Tarife uzlaşısı piyasalara nefes aldırdı

ABD ve Çinli yetkililer arasında hafta sonunda İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenen görüşmeler sürpriz bir anlaşmayla sonuçlandı. Son dönemde tarife restleşmesinin kızıştığı ABD ve Çin arasındaki ticari ilişkilerde, birkaç gün öncesine kadar neredeyse imkansız gibi görünen uzlaşmaya varıldı.

ABD ve Çin yönetimleri, Cenevre'de iki gün süren görüşmelerin ardından uzun yıllar sonra ilk kez ticaret konusunda ortak bir açıklamada yayımladı. Söz konusu açıklamada, iki ülkenin karşılıklı olarak geçici süreyle tarife indirimine gideceği duyuruldu.

Bu kapsamda, 14 Mayıs itibarıyla ABD'nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 gün süreyle yüzde 145'ten yüzde 30'a, Çin'in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125'ten yüzde 10'a düşüreceği bildirildi.

ABD İLE ÇİN'İN UZLAŞMASI PİYASALARA DOPİNG ETKİSİ YAPTI

Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ticaret savaşının küresel bir resesyona yol açabileceği endişelerinin azalmasıyla piyasalar nefes aldı. Hafta sonu ABD-Çin ticaret müzakereleri sonrasındaki olumlu haber akışıyla Asya piyasalarında haftanın ilk işlem gününde alıcılı seyir izlendi.

Geçici tarife anlaşmasının duyurulmasından önce Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,2 kazançla kapandı. Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,8 değer kazanırken, uzlaşma duyurusunun ardından Hong Kong'da Hang Seng endeksi pazartesi gününün son işlem saatinde ralli yaptı ve yüzde 3 yükseldi.

Yeni işlem gününde ise bölge endekslerinde Hong Kong hariç risk iştahında toparlanmalar izlenirken, Nikkei 225 endeksi ABD endekslerindeki yükselişe paralel olarak yüzde 1,5 yükselişle günü tamamladı.

ABD ile Çin arasındaki ticari tansiyonun düşmesi Avrupa borsalarına da olumlu yansıdı. Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 1,2, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,3 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,6 artış kaydetti. İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,4, İspanya'da IBEX 35 endeksi yüzde 0,8 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,4 yükseldi.

DOLAR KÜRESEL PARA BİRİMLERİ KARŞISINDA GÜÇLENDİ

ABD Başkanı Donald Trump'ın 2 Nisan'da açıkladığı karşılıklı tarifeler sonrasında sert kayıplar yaşanan ve daha sonra anlaşma beklentileriyle toparlanan ABD piyasalarında da ralli yaşandı. Dow Jones endeksi yüzde 2,8, S&P 500 endeksi yüzde 3,3 ve Nasdaq endeksi yüzde 4,4 artışla pazartesi gününü tamamladı.

Piyasalarda "korku endeksi" olarak bilinen ve S&P 500 Endeksi'ndeki dalgalanmayı gösteren VIX Endeksi yüzde 17 azalışla 18,2'ye düştü ve 2 Nisan'dan önce görülen seviyelere indi.

ABD piyasalarının kapandığı saatlerde dolar endeksi yüzde 1,4 artışla 101,8'e ulaşırken, 10 Nisan'dan bu yana en yüksek değeri gördü. ABD doları Japon yeni karşısında yüzde 2, avro karşısında yüzde 1,4, sterlin karşısında yüzde 1 değer kazandı. Ülkede 10 yıl vadeli hazine tahvili faizi de 10 baz puan artışla 4,48'e çıktı.

Küresel ekonomik belirsizliklerin etkisiyle rekor üstüne rekor kıran altının ons fiyatı ise ABD ve Çin'in tarifeler konusunda anlaşmasının etkisiyle geriledi.

TİCARET VE EKONOMİ KONULARINDA GÖRÜŞMELER SÜRECEK

ABD ile Çin arasında sağlanan uzlaşı haberi, Trump'ın karşılıklılık esasına dayalı tarifeleri duyurmasından bu yana, ilk anlaşmanın geçen hafta İngiltere ile yapıldığının açıklanmasının ardından geldi.

Beyaz Saray tarafından paylaşılan bilgilere göre, Çin ile gümrük vergilerinin düşürülmesi, misilleme önlemlerinin kaldırılması, Çin'e karşı ABD'nin temel tarife oranının korunması ve Amerikan ihracatına pazar erişiminin açılmasına yönelik gelecekteki görüşmelerin çerçevesinin çizildiği bir anlaşmaya varıldı.

