Gazetecilerin sosyal medya paylaşımları

Gazetecilerin sosyal medyada fikir, düşünce ve değerlendirmeleri hem
medya kuruluşunun itibarı hem de gazetecinin mesleki itibarı ve fikir özgürlüğü açısından üzerinde durulması gereken bir konu.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin Meslek İlkelerini İzleme Komisyonu “Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”nin güncellenmesi yönündeki çalışmalarını sürdürüyor.

Gazetecilerin sosyal medyayı nasıl kullanması gerektiği konusunda komisyon üyesi Faruk Bildirici de bir rapor hazırladı. Sosyal medyada gazetecilerin paylaşımlarıyla ilgili problemi dört ana başlık altında değerlendiren Bildirici’nin raporunu meslektaşlarıma yardımcı olması açısından özetle paylaşmak istiyorum:

Tanıtım ve reklam yapmamalı

Evrensel gazetecilik etik ilkeleri aynen sosyal medyada da geçerlidir. Gazeteciler, kontrol etmedikleri, doğruluğuna emin olmadıkları hiçbir içeriği paylaşmamalıdırlar. Manipülatif içeriklere karşı dikkatli olmalıdırlar. Çalıştıkları medya kuruluşu için ürettikleri bir içeriği kendi kuruluşu yayımlamadan önce sosyal medyada paylaşmamalıdırlar. Ayrımcılık yapmamalı, kimseyi aşağılamamalı, savaş ve şiddet kışkırtıcılığı yapmamalı, nefret söylemi kullanmamalıdırlar. Ayrıca kurumla ilgili gizli bilgileri ve iç işleyişe ilişkin bilgileri sosyal medyada yaymamalıdırlar.

Bu etik ilkeler konusunda medya kuruluşlarında ve gazetecilik örgütlerinde genel bir görüş birliği vardır.

Gazeteciler bu mecradan haber malzemesi alırken dikkatli olmalı, sosyal medyadaki görüşleri ve demeçleri kaynağından doğrulatmadan kullanmamalı, bilgileri de kontrol ederek araştırıp işledikten sonra haber haline getirmelidir. Sosyal medyadan alınan her tür içeriğin kaynağı belirtilmeli, mümkünse link verilmelidir. Gazeteci sosyal medyada sponsorluk ilişkisine girmemeli, tanıtım ve reklam yapmamalıdır.

lazeteci, dijital platformlarda mesleki kimliğini dikkate alarak; hak ve sorumluluk bildirgesine uygun olmayan davranışlardan kaçınmalıdır. Gazeteci dijital platformlarda meslek etik kurallarını zedeleyici üslupla yazmamalı, içerik üretip yaymamalıdır. Gazeteci, haber içeriklerini sosyal medyada paylaşırken manipülasyon yapmamalı, kişi ya da kurumları, teyit edilmemiş bilgilerle zan altında bırakmamalıdır.

Üç kuruluşun tavrı

Bildirici raporunda fikir vermesi bakımından üç medya kuruluşunun bu konudaki yaklaşımını da şöyle özetliyor:

Associated Press: Tüm AP çalışanları, tartışmalı toplumsal olaylar hakkında, halka açık platformlarda fikirlerini bildirmekten kaçınmalıdır ve hukuki olaylara veya hareketlere katılmamalıdır. Bu olay veya hareketlerle ilgili sayfaları beğenmemeli ve takip etmemelidir.

Washington Post: Kendimizi burada daha kişisel ve resmi şekilde ifade etsek de, Washington Post’un mükemmel habercilik, tarafsızlık ve bağımsızlık konularındaki itibarını da aklımızdan çıkarmamalıyız.

ABC: Kişisel ve profesyonel kullanımı, ABC’nin itibarını sarsıcı şekilde yapmayın. İşteki etkinliğinizi etkilemesine izin vermeyin. Kişisel görüşlerinizin ABC tarafından desteklendiğini ima etmeyin.

Bir övgü bir yergi

Araştırmacı gazetecilik sadece siyasi haberler üzerinden gelişmez. Çevre haberleri de bu anlamda son derece önemlidir. Batman’ın tarihi Hasankeyf ilçesi, Ilısu Barajı’nın suları altında kalacak haberlerinden sonra, yıkılma tehlikesi gösteren tarihi Hasankeyf Kalesi’ni korumak için de kalenin iki tarafındaki vadilerde bulunan mağaralara dolgu yapılacak olması önemli bir haberdir ve böyle bir çalışma da övgüye değerdir.

Emniyet operasyonlarında çok sayıda insan gözaltına alınıyor. Bu operasyonlar sürerken kamuoyunda tanınan şahısların öne çıkartılması ve toplu yargılamaların sadece bilinen şahıslar üzerinden gündem yaratması okur temsilcilerine en çok iletilen şikayet konusu. Okurlarımız bu olayları gazetelerin sunuş biçiminden rahatsız. Gözaltına alınan ya da yargılanan diğer şahısların unutturulduğuna ya da yok sayıldığına inanıyorlar. Bu tür haberlerde dengeyi korumak, başlıkları bir kişi üzerinden vermemek gerekir.

HAFTANIN FOTOĞRAFI

Irak’ın ikinci büyük kenti Musul’da yaşanan şiddetli çatışmalar sonucu çok sayıda bina ve araç kullanılmaz hale gelmişti. Mahalle sakinleri enkaza dönüşen evlerinden kurtarabildikleri eşyalarını güvenli bölgelere taşıyor. Savaşın ve terörün geride kalan yüzü...