Çocuk Gelişimi ve Eğitiminde Hikaye ve Kitabın Önemi

Çocuklar 2 yaşından itibaren bez veya kalın kartondan yapılmış çoğu resimden oluşan oyuncak gibi ellerinde tutabilecekleri kitapları sevmeye başlarlar. 3-4 yaş itibariyle kendilerine hikaye kitaplarının okunmasını isterler.

3-4 yaşta anne ve babanın çocuğa hikaye kitapları okuması ve o kitaplar hakkında konuşması çocuğun zekasını geliştirir, algılama ve dikkat gücünü artırır, destekler; sözcük dağarcığını zenginleştirir. Öğrenme isteğini, merak duygusunu arttırır, geliştirir. Hikaye ve kitap 3-4 yaşından itibaren çocuk ve ebeveyn arasında bir sohbet aracı olur, çocuk ve ebeveyn arasında sevgi ve güven bağı oluşturur. Çocuğun dünyasına girilir ve kişilik gelişimi hikayelerle desteklenir. Çocuk hikayelerde kendini bulur. Hikayedeki karakterle özdeşleşir, bütünleşir, etkilenir. Hikayeler çocukların hayal gücünü genişletir bu yüzden okunulan hikaye seçimi önemlidir.

Aileler hikaye anlatmak, masal okumak için çocuklarına muhakkak zaman ayırmalı, anlatılan hikaye ile ilgili çocuklarıyla konuşmalılardır. Çocuk hem hoş vakit geçirir ama hikaye ve masalların çocukların gelişimleri üzerinde çok olumlu etkileri vardır. Hayal güçleri gelişir, kendi dünyalarında karşılaştıkları güçlükleri çözmesine yardımcı olup muhakeme, mantık, neden-sonuç ilişkisi kurma becerileri artar.

Çocuklukta dinlenilen hikaye ve masallar yetişkinlikte ebeveynleriyle, nineleriyle anı olarak hatırlanır. Aile hikaye ve masallar aracılığıyla çocuklarına iletmek istediklerini (iyi ile kötü, çalışkan ile tembel, sorumlu sorumsuz, mütevazi kibirli olanı ve olması gerekeni) çocuklarının dünyasında imgelendirerek, canlandırarak hikayeler aracılığıyla iletirler. Hikayelerdeki karakterler çocukların kişilik gelişimi üzerinde etkili olur.

Kahramanlar gerçeğe yakın olmalıdır. Gerçeğe yakın olmayan kahramanlar da olumlu, doğru senaryolarla çocuğun iyi-kötü, doğru-yanlış ayrımını yapmasına yardımcı olabilir. Hikayelerle çocuk sosyal dünyaya da hazırlanır. Arkadaşlığı, yardımlaşmayı, paylaşmayı sevgiyi, empatiyi, sorumluluğun farkına hikayeler yoluyla varır, öğrenir. Ebeveyninin hikayelerde öğrendiklerini yaşadığını görmesi ve modellemesiyle kişilik gelişimine olumlu katkıda bulunur.

Hangi Yaşta Hangi Tür Hikayeler Okunmalıdır?
Hikaye ve kitap seçiminde çocuğun zihinsel gelişim basamakları ve duygusal gelişimi göz önünde bulundurulmalıdır.
1-3 yaş: Kalın kartonlu veya bez kitaplar, bilinen resimlerin olduğu parlak, çocuğun dikkatini çekecek kitaplar tercih edilmeli.
3-5 yaş: Hayatın içerisinden bol resimli, hayal gücünü geliştiren hikaye kitapları. Bu yaş döneminde çocukların korkularını arttıracak hayali figürler (canavar, hayalet) hikayelerde yer almamalıdır.
5-8 yaş: Masallarda karakter, kahraman olan doğru ve yanlışı bir arada bulunduran daha çok gerçek hikayelerden oluşan bol resimli, çocuğun dikkatini çekecek hikaye kitapları tercih edilmelidir.
8-12 yaş: Çocuğun kendisinin de tercih ettiği hayal gücünü de geliştirebileceği macera, masal, hikâye, fıkra, tekerleme, şiir, bilmece, roman, efsanelerden oluşabilir.