Taraflar, ticaret ve ekonomi konularında görüşmeleri sürdürmek üzere bir mekanizma da kurmayı kabul etti. Öte yandan, ABD ve Çin, Çin'den Kuzey Amerika'daki yasa dışı uyuşturucu üreticilerine fentanil gibi maddelerin akışını durdurmak için de kararlı adımlar atma taahhüdünde bulundu.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, anlaşmanın ardından yaptığı açıklamada, Çin ile gelecek birkaç hafta içinde daha kapsamlı bir anlaşma üzerinde çalışmak için tekrar bir araya gelebileceklerini belirtti.

ABD Başkanı Trump da dün düzenlediği basın toplantısında, Çin'in tüm parasal olmayan engellerini askıya alacağını ve kaldıracağını belirterek, görüşmelerden çıkan en önemli sonucun Çin'in ekonomisini açmayı kabul etmesi olduğunu ifade etti. Trump, Çin ile 90 günün sonunda uzun vadeli bir anlaşmaya varılamaması halinde tarifelerin yeniden yüzde 145'e çıkıp çıkmayacağı sorusu üzerine de "Hayır, ama önemli ölçüde yükselir." yanıtını verdi. Trump, anlaşma sağlanacağını düşündüğünü sözlerine ekledi.

ABD 2024'TE ÇİN'E YAKLAŞIK 300 MİLYAR DOLAR AÇIK VERMİŞTİ

ABD ile Çin arasındaki mal ticareti hacmi geçen yıl 584 milyar doları aşmıştı. Böylelikle iki ülke arasında geçici anlaşmaya varılmasıyla yarım trilyon doların üzerindeki mal ticaretine uygulanan gümrük tarifeleri 90 gün süreyle 115 puan düşürülmüş oldu.

ABD 2024'te Çin'e 144,6 milyar dolarlık mal satmış, Çin'den ise 439,8'lik mal ithalatı gerçekleştirmişti. Geçen yıl toplamda 1,2 trilyon dolar mal ticareti açığı veren ABD, en yüksek açığı, 295,2 milyar dolarla Çin'e karşı vermişti. Çin'e verilen açık 2023'te 278,7 milyar dolar, 2022'de 381,1 milyar dolar olmuştu.

PERAKENDECİLER GEÇİCİ ANLAŞMAYI MEMNUNİYETLE KARŞILADI

ABD Ulusal Perakendeciler Birliği (NRF) Başkanı Matthew Shay, mevcut ticari gerilimi önemli şekilde azaltan yapıcı müzakerelerden cesaret duyduklarını söyledi.

Geçici duraklamanın kış tatili sezonu için ürün siparişi verme aşamasında olan perakendeciler ve diğer işletmeler için kısa vadeli bir rahatlama sağlamak için kritik bir adım olduğunu dile getiren Shay, "Uzun vadede ise hem Çin hem de dünya genelindeki diğer ticaret ortaklarımızla gerçekten adil ve dengeli ticari ilişkilere ulaşma yolunda önemli ilerlemelerin temelini atacaktır." değerlendirmesinde bulundu. Shay, ABD yönetimini Çinli ticaret ortaklarıyla devam eden sorunları ele almak üzere görüşmeleri sürdürmeye çağırdı.

"DİĞER TİCARET ANLAŞMALARINA ZEMİN HAZIRLAYABİLİR"

American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Trump'ın politikaları dikkate alındığına gelecek hakkında bir şey söylemenin zor olduğunu söyleyen Kamin, "Ancak, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının aylarca sürmesi ve küresel ekonomiye ciddi zarar vermesi ihtimali göz önünde bulundurulduğunda, şaşırtıcı derecede hızlı bir ticaret anlaşmasına varılması iyi bir işaret." diye konuştu.

Kamin, bunun süregelen ticari gerilimleri azaltacağını ve diğer ülkelerle yapılacak ticaret anlaşmaları için bir zemin hazırlayacağını umduğunu belirtti.

Ancak sonuç olarak ABD'nin ortalama gümrük vergilerinin Trump'ın göreve gelmesinden öncesine göre yüzde 10-15 puan daha yüksek olmasını beklediğini ifade eden Kamin, bunun hala sorunlu bir durum olduğunu kaydetti.