Diş çürükleri ve sebepleri

İnsan Ağzının Dinamikleri?

Dişleriniz çürürken neler olduğunu anlamak için doğal olarak ağzınızda nelerin var olduğuna bir bakalım. Aşağıda bazı öğeleri sıralayalım.

Tükürük: Ağzınız ve dişleriniz sürekli olarak tükürük ile yıkanmaktadır. Salyamıza çok önem vermememize rağmen bu basit sıvı ağız dokularının sağlığı açısından oldukça önem taşımaktadır. Tükürük, dişlerimizi ve diğer ağız dokularını nemli ve kaygan tutar, yemekten sonra ağızda kalan yemek artıklarını uzaklaştırır, ağızdaki asit seviyesini düşük tutar, virüs ve bakterilere karşı koruma sağlar.

Mikrobiyal Dental Plak: Mikrobiyal dental plak dişlere, reçelin kaşığa yapışması gibi, yapışan yapışkan yumuşak bir yapı olarak görülür. Aslında plak bakteri kolonileri, protozoalar, mikoplasmalar, küfler ve virüslerin kümelendiği jel benzeri organik bir taşıyıcıdan meydana gelir.Bu karışımda ayrıca bakteri artıkları, beyaz kan hücreleri, yemek artıkları ve vücut dokuları da bulunur. Mikrobiyal dental plak bakterilerin dişlere yapışması ve çoğalması ile büyümeye başlar. Mikrobiyal dental plak dişlerin fırçalanmasından hemen sonra oluşmaya başlar, bir saat içinde plak ölçülebilir boyutlara ulaşır. Zamanla değişik mikroorganizma çeşitleri görülür ve plak kalınlaşmaya başlar.

Diş Taşı: Eğer yeterli zaman geçerse, plak tükürükten kalsiyum, fosfor ve diğer mineralleri emerek diş taşı veya tartara dönüşerek mineralize olur. Bu mineraller kristaller oluşturarak plak yapısını sertleştirirler. Yeni plak bu oluşan taşın en üst tabakasını oluşturur ve bu tabakada ileride taşlaşacaktır.

Bakteriler: Hepimizin ağzında değişik türlerden bir sürü bakteri hali hazırda bulunmaktadır. Bazı bakteriler iyidir. Bunlar kötü bakterilerin kontrolünde iş görürler. Sıra çürük oluşumuna gelince Streptokokus mutans en çok zarar veren bakteri türüdür. Kolayca dişe yapışır ve asit üretir.??

Diş Çürükleri Nasıl Oluşur?

Çürük için yemek gereklidir, özellikle yumuşak ve yapışkan besinler bakterilerin asit üreterek dişin minesinde (dişin dış yüzü) saldırıya geçerler. Şekerler, özellikle sükroz bakterilerle reaksiyona girerek asit oluştururlar. Bakterilerin oluşturduğu asitler dişlerinizi çürütürler. Söz konusu olan sadece şekerlemeler ve dondurma değildir. Bütün karbonhidratlı yiyecekler sindirildiklerinde glikoz ve früktoz gibi basit şekerlere parçalanırlar. Sindirimin bir kısmı ağızda başlar. Ağızda basit şekerlerle parçalanan besinler fermente olabilen karbonhidratlar olarak adlandırılır. Bu grupta, kurabiyeler, kekler, hafif içecekler, şekerlemeler, ayrıca çubuk krakerler, krakerler, muz, patates cipsi ve kahvaltılık yulaf ezmeleri örnek olarak verilebilir. Bu besinlerdeki şekerler ağızda bulunan bakterilerle birleşerek asit üretirler. Bu asitler dişlerde bulunan mineral kristallerinin çözünmesine neden olurlar. Diş çürükleri bu asitlerin dişin dış yüzünü örten minenin çözünmeye başlaması ile ortaya çıkarlar. Diş çürüğü dişin minesinden alttaki dişin iç tabakalarına doğru ilerlemesi ile başlar. Başlangıç çürük lezyonları vücudumuzun kendisini tamir etme mekanizmasıyla geri dönüştürülebilirler, bununla ilgili bir çok yardımcı ürün vardır, aralarına en etkili olanı flordur. Ev kullanımı için olan florlu gargaralar, çok yaygın olarak kullanılan florlu diş macunları bu ürünlere örnek gösterilebilir. Yemek yediğiniz her zaman ağzınızda bulunan bakteriler asit üretirler. Böylece ne kadar sık yemek yerseniz dişleriniz o kadar sık asit saldırısına uğrayacaktır.

