Çocuğunuzun boynundaki bezelere dikkat!

Bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan lenf bezlerinin temel görevi vücuda giren enfeksiyonlara karşı savaşmaktır. Lenf bezleri, çocuk yaşlarında işlevini yerine getirirken sıkça büyümeleri normaldir. Fakat lenf bezleri 1-2 hafta içinde normal boyutlarına dönmüyor ise mutlaka doktora başvurulmalıdır. Memorial Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ahmet Demir, çocuklarda lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Lenf bezlerinin büyüme nedenleri çeşitli etkenlere bağlıdır

Lenf bezleri boyun, koltuk altları, kasıklar, diz arkası, göğüs ve karın boşluğu gibi alanlarda vücuda yayılmış kümeler halinde bulunmaktadır. Lenf bezleri, vücudun savunma mekanizmalarında önemli işleve sahiptir. Fakat bu bezeler, birçok nedenle büyür ve çocuğun veya ebeveynin eline gelebilir boyuta ulaşabilir. Çocuklarda lenf bezleri, erişkinlerle karşılaştırıldığında çeşitli uyarılara hızlı ve etkin cevap vermekte ve kolaylıkla görünür hale gelmektedir. Sağlıklı çocuklarda hatta yeni doğan bebeklerde bile küçük lenf bezleri ele gelebilmektedir. Lenf bezlerinin büyüme nedenlerinin belirlenmesinde lenf bezlerinin büyüklüğü, sayısı, yeri, çevre doku ile ilişkisi, kıvamı, hastanın yaşı ve beraberindeki diğer klinik semptomlar ile lenf bezlerinin boyutunun değişkenlik gösterip göstermemesinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Doğru tedavinin yolu ayrıntılı bir hasta öyküsünün alınması ve dikkatli bir fizik muayeneden geçmektedir.

Lenf bezlerinin boyutu ve kıvamı lenfomanın habercisi olabilir

Lenfadenopati değerlendirmesinde enfeksiyon bulgusu, ateş, kilo kaybı, gece terlemesi, kansızlık, döküntü gibi belirtiler görülebilir. Rahatsızlığın değerlendirilmesinde lenf bezinin yaygınlığı, büyüme hızı, çevre dokulara yapışık ya da hareketli oluşu ve bu duruma neden olacak bir ilaç kullanma öyküsü önemlidir. Fizik muayene ile bir lenf bezi ele gelmiş ise şu özelliklere dikkat edilmelidir;

* Büyüklük: Lenf bezlerinin 1 cm’den büyük olması hastalık göstergesidir mutlaka araştırılması gerekmektedir.

* Ağrı ve hassasiyet: Bir lenf bezinin büyüklüğü hızla artarsa ağrıya neden olmaktadır. Ağrı genellikle bir kızarıklık ve iltihap sonucu oluşmasına rağmen, nadiren kanserli bir lenf bezinin ölü doku merkezinin içinde kanamasından da kaynaklanabilir.

* Kıvam: Sert bezeler tipik olarak metastatik kanser bulgusu olabilir. Lastik kıvamındaki bezeler “lenfoma” yani lenf kanserini düşündürür. Daha yumuşak bezeler ise enfeksiyon veya çeşitli mikrobik ajanlar veya toksinlerine karşı vücudun göstermiş olduğu reaksiyon durumlarını gösterir.

Erken teşhis ve tedavi çok önemli

Çocuğun tanısal yaklaşımında gereksiz tetkik isteyerek zaman kaybına yol açmamak için ayrıntılı öykü ve fizik muayene eşliğinde her vaka ayrı değerlendirilmeli ve buna göre testlerin istenilmesi gerekmektedir. Kan testi başta olmak üzere hastalığın tanısı için iki yönlü akciğer grafisi, ultrason, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme tetkikleri ve biyopsi başlıca yararlanılan yöntemlerdir. Dikkatli öykü, muayene ve tetkiklerden sonra tanı kesinleştirildikten sonra nedene yönelik tedavi uygulanır. Vakaların çoğunda nedenin bir enfeksiyonun olması ile birlikte, lenfoma, lösemi ve diğer çocukluk çağı kanserlerinin atlanmaması ve erken tanı konulması lenfadenopatili çocukların özenle değerlendirilmesini gerektirmektedir.