Boşanmada Manevi Tazminat

1.Boşanmada Manevi Tazminat Nedir?

MK 174/2 gereğince boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. Boşanma sırasında istenen manevi tazminat, genel hükümlere göre istenen haksız fiil tazminatının özel bir türüdür.

Boşanmada manevi tazminat, açılacak boşanma davasının içerisinde talep edilebileceği gibi boşanma davası sonuçlandıktan sonra da talep edilebilmektedir. Manevi tazminatın, boşanma davası ile birlikte talep edilmesi halinde ayrıca bir harç ödemek gerekmeyecek, kabul veya reddi durumuna göre bir avukatlık ücreti de çıkmayacaktır. Ancak boşanma davası sonuçlandıktan sonra açılacak bir dava ile manevi tazminat talebinde bulunulması halinde, bu davalar nispi harca tabi olacaktır. Bu sebeple bu davalarda, dava değeri üzerinden harç ile kabul veya red oranında avukatlık ücreti ödenmesi gerekecektir.

Kural olarak manevi tazminat, Türk Lirası olarak belirlenmektedir. Ancak tarafların, manevi tazminatın yabancı para birimleri ile ödenmesi konusunda mutabakata varmaları mümkündür.

2. Boşanmada Manevi Tazminatın Şartları Nelerdir?

Boşanma davasında manevi tazminata hükmedilebilmesi için şu şartların gerçekleşmesi gerekir:

-Boşanmanın gerçekleşmesi ve bu konuda verilen kararın kesinleşmiş olması gerekir. Boşanma davasının reddine karar verilmesi durumunda evlilik devam edeceği için, manevi tazminata hükmedilmesi mümkün değildir.

-Talepte bulunulmuş olması gerekir. Manevi tazminat talebinde bulunulması halinde hakim, talebi aşmayacak ve orantılı olacak şekilde manevi tazminata hükmedebilir.

-Tazminat talep eden eşin, boşanmaya neden olaylar yüzünden kişilik hakkının saldırıya uğramış olması gerekir. Eşlerden birisinin, diğerinin kişiliğine, ailesine, saygınlığına, onur ve şerefine yönelik saldırılarda bulunması sonrasında bu şart gerçekleşir.

- Tazminat talep eden eşin, kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekir.Manevi tazminat talep eden eşin dava az kusurlu olması yeterli kabul edilmektedir. Bu sebeple talep eden eşin tamamen kusursuz olması gerekmemektedir.

- Kendisinden manevi tazminat talep edilen eşin kusurlu olması gerekir.Eşin boşanmaya neden olan davranışı iradi davranışından kaynaklanmıyorsa (akıl hastalığı gibi) bu durumda manevi tazminata hükmedilmesi mümkün değildir.

3. Boşanmada Manevi Tazminat Nasıl Belirlenir?

Manevi tazminat, “uygun bir miktar para” olarak hükmedilecektir. Bu sebeple kusurlu eşe ait bir malvarlığını ayni ile diğer eşe devredilmesi veya kusurlu eşin özür dilemesi şeklinde bir hüküm kurulması mümkün değildir.

Manevi tazminat miktarı, eşlerin kusur durumları ile ekonomik-sosyal hayat şartları dikkate alınarak belirlenmektedir. Bu hususlar ise her olayın özelinde değişiklik göstermektedir. Bu sebeple manevi tazminat taleplerinde eşlerin kusuru ile ilgili delillerin toplanması kadar, tarafların ekonomik durumlarının tespiti de büyük öneme sahiptir. Bu hususlarda yapılacak araştırma sonrasında hakim, kendisine tanınan geniş takdir hakkını kullanarak ve orantılı olacak şekilde manevi tazminatı belirleyecektir. Ancak burada manevi tazminat miktarının, diğer eşin zenginleşmesine neden olmayacak, talebi aşmayacak ve orantılı olacak şekilde belirlenmesi gerekir.

4. Boşanmada Manevi Tazminatın Ödeme Şekli Nasıldır?

Boşanmada manevi tazminatın tek defada ödenecek şekilde hükmedilmesi zorunludur. Bu sebeple manevî tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez.

Manevi tazminatın irat olarak ödenmesine karar verilemeyeceği için alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da evliymiş gibi yaşaması, taraflardan birinin ölümü ya da haysiyetsiz hayat sürmesi durumlarında mahkeme kararı ile kaldırılması mümkün değildir.

Talepte bulunulması halinde, boşanma hükmünün kesinleştiği tarihten itibaren başlayacak yasal faize hükmedilmesi mümkündür. Boşanmada manevi tazminat hükmedildiğinde faiz hesaplaması, boşanma hükmünün kesinleştiği tarihten itibaren hesaplanacaktır.

Ayrıca dava dilekçesinde talep edilen manevi tazminat miktarının ıslah edilerek artırılması mümkün değildir.

5. Boşanmada Manevi Tazminat Zamanaşımına Uğrar Mı?

Boşanmadan sonra açılacak manevi tazminat davasının, boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde açılması gerekir. Aksi durumda karşı tarafın, MK 178 gereğince zamanaşımı itirazında bulunması mümkündür.

Mutlu Günler

Avukat Yaşar ÖKSÜZ

avyasaroksuz@gmail.com