Diyet mitlerine veda vakti gelmedi mi?

Diyetisyen Feride Ağır - Konu diyet olduğunda toplumda herkesin ve her kesimin söyleyeceği bir şeyler mutlaka olur. Azıcık kilo aldım demeye görün. Her kafadan bir ses çıkar. Ekmeği kes zayıflarsın, sabah aç karnına limonlu ya da sirkeli su iç, gece yatmadan önce pul biberli yoğurt ye gibi… 

Hastanede çalıştığım dönemde doğum kilolarımı verirken bir gün kantinden tost ve ayran söyledim. Hizmetli abla gelip “Hocam böyle ekmek neyim yiyerek kilo veremezsin. Bizim gelin her sabah pul biberli yoğurt yiyor üstüne de rezene çayı içiyor sende öyle yap” dedi. 

50 yaşında ilkokul mezunu bile olmayan Hatice abla diyetisyene diyet dersi veriyordu. İşte bizim toplumumuzda konu diyet olduğunda herkes bilirkişi kesilir. 

Diyete başlayanlar bilgisizse akılları karışır, ne yapacaklarını, hangi formülü uygulayacaklarını bilemezler ancak bu söylenilenlerin çoğu hatta tamamı yanlıştır.

Hadi gelin birlikte meşhur diyet mitlerimizi birlikte inceleyelim… 

Sabah aç karnına limonlu su iç zayıflarsın: Aç karnına limonlu su içmek bağırsak geçişini iyileştirir ve kolonu nemlendir. Özellikle sabahları aç karnına alındığında kabızlığa yardımcı olabilir. Ancak asla bir yağçöz etkisi yoktur. Yani limonlu su içip zayıflamayı beklemek sadece bir hayaldir. Üstüne üstlük mide asiditesini arttırabilir ve reflü gibi sorunları tetikleyebilir. Ayrıca şeker hastalarının aç karnına limonlu su içmeleri şekeri aniden yükseltir. Bu durum insülin direnci olanlar için de geçerlidir. Aç karnına içilen limonlu su ile yükselen şeker gün boyu aç hissetmenize ve tatlı isteğine neden olur. Böylece zayflamak isterken daha fazla kalori almak kaçınılmazdır. 

Aç karnına sirkeli su iç zayıflarsın: Sirkenin özellikle elma sirkesinin şekeri dengelediği bilinmektedir. Hatta karbonhidratlarla alınan kaloriyi en aza indirir. Sabah aç karnına sirkeli su içmek metabolik hızı minik bir ölçüde arttırabilir ancak tek başına zayıflamak için yeterli değildir. Limonda olduğu gibi sirkeli suyun da mide asiditesini arttırıcı etkisi vardır.

Ekmeği kes zayıflarsın: Diyetlerde en çok yapılan hata budur. Elbette herkes ekmek yemek zorunda değil. Sevmeyen, tercih etmeyen için zaten birşey söylenemez. Ancak hali hazırda ekmek yemeye devam eden birinin diyetle birlikte aniden ekmeği kesmesi vücutta çeşitli dengesizliklere sebep olur. 

Beyaz ekmeği tüm diğer uzmanlar gibi ben de önermiyorum ancak tam tahıllı, çavdarlı, çok tahıllı esmer ekmeklerin vücudumuza çeşitli katkıları vardır. Tam tahıllı besinler, vücudun enerji seviyesini koruyan ve yükselten birçok vitamin ve minerali barındırır. Özellikle magnezyum yönünden zengin olan tam tahıllı ekmeği yemeyi bıraktığınızda, hücreler yeterli desteği görmez ve vücudun enerji seviyesi düşer. Beyaz ekmek yerine günde birkaç dilim tam tahıllı ekmeği tüketebilirsiniz. Bu diyetinizi ve zayıflamanızı olumsuz etkilemediği gibi faydalı bile. 

Tüm karbonhidratlar, serotonin hormonunun salgılanmasına yardımcı olur. Serotonin ise kişinin kendisini iyi hissetmesini, mutlu olmasını sağlayan bir hormon çeşididir. Beyaz ekmeği hayatınızdan çıkarın ve onun yerine tam tahıllı ekmeklere geçiş yapın. Miktarını ise zamanla azaltın. Bir anda ekmeği kesmek asla doğru değildir. 

Pul biberli yoğurt ye yağların erisin: En sık uygulanan diyet mitlerinden biridir. Hemen hemen herkes hayatının bir döneminde bu kürü denemiştir. Çünkü ciddi ciddi gazetelerin sağlık eklerinde yağ yakan kür diye tarifi bile verilmiştir. Aslında hiç bir besin tek başına yenildiği zaman yağ yakılması/kilo verilmesi mümkün değildir. Gün boyu yan gelip yatıp ya da ne bulursa yenilip gece yatmadan yoğurt-limon-pul biber üçlüsünü yemek sadece o kişinin vicdanını rahatlatır, onun dışında hiç bir etkisi olmaz. Yağ yakmak isteyen birisi öncelikle kalori açığına ve beslenme düzenine özen göstermeli, daha sonra kardiyo yapmalıdır. Yoğurt (protein) ve biberin metabolizmayı hızlandırdığı doğru ancak dediğim gibi yine de bunu yiyip öylece beklemek hiç doğru bir davranış değil.

Akşam yemeğini, tatlısını yiyip gece yatmadan pul biberli yoğurtla yağlarını eriteceğini düşünenler de, böyle tarifleri mucize gibi sunan uzmanlar da büyük bir yanılgı içindedir.

Kahveye limon sıkarak iç, bir gecede bir beden zayıfla: Tiktokta tiz bir ses tonuyla eline aldığı bir karışımı mucize gibi sunup milyonlarca beğeni ve izlenme almak uğruna halkı yanlış, yanıltıcı ve de bilimsel hiç bir dayanağı olmayan bilgiye yöneltenleri son zamanlarda sıklıkla görüyoruz. Sosyal medya kullanıcılarının nerdeyse hepsinin karşısına çıkıyor bu tür içerikler. 

Beslenme ve diyet uzmanı olarak izlenme uğruna yapılan bu şovları ben üzülerek takip ediyorum. 

Hiç bir besin, çay ya da limonlu kahve gibi karışımlar asla mucize değildir ve tek başına hiç bir yiyecek veya içecek size bir gecede bir beden inceleceğiniz kiloyu verdirmez. 

Sağlıklı ve yeterli beslenmeye ek olarak kan şekerinizi dengelemek ya da bağırsakları daha iyi çalıştırmak veya metabolik hızı arttırmak amaçlı çeşitli tariflerden ve kürlerden yararlanılabilir ancak bunların hiç birisi tek başına mucize etkisi yapmayacaktır. 

Kilo vermek isteyenlerin öncelikle tüm kan değerlerine baktırıp sonrasında işini etik bir şekilde uygulayan bir diyetisyenden destek alması uygun olacaktır.