Günümüzün sorusu: Yapay zekâ işimizi elimizden alabilecek mi?

Dünyada yapay zekâ, her geçen gün etkisini artırmaya devam ediyor. İş hayatında, okul hayatında, sosyal hayatta yapay zekânın büyüyen etki alanını görmek mümkün. Peki, bir gün gerçekten yapay zekâ işimizi gücümüzü elimizden alacak mı?

Andaç Üzel

Yapay zekâ, kendine has bir konumu hayatlarımızda elde edeli epey uzun zaman oldu. Bu süre içerisinde, yapay zekâyı anlamak için adımlar da attık. Bir tür 'sanayi devrimi'nin kıyısında olan dünyanın yeni deneyiyle karşı karşıyayız. Başarılı olursak neleri kaybedip neleri kazanacağımızı çok da kestiremiyoruz. Ne var ki, yapay zekâyı iş hayatına entegre eden sektörlerin ve şirketlerin sayısı artıyor. Artısı ve eksisiyle bu yeni dünyaya alışmamız gerekecek. Bunu nasıl yapacağımızı birlikte göreceğiz.

Haberin Devamı

Sanayi devriminin etkileri

Yapay zekânın iş hayatımıza etkilerini konuşmak istiyorsak, öncelikle sanayi devriminden bahsetmemiz gerek. Zira, ikisinin arasında pek çok benzerlik ilişkisi kurulabilir.

Avrupa'da 18. ve 19. yüzyılda etkilerini gösteren sanayi devrimi, süreç içerisinde insan gücüne olan ihtiyacın azalmasını sağlayıp üretimde makineleşme ve endüstrileşmenin nihaî sonuç olarak karşımıza çıkmasıyla kendisini göstermişti.

Makineleşen, büyüyen, elektronikleşen tüm sektörlerde insan gücüne olan ihtiyacın azaldığını görüyoruz. Sanayi devrimi ve ardından gelen tüm süreçler bize bunu gösterdi.

Sanayi devriminin pozitif sonuçları olduğunu elbette ifade edebilir ve bunun dışında aslında 'şu an çalışabilmemizi' de sanayi devrimine borçlu olduğumuzu düşünebiliriz. Fakat işin karşı köşesinde, gerçekleştiği dönemde sanayi devriminin çok fazla insanı işsiz bıraktığı gerçeği de duruyor.

Haberin Devamı

Birbirlerine benziyorlar

Bu nedenle, pozitif ve negatif yönlerini karşılaştırdığımızda da 'olası yapay zekâ devrimi' ve 'sanayi devrimi', birbirlerine gerçek anlamda paralellik gösteriyor diyebiliriz. Hatta, toplum üzerinde göstereceği sonuçlar bile birbirine oldukça benziyor. Yapay zekâ da yeni bir eğitim sistemini, yeni bir sosyal düzeni beraberinde getirecek. Tıpkı sanayi devriminin yaptığı gibi.

Bu tür büyük gelişmelerin etkilerinin azımsanamayacak boyutta olduğunu ve olmaya devam edeceğini gözden çıkarmamak gerekiyor elbet. Fakat bir yandan da, "Yapay zekâ geliyor, kesin işsiz kalacağım" kaygısına düşmemek gerek.

"Yüzde 40'ının yerini alacak"

Bu noktada, CBS News'e konuşan Yapay Zekâ Uzmanı Kai Fu Lee'ye kulak kabartmanın gerekli olduğunu düşünüyorum. Zira dikkat çekici fikirleriyle ön plana çıkıyor ve öngörüleri hiç de isabetsiz sayılmaz.

Kai Fu Lee'ye göre hem beyaz yakalar hem de mavi yakalar bu yeni dünyada işsizlik denilen tehlikenin kıyısına gelecek. Fakat en çok, geçinmek işin tır şoförlüğü, otobüs şoförlüğü gibi işler yapan kişiler etkilenecek ve ilk 15-20 yılda en çok onların işsizlikle karşılaştığını göreceğiz.

Lee ayrıca 'biraz daha az' karmaşık olan işlerin gelişen süreçte otomasyonlarla yer değiştireceğini düşünüyor ve bu da oldukça popüler bir görüş. Lee bunu tek başına savunmuyor ve garsonların, restoran şeflerinin yapay zekâ tarafından işlerinin 'elinden alınacağını' düşünüyor.