Dişler Nasıl Çürür?

Diş çürüğü ilk olarak dişin içinde başlar. Dişin içten zayıfladığı bölgede mine üzerinde beyaz bir nokta ortaya çıkar. Bu fazda, zayıflamış olan diş yüzeyi tükürüğün içinde bulunan flor ve minerallerin yardımıyla kendi kendini onarır. Fakat çürüme devam ederse ve mine yüzeyinde kırılmalar olursa hasar daimi olur. Çürük ilerlemeye başladığında diş hekimi tarafından temizlenmeli ve diş doldurulmalıdır. Tedavi edilmeyen diş çürüğü daha da kötüye giderek mineyi geçerek alt tabakayı oluşturan dentine oradan da en altta olan diş özüne ve sinire kadar ilerler. Küçük çocuklarda daha yeni süren dişlerin minesi zayıftır ve asit çürüklerine oldukça dayanıksızdır. Biberon çürüğü veya erken çocukluk dönemi çürüğü olarak bilinen çürük tipi mineyi hızlı bir şekilde yok eder ve çocuklarda çok yaygın olarak görülür. Bu tür çürük mineyi hızla yok eder ve birkaç ay içinde büyük bir çürük oluşturur. Yaşlı yetişkinlerde kronik çürükler görülebilir. Bu tür çürükler daha kötüye gitmez ve ilerleme de çok yavaş olur. Kronik çürük olan dişler renk olarak çok daha koyu renkli görünürler çünkü normal yemekler ve içecekler çürüklerin kenarlarını boyarlar. Kök çürükleri yaşlı yetişkinlerde çok daha sıklıkla görülürler. Yaşlı yetişkinler sert fırçalama veya periodontal hastalıklar nedeniyle çekilmiş diş etlerine sahiptirler. Ayrıca ağız kuruluğu da bu bireylerde görülür ki bu da diş çürüğü riskini arttırır. Ağız kuruluğuna bilinen birçok ilaç neden olmaktadır. Doktorunuza veya eczacınıza sorarak ağız kuruluğuna aldığınız bir ilacı sebep olup olmadığına emin olun. Çürükler dolguların altında ve kuron gibi diğer restorasyonların altında oluşabilirler. Bazen bakteriler ve besinler düşmüş dolguların bıraktığı boşluğa, dişin kırılan aralarına veya iyi yapılmamış dolguların arasına sızıp çürük oluşturabilirler.

Diş Çürüklerinden Korunma Yöntemleri?

Siz veya aile bireylerin birisi sıklıkla diş çürüğünden dolayı diş hekimine gidiyor mu? Diş hekimliğinde yapılan son yıllardaki araştırmalar çürük oluşturma risklerini açığa çıkarmışlardır. Dişlerinizi çürükten korumak için iki şey yapabilirsiniz; bunlardan ilki fissür örtücüler ikincisi ise doğru ağız bakımı ile dişlerinizin direncini arttırıp ağzınızdaki bakteri sayısını azaltmaktır. Flor asit tarafından hasara uğramış diş bölgelerindeki kaybolan minerallerin yerini alarak dişlerinizi dayanıklı kılar. Dişlerimizi florlu diş macunu ile her gün fırçalamamız gerekir. Diş hekimi muayenehanelerinde bunlara ek olarak çeşitli macunlar, jeller ve gargaralar önerilebilir. Fissür örtücüler çiğneyici dişlerin(küçük azı ve büyük azı) üst yüzeylerini korumak amacıyla uygulanırlar. Dişlerin üzerinde bulunana küçük oyuklara ve girintilere uygulanarak bakterilerin ve asitlerin kötü etkilerinden dişleri korurlar. Ağzınızdaki bütün bakterileri temizleyemeseniz de bakteri sayısını kontrol altına almak için her gün dişlerinizi fırçalayın, diş ipi kullanın, diş hekiminizi sıklıkla ziyaret edin. Reçete ile verilen bazı gargaralar ağızdaki bakteri sayısını azaltarak çürükten korumaya yardım ederler. Şekersiz sakız çiğnenmesi çürük riskini azaltırlar ve tükürük akış hızını arttırırlar.