MİDE BULANTISI VE KUSMA

Bulantı, genelde kusmayla seyreden ve insanı rahatsız eden duygu durumudur. Kusma, mide içeriğinin kuvvetli bir refleksle yemek borusu ve ağız yoluyla dışarıya atılmasına denir. Kişide mide bulantısı sonrası karşı konulmaz bir kusma duygusu gelişir. Bulantıya terleme, soluk beniz, aşırı tükürük salgılama, kalbin yavaş atması, tansiyonun düşmesi ve iştahsızlık da eşlik edebilir.

Kusma, beynin ‘medulla oblongata’ bölümünün arka kısmında bulunan ‘kusma merkezi’ tarafından düzenlenir. Bu merkez, beynin duygusal, görsel ve işitsel bölgelerinden, iç kulak ve sindirim sisteminden gelen uyarıları alır.

Kusmanın farklı çeşitleri var:

-Santral bulantı - kusma

-Periferik bulantı - kusma

-Fizyolojik bulantı - kusma

-Psikojenik bulantı - kusma

-Akut bulantı - kusma

-Kronik bulantı - kusma

Santral tip: Ani başlayıp ani kaybolabilen hareketle, örneğin yemeği görmek ya da düşünmekle olan bulantı - kusmadır.

Periferik tip: Sindirim sistemi ve diğer organlardan etkilenen kusmadır.

Fizyolojik tip: Kusma merkezini etkileyen faktörlere yanıt olarak ortaya çıkan işlevsel bir tablodur. Midenin boşalmasının geciktiği durumlarda da görülebilir

Psikojenik tip: Hastanın kendisi tarafından başlatılabilen, anksiyete oluşturan tehdit edici durumlarda ortaya çıkan bir tür.

Akut tip:Klinik olarak bir haftadan daha kısa süren kusmalara denir.

Kronik tip:Bir haftadan daha uzun süren kusmalardır.

Akut - bulantı kusmayla bir hastaneye başvuran kişiler değerlendirilirken enfeksiyona bağlı nedenler, sindirim sistemi tıkanıklıkları ve zehirlenmeler akla gelmeli. Enfeksiyonun yol açtığı bulantı - kusmaya ateş ve ishal eşlik edebilir.

Besinlerin alınmasından 2 - 6 saat sonra şikayetler belirginleşir. Sindirim sistemi tıkanıklıklarında genelde karın ağrısı da görülür.

Peki neden kusuyoruz?

Bulantının en sık nedenleri; şiddetli ağrı - genelde yaralanma veya hastalık nedeniyle - ile hamileliğin ilk trimesteridir. Ayrıca araba tutması, duygusal stres, hazımsızlık, gıda zehirlenmesi, virüsler ve kimyasal toksinlere maruz kalma gibi başka nedenler var. Safra kesesi hastalığında da bulantı hissetmeniz olasıdır.

-Gebelerin yüzde 60-70’inde ilk trimesterde bulantı - kusma görüldüğü için doğurganlık çağında olan kadınlara hamilelik testi yapılmalı. Şikayetler, ikinci ve üçünce trimesterde geçer.

-Bulantı - kusmaya vertigo eşlik ediyorsa, nörolojik takip yapmak gerekir. Vertigo varlığında işitme kaybı, kulak çınlaması, baş ağrısı, görme değişiklikleri ve duyu kaybı gibi bulgular araştırılmalı.

-Kusma yemeklerle ilişkiliyse, blumia ya da psikojenik nedenler göz ardı edilmemeli.

-Kafa içi basıncın artmasına yol açan beyine ait bozukluklarda ani gelişen ‘fışkırır tarzda’ kusmalar görülebilir.

-Kulağa bağlı hastalıklarda bulantı - kusmanın yanı sıra baş dönmesi de olur.

-Meniere hastalığında ise ek olarak kulak çınlaması vardır.

-Bazı ilaçlar kuvvetli bulantı - kusma nedenidir.

Acil bakım zamanı

Eğer bir haftadan uzun süre bulantı veya kusma yaşıyorsanız, tıbbi yardım istemelisiniz. Çoğu bulantı vakası ilk ataktan sonra 6 - 24 saat içinde geçer.

6 yaşın altındakiler

Aşağıdaki durumların bulunduğu 6 yaş altı çocukta acil yardım istenmeli;

-Hem kusma hem ishal bulunması

-Ciltte kırışıklık, zayıf nabız veya hafif bilinç kaybı da dahil dehidratasyon belirtileri

-2 - 3 saatten fazla kusma

-37.8 derecenin üzerinde ateş

-6 saatten uzun süre idrar yapmama.

6 yaşın üstündekiler

-Kusmanın bir gündün uzun sürmesi

-Dehidratasyon bulguları olması

-Çocuğun altı saatten uzun süredir idrar yapmaması

-38.9 derece üzerinde ateşi olması

Yetişkinler için yardım çağrısı

-Şiddetli baş ağrısı

-Boyun tutukluğu

-Kafa karışıklığı

-Kusmukta kan

-Hızlı nabız

-Hızlı solunum

-38.3 derece üzerinde ateş

-Azalmış tepkiler

-Hem ishal hem kusma

-Şiddetli karın ağrısı

Çocuklarda neden gelişir?

Çocuklarda kusmanın en sık nedenleri, viral enfeksiyonlar ve gıda zehirlenmesidir. Ancak kusmanın nedeni şiddetli araba tutması, öksürük, yüksek ateş veya fazla yemek yemek de olabilir. Çok küçük bebeklerde tıkalı bağırsaklar da uzun süreli kusmaya yol açabilir. Bağırsakları tıkayan fıtık, safra taşı ya da tümör olabilir.