Haberin Devamı

Elon Musk gibi zamanını yapay zekânın gelişimine harcayan yatırımcılar ise, yapay zekânın özellikle en çok düşük gelirli kişileri etkileyeceğini ve en alttan en üste doğru etkisini göstermeye başlayacağı görüşünde. Musk, yapay zekâ üzerine çalışıyor ancak potansiyel sonuçları hakkında da her fırsatta uyarışarda bulunuyor.

Daha az 'yeni iş'

Yapay zekânın iş dünyasındaki bir diğer etkisinin de daha az yeni iş imkânı olabileceği düşünülüyor. Yapay zekânın hakim olduğu bir dünyada hangi yeteneklere ihtiyaç duyulabileceği ve o dönem için 'geleceğin mesleği' olan meslekleri öğrenmemiz için bile bir nesil geçmesi gerekebilir.

Yönetebileceğimizden daha hızlı gelişiyor

Teknolojinin yönetebileceğimizden çok daha hızlı gelişmesi ve bizim bununla baş edip baş edemeyeceğimizi bilemememiz bile büyük bir problem aslında. Zira, yapay zekâ işlerin yerini bizim o işleri dönüştürüp yönetebileceğimizden çok daha hızlı ele alabilir gibi görünüyor.

Haberin Devamı

Karşı belirtiler de var!

Fakat yine de yapay zekânın 'her işi' elimizden alacağı düşüncesine kapılmak için hem çok erken hem de bunun tam olarak böyle olmayacağı konusunda pek çok kişinin fikir birliği söz konusu.

PwC'nin The Guardian'da yayımlanan ön görülerine göre yapay zekâ sadece Büyük Britanya'da bile 7.2 milyondan fazla yeni iş yaratacak. Öte yandan McKinsey'e göre ABD ve Avrupa'daki şirketlerin yüzde 77'si önümüzdeki 10-20 yıllık süreçte, yapay zekâ ve otomasyon sistemleri nedeniyle küçülmeye gitmeyi öngörmüyor.

'Yerine konulamayacak' beceriler

Bir noktada, insanın 'insan olduğu için' sahip olduğu beceri, yetenek ve kabiliyetler de yapay zekâ karşısında elimizi güçlü tutuyor. Doğrudur, yapay zekâ sizi analitik zekâsı nedeniyle bir satranç maçında yenebilir elbette. Ancak bilişsel zekâsı sizinki kadar güçlü olamaz.

Aşağıdaki yetenekler yapay zekâya eklenmeye çalışsa da, öyle görünüyor ki insan kadar becerikli bir şekilde bu yeteneklere sahip olması beklenmiyor yapay zekânın.

Haberin Devamı

Yaratıcı yetenekler: Evet, yapay zekâ sizin popüler şarkılar yazmanıza ya da beste yapmanıza yardımcı olabilir. Fakat tek başına bu tarz yaratıcılık gerektirecek işleri yapabilir mi? Görünüşe göre mümkün olmayacak. Girişimcilik de bu nedenle yerine konulamayacak işlerden biri olacak örneğin. Fikir üretmek, insanın işi!

Sosyal yetenekler: Bireylerarası iletişimde makinelerin başarısız olduğunu kabul etmek gerek. Bir lider olarak ya da bir beyin fırtınasının parçası olarak yapay zekânın pek de başarılı olamayacağı öngörülüyor.

Bilişsel yetenekler: Financial Times'a göre "Yapay zekâ spesifik verilerin yargılanıp değerlendirilmesine dayalı işlerde, daha az efektif."

Duygusal yetenekler: Yapay zekâ, duygusal yeteneklere sahip değil. Empati gibi hisleri kendisine 'yüklemek' de pek mümkün değil. Doktorları ve hemşireleri farklı görevler yapmada destekleyebilse de hasta ve yakınlarıyla iletişim kurmada her zaman başarısız olacak.

Teknolojik yetenekler: Peki yapay zekâyı kim 'yapacak'? İşte büyük bir paradoks. Zira yapay zekâ, kendini var edebilmek için insanın teknik donanımına ve yaratıcılığına ihtiyaç duyuyor.