Yapay zekâ ile obezite tarihe mi karışıyor?

Diyetisyen Feride Ağır - Standford Üniversitesi’nde yapay zekâ kullanılarak yapılan bir çalışmada zayıflama iğneleri ile aynı etkiye sahip ancak henüz yan etkisi tespit edilmemiş doğal bir molekül keşfedildi. 5 Mart 2025 Nature dergisinde yayımlanan sonuca göre adı BRP olan molekül 21 denek insanın DNA’ları yapay zekâya yüklendi ve vücutta zayıflamayı kolaylaştıran iştah kontrolünü sağlayan, şekeri düzenleyen bir moleküle rastlandı. Adı BRP olan bu molekül vücutta doğal olarak bulunuyor ve vücuttan izole edilip obez bireylere enjekte edildiğinde zayıflama iğnelerinin aksine yan etkisi olmadan obezite tedavisinde etkin olacağı düşünülüyor. 

Zayıflayacağınıza önce inanmanız gerekiyor 

Yapılan bu çalışma ile aslında şunu görmek mümkün: İnsanoğlu ihtiyaç duyduğu her türlü iyileşme etmenini hücrelerinde ve DNA’sında taşıyor. Düşünce yapısını, inanç sistemini değiştirmek, zayıflayacağına veya hastalığının iyileşeceğine inanmak büyük olasılıkla kullanıma hazır molekülleri ortaya çıkarıyor. 

Zayıflayacağına tüm kalbiyle inanan ve bu uğurda mücadele eden kişilerin de vücutları doğal zayıflama iğnesi gibi etki eden BRP molekülünü salgılamaya başlıyor diyebilir miyiz? Bence diyebiliriz. Yapay zekâ, vücudumuzu, genlerimizi, nelere sahip olduğumuzu kısacası kendimizi tanımak ve keşfetmekte yardımcı olabiliyor peki sizce bir diyetisyen gibi menü planlayabiliyor mu? 

Yapay zeka tercihlerinizi anlamadan diyet planlar 

Bugünlerde çoğunuz internette yapay zekâ ile kilo ver ya da ideal beden ölçüne kavuş başlığı ile sunulan yapay zekâ diyet planlama programlarını görüyordur. Peki sizce bu programlar etkili mi? Ya da ne kadar bize hitap edebiliyor ve doğruluğu nedir? Merak ettim ve önerilen bir yapay zekâ diyet programlayıcı ile kendime diyet yazdırdım. Yaş, cinsiyet, kilo, boy, alerjim olan besinleri, kan değerlerimi, sevdiğim ve sevmediğim yiyecekleri yazdım ve yapay zekânın bana planladığı diyeti yazdırdım. 

Bir kere klasik kalori hesabına göre bir diyet hazırlıyor. 

İkincisi asla bir araya gelmemesi gereken besinleri birlikte sunuyor. (Et +ayran) gibi. 

Glisemik indekse göre plan yapamıyor.

Hesaplamaların kalori hesabına göre değil de glisemik indekse göre yapılması gerekirken bunu yapmıyor ve göz önünde bulundurmuyor. 

Çünkü ona yüklenen programa göre glisemik indeks sadece şeker hastaları için gerekli bir yöntem ve kan değerlerime göre ben şeker hastası değilim. 

Neden bahsettiğimi size özetleyecek olursam glisemik indeks yani kan şekerini yükseltme değerine göre besin planlandığında karbonhidrat ağırlıklı bir besini protein veya kalsiyum ağırlıklı bir diğer besinle dengelenir. 

Meyve + kefir 

Simit + süt 

Tatlı + yoğurt gibi. 

Bu sadece şeker hastalarında değil tüm zayıflama danışanlarında yapılır ki şekerleri dengede kalsın ve daha hızlı zayıflasınlar. Yapay zekâ bunu yapamıyor. Kişisel hassasiyetlerinizi de tam olarak göz önünde bulunduramıyor. Hatta kan değerlerinize göre beslenme planını tam olarak çıkaramıyor. Çinko eksikliğim var ve kuruyemiş yemem lazım ancak bana listede kuruyemiş planlamıyor. Kansızlığım var ve kırmızı eti ayran ile tüketmemem lazım veya yumurtama mantar ve kavurma ekleyip peyniri haftada 2 güne indirmem lazım ama bunlara dair hiçbir bilgi ve veri içermiyor planladığı diyet. Kısacası yapay zekâ hastalıkların tanı ve tedavisinde çığır açacak sonuçlar ortaya koyabilir ancak hiçbir mesleğin inceliğini meslek erbabı kadar yapamaz, yapamayacak. 

Meslekleri yapabilme yetisine sahip değil

Kişisel hassasiyetler, çok önemli ve değerli püf noktaları, kan değerlerini geçtim sosyal yaşama göre değişkenlik gösterebilecek diyet ve tedavi örnekleri için sizi insan olarak duyguları ve tecrübeleri ile dinleyen doktor, diyetisyen, ve eczacılara kişisel tercihlerinizi kültürel sentezle de yoğuracak ruhsal durum ve ihtiyaçlarınızı göz önünde bulunduracak mimar, mühendislere ihtiyaç var. 

Yapay zekâ meslekleri tam olarak yapabilme yetisine sahip değil. Yapay zekâ ile planlanan diyetler de sizlerin kişisel hassasiyetlerinizi veya doğrudan ihtiyacınız olacak besinleri içermekten çok uzak. Doğru tanı ve tedavi için bir doktor, size en iyi hitap edecek diyet listesi için ise işine sizi anlayacak bir diyetisyenden yardım almanızı öneririm.