Cinsel İşlev Bozuklukları

Tüm cinsel bozukluklar, esas olarak üç ana gruptan oluşmaktadırlar. Bunlar;

1- Parafililer
2- Cinsel kimlik bozuklukları (transseksüalite)
3- Cinsel işlev bozuklukları

Parafili

Parafililer temel olarak bir kişinin cinsel açıdan uyarılabilmesi için, alışılmadık nesneler, eylemler ya da durumları içeren tekrarlayıcı ve yoğun cinsel dürtü, fantezi ve davranışlara gereksinim duyması ile ortaya çıkan bozukluklardır.

· Egzibisyonizm (teşhircilik)
· Fetişizm (yalnızca belirli nesnelerle uyarılabilme)
· Frötterizm (sürtünmecilik)
· Pedofili (küçük yaştaki çocuklara yönelik cinsel ilgi)
· Mazohizm (acı çekerek/aşağılanarak uyarılabilme)
· Sadizm (acı çekerek/aşağılanarak uyarılabilme)
· Transvestik Fetişizm (karşı cins gibi giyinerek/giysileriyle uyarılabilme)
· Voyörizm (gözetlemecilik)
· Telefon skatolojisi (açık seçik telefon konuşmaları ile uyarılabilme)
· Nekrofili (cesetlere yönelik cinsel ilgi)
· Parsiyalizm (bedenin sadece bir bölümüne odaklanma)
· Zoofili (hayvanlara yönelik cinsel ilgi)
· Koprofili (dışkıya yönelik cinsel ilgi)
· Ürofili (idrara yönelik cinsel ilgi)

En sık rastlanan parafili türleridir. Ancak bunların dışında da çok sayıda farklı ve daha ender rastlanan parafili türleri vardır.

Bu nesne seçimi sapmalarında güçlü cinsel uyarılışlar, davranışlar yineleyicidir ve yönelim nesneleri eşya, hayvan, çocuk, yaşlı ya da kendine-başkalarına acı vermek gibi değişik nitelikte olur. Başka ruhsal hastalıklarda olduğu gibi bu durumlarda şiddetli sıkıntı oluşturmuyor, başka canlılara zarar vermiyor ve önemli işlev alanlarında bozulmaya yol açmıyorsa tanı konulmaz ve tedavi edilmesi gerekmez. Genellikle parafiliye eşlik eden kişilik bozuklukları gözlemlenmektedir. Özellikle antisosyal kişilik bozukluklarında parafili görülme sıklığı oldukça fazladır. Sadizm dışındaki diğer parafili tipleri büyük oranda erkeklerde görülmektedir.

Parafili olgularının toplumda rastlanma sıklığı ile ilgili güvenilir ve kapsamlı epidemiyolojik araştırmalar bulunmamaktadır. Bu tür cinsel bozukluklara karşı var olan toplumsal tepki, bu olguların adli ve idari zorunluluk durumları dışında, tedavi ve yardım amacıyla hekimlere başvurusunu engelleyen önemli bir etken olmakta, böylece bu sorunların psikolojik ve farmakolojik tedavileri konusundaki deneyimlerin çok kısıtlı kalmasına neden olmaktadır.

Parafili nedenleri

Aktif cinsel hayatı olan her bireyde bazı nesnelere yönelik cinsel uyaran etkisi oluşturan anlamlar yüklenebilmektedir. Bu durumu parafili ile karıştırmamak gerekir. Parafili ile cinsel fantezilerin ayırt edici noktası, parafili nesnesi olmadan kişinin orgazma ve cinsel uyarıma geçememesidir. Parafilide cinsel uyaran nesnesine karşı obsesif düzeyde saplanmışlık söz konusudur.

Tanı ölçütlerinde, parafililere tanı konulurken çoğunlukla en az 6 aylık bir süre boyunca, yineleyici biçimde cinsel olarak uyarılma nesnesi aranır, bu nesnenin yoksunluğu işlev kaybına neden olmalıdır. Cinsel nesne seçimi bozukluklarının oluşum nedenleriyle ilgili farklı görüşler bulunmaktadır.

Psikanalitik yaklaşıma göre, sorunlu davranış kişinin psikoseksüel gelişiminin erken dönemlerindeki gerçek ya da hayali yaşantı, arzu ve çatışmalarından kaynaklanmaktadır. Belli bir dönemde olan saplanma söz konusudur. Cinsel nesne seçimi bozukluğunun türü olan saplanma söz konusudur.

Davranışçı yaklaşıma göre cinsel nesne seçimi bozukluğunun açıklaması öğrenme kuramıyla yapılmaktadır. Bir cinsel nesne seçiminin, daha önce cinsel anlamı olmayan bir nesnenin cinsel uyarı oluşturan bir durumla ilişkilendirilmesi olarak açıklanmaktadır. Bazı durumlarda beyin hasarı gibi fiziksel hastalık durumları da cinsel nesne seçimi bozukluklarına yol açabilmektedir.

Parafili tedavisi

Parafili vakaları, suça karışmadıkları sürece tedavi için arayışa girmemektedirler. Değişime karşı direnç söz konusudur. Bu nedenle de tedavisi oldukça zordur. Parafili tedavisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır;

Davranışsal yaklaşım: Davranışsal yöntemle, hastaya değiştirmek istediği nesne seçimi ile hayal kurması istenir, hayalin zirvede olduğu noktada hoş olmayan bir imgenin canlandırmasına geçilir. Bu şekilde kişinin haz anlamı yüklediği nesnenin imajı bozulur ve anlamını kaybeder. Tehlikeli ya da saplantı haline gelmemiş cinsel uyaran imajlarının güçlenmesi sağlanır.

Bilişsel yaklaşım: Bilişsel yaklaşım daha çok, parafili eğilimlerinin suça karışmasında kullanılır. Faili olduğu suç ile ilgili empati kurması sağlanarak, bilişsel farkındalık yaratılmaya çalışılır. Cinsel nesne seçimi tamamıyla ortadan kaldırılamamakla birlikte, cinsel nesne seçiminin daha kabul edilebilir ve denetimli bir biçimde kişinin yaşamında yer almasına çalışılmaktadır.

Kimyasal denetim: Çok ciddi sorunu olan bazı hastalarda cinsel dürtünün azaltılması amacıyla uygulanır. Ancak, doğal olarak böyle bir yaklaşımda yalnızca değiştirilmek istenen cinsel nesneye yönelik değil bütün cinsel dürtüler azaltılmaktadır.


Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Op. Dr. Tamer Gültekin

http://www.drtamergultekin.com/