Her problemli gömülü 20’lik diş belirti vermez

PROF. DR. BİRKAN ÖZKAN / Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı- Gömülü 20’lik dişleri tam anlamıyla anlamak için önce sınıflandırmalarını iyi bilmemiz gerekir. Gömülü dişler, çıkma zamanı gelmiş olmasına rağmen diş etinin ya da çene kemiğinin altında sıkışıp kalmış dişlerdir. Bazıları diş etinin hemen altında ‘Yarı gömülü 20’lik diş’ olarak kalırken, bazıları da tam anlamıyla hem diş etinin altında hem de çene kemiğinin içinde, yani ‘Tam gömülü 20’lik diş’ olarak hapsolur. Genellikle 20’lik dişlerinde karşımıza çıkan bu durum, genetik faktörler, çene darlığı ya da çocukluktaki süt dişinin erken veya geç kaybı gibi sebeplerle daha da yaygın hale gelir.

Neden oluşur?

Gömülü dişlerin oluşumuna dair pek çok sebep sayabiliriz. Eğer bir süt dişi zamanında çekilmemiş ve ağızda kalmışsa, süt dişinin yerine geçecek daimi diş bu engeli aşamaz ve gömülü kalır. Bazen de, zamanından önce çekilmiş süt dişleri gömülü dişlerin başlıca sebeplerinden biridir; erken süt dişi çekiminde, çekim boşluğunda kemik gelişimi oluşur ve altındaki daimi dişin sürmesine izin vermez, ayrıca süt dişi çekimi sonrası boş kalan alanda yan komşu dişler boşluğa eğilir ve gelecek olan daimi dişin çıkmasına izin vermez.

Gelişim bozuklukları

Çene gelişiminde anormallikler gömülü dişlerin oluşma ihtimalini artırır. Çene darlığına bağlı daimi dişler çenede sürecek yer bulmazlar. Çene yapısı küçük ve dişler büyük olduğunda da gömülü diş kalma ihtimali artar.

Ayrıca, genetik rahatsızlıklar, sistemik hastalıklar ve sendromik hastalarda, çene gelişimi bozukluğu veya dişlerde yapısal ve gelişimsel bozukluklara bağlı gömülü dişlerin sürme ihtimalini zayıflatır. Gömülü dişlerin çoğu zaman belirti göstermemesi, onları daha tehlikeli kılar. Fark edilmeyen bu sorunlar, yıllar içinde ciddi komplikasyonlara sebep olabilir.

Her problemli gömülü 20’lik diş belirti vermez. Ancak belirti verirse şunlar olabilir; ön dişlerde çapraşıklığı olan, dişlerin birbiri üstüne binmesi neticesiyle çürüğe yatkın olan kişiler, derinden gelen ağrı veya dişlerine baskı hissi olanlar, ağızdaki dişlerinde erken çürük oluşanlar, dil dudakta uyuşma hissi olanlar, tonsilit ve farenjit gibi üst solunum yolu enfeksiyonuna sık yakalananlar için dikkatli olunması gerekmektedir.

Dil siniri ve dil felci

Gömülü 20’lik dişlerin çevresinde oluşabilecek kistlerin büyümesi, çene kemiği içinden geçen dil, dudak veya yüz sinirlerine baskı yaparak geçici ya da kalıcı uyuşukluklar ve hatta kısmi yüz felci gibi sorunlara sebep olabilir. Bu felç durumu, gömülü dişlerin çevresindeki sinirlere hasar vermesiyle ortaya çıkar, günlük hayatı zorlaştıracak kadar ciddi bir etkendir. Bu tip bir uyuşukluk, konuşma, yutma ve tat alma gibi önemli fonksiyonları etkileyebilir.

Çene kemiği erozyonu

Gömülü 20’lik dişlerin çevresinde gelişebilecek kist ya da tümör gelişimiyle sonuçlanabilecek durumlar, çene kemiğinde erimeye, çene kemik yapısını zayıflamasına ve çene kırıkları gibi daha ciddi problemlere yol açabilir.

Kalp krizi riski var

Bir dişin gömülü kalması yalnızca ağız sağlığını değil, enfeksiyonların vücuda yayılmasına neden olarak genel sağlığı da tehlikeye atabilir. Gömülü dişler çevresindeki iltihap, kalp krizine yol açacak kadar ciddi komplikasyonlara sebep olabilir.

Yarı gömülü 20’lik dişler iltihaplandığında, üst solunum yollarını da enfekte ederler. Üst solunum yollarında tonsilit, farenjit hatta alt solunum yollarının hastalanmasına bile sebep olabilirler.

Domino taşı etkisi

Gömülü 20’lik dişler, çene kemiği içinde eğik konumlandığında, yan komşu dişlere baskı yapar, her bir dişte öndeki dişlere baskı yaparak, domino taşı etkisi yaratır ve ön görünen dişlerde çapraşıklık oluştururlar. Neticede, ön dişlerde çapraşıklık, renklenme, çürüme, ağız kokusu ve ağızdaki tüm dişlerin çiğneme görevini bozabilirler. Yarı gömülü 20’lik dişler hemen önündeki dişlere baskı yapabilir ve önündeki dişin kökünü çürütebilirler ve o dişin de çekilmesine sebep olabilirler.