazanmanın yolunu buldu. Efraim, Los Angeles'ta amcasının silah dükkanında çalışmaya başladı. Silah ve mühimmatlar konusunda uzmanlaştıkça para hırsı onu daha büyük işler yapmaya zorladı. Efraim’in bu arayışına Pentagon çare olacaktı.
BÜYÜK DENİZDE KÜÇÜK BALIK OLDU
Genç Diveroli ve babası Michael Diveroli, sonunda kazançlı hükümet sözleşmelerinin alınabileceğini fark ettiklerinde kendi başlarına silah ticaretine yönelmeye karar verdiler. Baba Diveroli, 1999 yılında ticari faaliyetlere başladı ve daha sonra, oğlu Efraim Diveroli 2004 yılında resmi olarak AEY Inc. şirketini kurdu. Efraim, 19 yaşında şirketin başına geçti. 2001 yılında gerçekleşen 11 Eylül saldırılarının ardından ABD ordusu Irak ve Afganistan’ı işgal etmişti. ABD ordusunun ciddi bir mühimmat ihtiyacı vardı. Efraim, Küçük İşletmeler İçin Ayrılmış İhale Programı üzerinden küçük çaplı ihaleleri alabileceğini fark etti. AEY, büyük şirketlerin ilgilenmediği federal sözleşmeleri alarak küçük bir başlangıç yaptı. Efraim, büyük denizde küçük balık olarak hareket ediyordu ve bu ona milyon dolarlar kazandırmaya başlamıştı. İşler büyüdükçe karmaşanın önüne geçebilmek için kısa süre içinde eski arkadaşı David Packouz'u işe aldı ve ikili bu konuda güçlerini birleştirdi. İlerleyen dönemde ikiliye Efraim’in bir başka çocukluk arkadaşı olan Alex Podrizki, yurtdışındaki saha operasyonlarını üstlendi.
Şirket çoğunlukla Miami'deki bir apartman dairesinden faaliyet gösteriyordu; bu da genel giderleri düşürüyordu. İkili bu sayede tekliflerini daha küçük hale getiriyordu ve Amerikan hükümetinin istediği tam olarak buydu. Efraim, ABD Savunma Bakanlığı’nın açtığı ihalelere ilişkin silah tedariğini Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya, Çekya, Ukrayna ve Sırbistan gibi ülkelerde bulunan silah depolarında unutulmaya yüz tutmuş Sovyetler Birliği üretimi silahlarla karşılıyordu. Bu ülkelerde depolarda çürümeye terk edilmiş mühimmatlar çok ucuza alınabiliyordu. Efraim, birçok aracı silah şirketiyle bağlantı kurdu. Bu firmalar, ellerindeki fazla kalan askeri stoğu, hükümet dışı alıcılara düşük fiyatla satıyordu. Diveroli de bunları alıp ABD hükümetine teklif veriyordu. Hızlı para kazanma arzusu onu zamanla son kullanma tarihi geçmiş, bozulmuş ya da yasaklı mühimmatlara yöneltti. AEY’nin büyük bir skandalla birlikte anılmasına neden olan olay da tam da bu sebeple gerçekleşti.
“Efraim bir anlaşma yapmaya çalıştığında, tamamen ikna ediciydi. Ama bir anlaşmayı kaybetmek üzereyse, sesi titremeye başlardı. Bankada milyonlarca doları olmasına rağmen çok küçük bir işletme yönettiğini söylerdi. Anlaşma bozulursa mahvolacağını söylerdi. Evini kaybedecekti. Karısı ve çocukları aç kalacaktı. Kelimenin tam anlamıyla ağlardı. Psikoz mu yoksa oyunculuk mu olduğunu bilmiyordu ama söylediklerine kesinlikle inanıyordu.” – David Packouz
ÇİN MALI SİLAH VE MÜHİMMAT SONLARINI HAZIRLADI
Efraim Diveroli ve David Packouz’un arasını açan ve AEY’nin sonunu getiren olay 2007 yılında ABD ordusunun Afganistan işgali devam ederken yaşandı. ABD, bölgede destek verdiği Afgan güçlerine destek sağlamak amaçlı devasa bir ihale açtı. AEY, en yakın rakibinden yaklaşık 50 milyon dolar daha düşük teklif verdi ve Pentagon ile 300 milyon dolarlık bir silah sözleşmesi imzalamayı başardı. Diveroli ve Packouz şeytanın bacağını kırdıklarını düşünüyordu. Ancak rüzgarın tersine dönmesi çok uzun zaman almadı.
Pentagon’un ihale kapsamında istediği silah ve mühimmatları tedarik etmekte zorlanan Efraim ve David, Arnavutluk’taki depolardan Çin yapımı mühimmatları tedarik etti. Ancak Çin menşeili ürünlerin ABD’ye satılması yasaktı. Bu noktada ABD hükümetini dolandırmaya karar veren ikili, silah ve mühimmatların paketlemesini yeniden yapıp menşe bilgisini ortadan kaldırdılar. Efraim, tüm bunlar yapılırken David’in yaşananlardan rahatsız olmaya başladığını ilk etapta anlayamadı. Packouz, başından beri tüm sürecin içinde olsa da zamanla vicdani ve hukuki endişeler yaşamaya başladı. Ayrıca ihalelerden hakkına düşeni alamadığını düşünmeye başlamıştı. Efraim ise David’in endişelerini zayıflık olarak görüyordu ve arkadaşının üzerinde baskı kurmaya başlamıştı.
Efraim tüm sürecin normal şekilde ilerlediğini düşünüyor olsa da yanılıyordu. Çünkü Pentagon kendisine Çin malı silah ve mühimmat satıldığını anlamış ve çoktan AEY’ye ilişkin bir soruşturma başlatmıştı. Efraim, 2008 yılında suçlu bulunduğunda 23 yaşındaydı. Efraim Diveroli ve David Packouz 2010 yılında tutuklandı ve haklarında resmi iddianame hazırlandı. İkili ve AEY hakkında sahtekarlık, dolandırıcılık ve yalan beyanda bulunma suçlamaları yöneltildi. Diveroli 2011 yılında suçunu kabul etti ve 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı. David Packouz ve diğer işbirlikçiler ise resmi makamlarla iş birliği yapmayı kabul ettiği için hapis cezası almadı. Kısa süre cezaevinde kalan Efraim, şartlı tahliye ile denetimli serbestlik alarak serbest bırakıldı. Yaşanan bu olay, ABD savunma ihalelerinde ciddi reform tartışmalarına yol açtı. İkilinin hikayesi, bazı kurgusal değişiklikler yapılarak 2016 yılında Todd Phillips’in yönetmeni olduğu, başrollerini Jonah Hill ve Miles Teller’in paylaştığı War Dogs isimli film ile sinemaya taşındı.
