Avrupa futbolunda takımların gerçekleştirdikleri teknik direktör değişiklikleri her zaman dikkat çekici olmuştur. Özellikle sezon ortasında meydana gelen değişimler, ekiplerin mücadele ettikleri turnuvalardaki gidişatlarına yönelik önemli göstergeler oluyor.
Kıta futbolunda yaşanan bu teknik adam değiştirmelerin sayısı ise her geçen gün artıyor. Hemen hemen her sezon yukarı giden bir ivmeyle kulüplerin, daha sık bir şekilde antrenörlerini yeniledikleri görülüyor. Rekabetin artması, ekonomik kaygıların öne çıkması ve taraftar baskısının yükselmesi gibi faktörler bu değişiklik sayılarının artmasındaki temel faktörler olarak öne çıkıyor.
Takımların düşük performanslarının sorumluluğunun faturası genel olarak ilk önce teknik adamlara kesiliyor. Baş antrenörün performans değerlendirilmesi her geçen, uzun vadeli takım gelişiminden ziyade giderek daha fazla kısa vadeli performanslara bağlı olarak ölçülmeye başlıyor. Uzun süreli ve bağlayıcı sözleşmelerle kulüplere bağlanan futbolcuların her birini değiştirmenin zorluğu göz önünde bulundurulduğunda, faturayı çalıştırıcılara çıkarmak daha kolay ve tercih edilir bir seçenek haline geliyor.
Bu açıdan Türkiye, tüm bir kıta futbolu içerisinde özel bir yerde konumlanıyor. Bir önceki sezon olan 2023-24’te Süper Lig, en çok teknik direktör değişikliğine giden ülke ligi olarak ilk sırayı aldı. Tüm sezonu toplamda 35 teknik adam değişikliği ile tamamlayan Süper Lig ekiplerinde, kulüp başına 1.8 değişiklik oranına çıkıldı, ligdeki takımlar yüzde 90 oranında bir değişikliğe imza attı.
İçerisinde bulunduğumuz 2024-25 sezonu devam ederken, Avrupa’da bu konuda an itibarıyla durumun ne olduğuna yönelik bir araştırma gerçekleştirdim. Ortaya çıkan verilere göre Türkiye ligi bir kez daha teknik adam değiştirmede Avrupa’nın zirvesinde yer alıyor. 19 takımlı Süper Lig’de bu sezon şu ana dek 11 takım, sezona başladıkları hocalarla yola devam etmedi ve değiştirme yoluna gitti.
Teknik adam değişikliği sırasında, geçici bir süreliğine takımları devralan hocalar dışarıda bırakıldığında, ligdeki ekiplerin başında 31 teknik adam görev yaptı. 11 takım toplamda 20 kez hoca değikliğine gitti. Beşiktaş ve Trabzonspor gibi dört büyükler içerisinde yer alan ekiplerin de içerisinde yer aldığı bir çok kulüp, takımlarının başarısız performanslarının faturasını teknik adamlara çıkardı.
Beşiktaş ile başladığı sezonda Hollandalı çalıştırıcı ile yolları ayırmasının ardından, takımı geçici bir süreliğine Serdar Topraktepe’ye emanet etti. Siyah-beyazlılar sonrasında yola Norveçli Ole Gunnar Solskjaer ile devam etti. Trabzonspor iki kere hoca değişikliği yaptı, sezon içinde toplamda üç kalıcı antrenöre sorumluluk verdi. Abdullah Avcı ile başlanan sezon kulübün efsanelerinden Şenol Güneş ile devam etti, deneyimli ismin ardından takımın başına Fatih Tekke geçti.
Bordo-mavililerin yanı sıra Kasımpaşa, Alanyaspor, Sivasspor, Bodrum FK, Kayserispor, Hatayspor, iki kere hoca değişikliği yapıp toplamda üç hocayla çalıştılar. Beşiktaş ile birlikte Antalyaspor ve Konyaspor ise birer hoca değikliği yapıp ikinci teknik adamlarıyla sezona devam edenler oldu. Ligden düşmesi kesinleşen Adana Demirspor ise 3 hoca değişikliği yaptı ve şu an bu sezonki dördüncü teknik adama takımı emanet etmiş bir şekilde yoluna devam ediyor. Michael Valkanis, Serkan Damla, Mustafa Dalcı, Alper Avcı lacivert-mavili ekipte görev aldılar.
