GAZ VE ŞİŞKİNLİK

Gaz ve şişkinlik doğal vücut tepkileridir. Ancak konu gaz çıkarmaya geldiğinde, başkalarının yanında bu doğal tepkiler ayıp kaçtığından, gaz sorunu bizi zor duruma sokabilir ve rahatsız edici olabilir. Herkeste gaz olur ve çoğu kişi fazla çıkardığını düşünse de, aslında bu normal bir durumdur. Gaz, genel olarak hava yutmaktan ya da yiyeceklerin sindirim sırasında parçalanmasından kaynaklanır. Bazı yiyecekler kiminde gaz şikayetine neden olurken, diğer bir kişiye bu anlamda hiç dokunmayabilir. Şişkinlik, karın bölgesinde doluluk hissidir ve çoğunlukla bağırsak gazının toplanmasından kaynaklanır. Gaz şikayetleri, hava yutmayı azaltarak, beslenmede değişiklik yaparak ve bazı reçetesiz ilaçlarla giderilebilir.

Hava yutmak
Sindirim sistemindeki gazın çok azı bağırsaklarda üretilir ve geri kalanı hava yutmaktan kaynaklanır. Hava yutmak deyince, kulağa sanki özel bir durumdan söz ediliyor gibi gelebilir ama aslında hava, yemek yerken ya da bir şeyler içerken doğal olarak yutulur. Sakız çiğnemek, sigara içmek ya da kamışla bir şeyler içmek de yutulan havayı fazlalaştırır.

Kaygı, iyi oturmamış takma dişler, geniz akıntısı, kronik ağrılar veya sıcak içecekler içmek de hava yutmaya neden olan diğer kaynaklardır. Uzun süre aç kalıp, hızlı bir şekilde yemek yediğimizde, bol bol da hava yutarız. Yavaş yemek yemek, hava yutmaktan kaynaklanan gaz şikayetini azaltabilir.

Yiyeceklerin parçalanması
Bütün yiyecekler vücutta parçalanır ve bu işlem sırasında ortaya bazı gazlar çıkar. Karbonhidratın paraçalanması, yağ ve proteinin parçalanmasından daha çok gaza neden olur. Yiyecekler kendi özelliklerine göre, ‘gaz yapan’ ya da ‘bir şikayete neden olmayan yiyecekler’ olarak ayrılabilir. Ayrıca kişilerin sindirim sistemindeki farklılıklardan dolayı da, benzer yiyecekler kişiden kişiye değişecek şekilde, daha az ya da daha çok gaza neden olabilir. Bağırsaklarda hangi tür bakterilerin olduğu ya da kişinin karbonhidratları ne kadar iyi sindirip sindiremediği, bu farklılıkta rol oynar. İşte bu yüzden kimimiz bir yemeğe ‘gaz yapar’ diye dokunmak istemezken, bir başkası hiç tasalanmadan afiyetle yiyebilir.

Laktoz intoleransı
Laktoz intoleransı, vücudun laktozu sindiremediği anlamına gelir. Laktoz, sütte ve diğer süt içeren ürünlerde bulunan doğal şekerdir. Bu durum, vücutta ince bağırsak tarafından üretilen laktaz enziminin yetersiz olmasından kaynaklanır. Laktaz enzimleri olmadan laktoz işlenmemiş olarak kalır ve kalın bağırsaktaki bakterilerle etkileşime geçtiğinde, ortaya rahatsız edici belirtiler çıkar. Şişkinlik, gaz, bulantı ve ishal, laktoz intoleransı belirtileri arasındadır.

Huzursuz bağırsak sendromu
Huzursuz bağırsak sendromu, kalın bağırsağı etkileyen, yaygın bir rahatsızlıktır. Bu, bağırsağın normal işleyişini değiştirir, dışkılama rutinini bozar ve vücudun genelinde sorunlara yol açar. Tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemekle beraber, bağışıklık sistemindeki bir terslikten, stres kaynaklı ya da bazı yiyeceklere tepki olarak ortaya çıktığı düşünülür. Daha çok ofis çalışanlarında, stresli bir iş hayatı olanlarda veya duygusal olarak sarsıcı bir dönemden geçen kişilerde görülen bu hastalığın belirtileri arasında gaz, şişkinlik, karın ağrısı, kabızlık, ishal ve kramplar bulunur. Stres yönetimi ve uygun bir diyet sayesinde bu semptomlar kontrol altına alınabilir.

Sancı nasıl giderilir?
Sırtüstü uzanıp, dizlerinizi göğsünüze doğru çekerek gaz sancısını gidermeyi deneyebilirsiniz. Bu hareket, gaz çıkarmanızı ve böylece biraz rahatlamanızı sağlayabilir. Hemen işe yaramayabilir, hareketi birkaç kez tekrarlayın. Bazı bitkisel çaylar da gaz sancısından kurtulmanıza yardımcı olabilir. Nane, papatya, zencefil ve rezene çayları sindirim yolunu rahatlatır, gaz şikayetini azaltır. Sıvı almak gaz sancısını gidermenizi sağlayabilir. Alkol ve gazlı içeceklerden uzak durup, bu konuda suya başvurmak en iyisi olacaktır.

Çölyak hastalığı
Çölyak hastalığı, ince bağırsaklara zarar veren ve bazı besin maddelerinin sindirimini engelleyen bir rahatsızlıktır. Çölyak hastaları glutene karşı hassastır. Gluten ise buğday, çavdar ve arpada bulunan bir proteindir. Kalıtsal bir hastalık olan çölyağın belirtileri arasında, şişkinlik, gaz, karın ağrısı ve mide bozulması yer alır.