Avrupa’nın önde gelen on liginde Türkiye’nin ardından en çok hoca değiştiren ülke ligi olarak Yunanistan ikinci sırada geldi. Yunan liginde 8 takımda 9 teknik direktör değişikliği yaşandı. Üçüncü sırada Portekiz 8 takımda 8 değişiklikle Yunanistan’ı izledi. Belçika’da 7 takımda 8 değişiklik, İtalya’da 6 takımda 7 değişiklik, İngiltere’de 6 takımda 6 değişiklik, Fransa’da 5 takımda 5 değişiklik, Hollanda’da 4 ekipte 4 değişiklik, İspanya’da 4 takımda 4 değişiklik, Almanya’da 4 takımda 4 değişiklik meydana geldi.
Adana Demir'de değişim rekoru
Adana Demirspor dört teknik adamla aynı sezon içinde çalışarak ligde bu istatistikte ilk sırayı aldı. Büyük takımlardan Trabzonspor’da üç, Beşiktaş’ta iki farklı antrenör kalıcı olarak görev aldı.
Süper Lig’de en çok hocanın görevine son veren ve en çok farklı teknik adamlarla çalışan takımlar arasında ligden düşmesi kesinleşen Adana Demirspor ilk sırayı aldı. 2024-25 sezonuna Yunan asıllı Avustralyalı eski teknik direktör Michael Valkanis ile başlayan Güney ekibi sonrasında yerli isimler Serkan Damla ve Mustafa Dalcı ile devam etti. Şu an ise takımın başında Alper Avcı bulunuyor.
Trabzonspor’da sırasıyla Abdullah Avcı, Şenol Güneş, Fatih Tekke teknik adamlık titrine sahip oldular. İhsan Derelioğlu da geçici antrenör olarak bordo-mavilileri bir süre idare etti. Kasımpaşa’da Sami Uğurlu, Hakan Keleş, Burak Yılmaz isimlerine geçici olarak Barış Kanbak da eklendi.
Hatayspor’da Özhan Pulat, Rıza Çalımbay, Murat Şahin; Kayserispor’da Burak Yılmaz, Sinan Kaloğlu, Sergej Jakirovic; Bodrum’da İsmet Taşdemir, Volkan Demirel, Jose Morais; Sivasspor’da Bülent Uygun, Ömer Erdoğan, Rıza Çalımbay; Alanyaspor’da Fatih Tekke, Sami Uğurlu, Joao Pereira görev yaptılar.
Sezon boyunca bir kez teknik direktörünü değiştirip toplamda iki antrenör ile üç takım çalıştı. Onlardan biri olan Beşiktaş’ta Giovanni Van Bronckhorst ve Ole Gunnar Solskjaer’e kulübe teslim edildi, Serdar Topraktepe ise geçici iş başına geldi. Antalyaspor Alex de Souza ile sezona başladı, Emre Belözoğlu ile sürdürdü; Konyaspor’da Ali Çamdalı ve Recep Uçar isimlerini gördük.
Benzer tablo, aynı ülkeler
Teknik adam değişikliklerinde geleneksel olarak üst sıralarda yer alan Portekiz, Yunanistan ve Belçika gibi ülkeler bu konudaki istikrarını sürdürdü. Türkiye’nin 35 rakamıyla öne çıktığı 2023-24 sezonunda Portekiz 27, Yunanistan 23, Belçika 21 rakamlarıyla sırasıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci olarak sıralanmıştı. 2024-25’te şu ana kadarki tabloya göre Yunanistan ligi 17 ile ikinci, Portekiz 16 ile üçüncü, Belçika 15 ile dördüncülükte konumlandı.
İtalya frene bastı
İtalya Serie A’da hoca yenileme konusunda önemli bir değişiklik meydana geldi ve Çizme ekipleri bu sezon, öncekine göre çok daha büyük bir oranda varolan hocalarını korudular. İtalya, 2023-24 sezonunda Türkiye’nin ardından en çok teknik adam değişimi yapan ikinci ülke ligiydi. Yüzde 85’lik bir oranla İtalyan ekipleri o sezon çalıştırıcılarını yıl içinde yenilerken, bu sezon ise sadece 6 takım teknik adam değişikliğine gitti, toplamda 13 isim ligde görev yaptı.
Juventus Thiago Motta ile başladığı sezona Igor Tudor, Milan Paulo Fonseca ile start verdiği macerasına Sergio Conceiçao ile devam etti. Roma’da sırasıyla De Rossi, Ivan Juric, Claudio Ranieri olmak üzere toplamda üç isim yedek kulübesinde yer aldı. Bu büyük kulüplerin yanı sıra Lecce, Parma, Genoa teknik direktör hareketliliği yaşanan diğer Serie A ekipleri oldu.
Fotoğraf sanatçısı Emre Yetkin'le 2016 yılında nikâh masasına oturan Burcu Biricik, geçtiğimiz temmuz ayında kızı Luna'yı kucağına almıştı. Kızının yüzünü göstermeyen Burcu Biricik objektiflere yakalandı.