Samsun’dan İzmir’e Cumhuriyet’in Peşinde
Uzun ve engellerle dolu bir yolculuktur Mustafa Kemal’in 19 Mayıs’ta Samsun’dan başlayan ve 29 Ekim’de Cumhuriyet’le sona eren yolculuğu... Meşakkatli ve bir o kadar da tehlikeli. Doğru düzgün yol, araç ve kalacak yer yok ama padişahın idam fermanı var. Velhasılıkelam cehenneme yolculuktan farkı yok!
Peki kaçımız bugün Cumhuriyet’in temel taşlarını oluşturan Samsun’a, Amasya’ya, Sivas’a, Erzurum’a, Ankara’ya ve de İzmir’e gidip, Cumhuriyet’in ayak izlerini takip etti? Ya da bugünün insanına bu inanılmaz yolculuğu anlatacak kaç tane tur programı var? Milli bayramlar da aynen dini olanlar gibi tatile evrildi. Göstermelik birkaç resmi tören dışında, ne yazık ki coşkuyla yapılan kutlamalardan ya da programlardan bahsetmek mümkün değil. Haydi gelin peşine düşelim tarihimizin, unutmayalım ve unutturmayalım bugünkü özgürlüğümüz için ödenen
bedelleri ve ödeyenleri...
Samsun
Kurtuluşa ilk adımdır Samsun. Mustafa Kemal, 16 Mayıs 1919 öğle üzeri Beşiktaş açıklarından bindiği Bandırma vapuruyla 19 Mayıs sabahının 06.00’sında varır Samsun’a... Cumhuriyet’in peşindeysek eğer Tütün İskelesi, İlk Adım Anıtı, Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal’in 18 arkadaşıyla milli mücadelenin planlarını yaptığı, yıllarca Mantika Palas adıyla otel olarak kullanılan Gazi Müzesi ve ünlü Atatürk Heykeli olmalı programınızda.
Amasya
Mustafa Kemal 12 Haziran’da gelir Amasya’ya. Bir ihtilal bildirisi niteliği taşıyan Amasya Genelgesi’nin esaslarıysa 21-22 Haziran gecesi Mustafa Kemal tarafından yaveri Cevat Abbas Bey’e Saraydüzü Kışla Binası’nda yazdırılır ve 22 Haziran’da tüm mülki amir ve askeri komutanlara telgrafla ulaştırılır.
Saraydüzü Kışla Binası ve Milli Mücadele Müzesi, Mustafa Kemal’in bahçe duvarı üzerine çıkarak halka hitaben bir konuşma yaptığı Sultan Bayezid Camii ve Atatürk Anıtı, milli mücadelenin izini takip edenler için anlamı olan iki mekan Amasya’da.
Erzurum
Milli mücadelenin bir sonraki önemli adımı Erzurum’da atılacaktır. İstanbul Hükümeti’nin 8 Temmuz’da görevden aldığı, bu haberi alır almaz hem müfettişlik görevinden hem de askerlikten de istifa eden Mustafa Kemal, hiçbir resmi sıfatı olmadan katılır ve başkan seçilir. 14 gün sürecek Erzurum Kongresi, 23 Temmuz 1919’da mütevazı bir mektep salonunda toplanır ve bir halkın geleceğini belirleyen ilk önemli kararlara imza atar.
Erzurum Kongresi’ne ev sahipliği yapan binada, bugün Erzurum Kongre ve Milli Mücadele Müzesi var. Mustafa Kemal’in kongre için geldiğinde kaldığı evse, Atatürk Evi Müzesi.
Sivas
Mustafa Kemal Paşa ve yanındakiler 2 Eylül’de Sivas’a döner ve coşkuyla karşılanırlar. Sivas Kongresi, 4 Eylül’de davet sahibi olan Mustafa Kemal’in yaptığı konuşma ve tüm engelleme çalışmalarına rağmen başkan seçilmesiyle başlar.
Milli cemiyetler tek bir teşkilat altında birleştirilmiş, Mustafa Kemal, milli mücadelenin lideri olarak kendini kabul ettirmiş ve bugünkü sınırlarımız tespit edilmiştir.
İzmir
11 Ocak ve 1 Nisan 1921’deki İnönü Zaferleri, 23 Ağustos’ta başlayıp, 22 gün 22 gece süren Sakarya Meydan Savaşı, Başkomutanlık Savaşı ve “Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir, ileri!” emriyle 9 Eylül 1922’de İzmir’e varışımız...
“Nereleri görmeli İzmir’de?” derseniz, Belkahve’de Ata Anı Evi, Atatürk Evi ve Müzesi, İsmet İnönü Evi, İl Kurşun Anıtı, Uşakizade ve Latife Hanım Köşkleri, Zübeyde Hanım Kabri ve Parkı, Urla Mahfel Restaurant, Alsancak’ta 1922’de yanan Kramer Palas’ın yerindeki Atatürk Heykeli, listenizde olmalı.
Ve Ankara...
21 Kasım 1922’de başlayan görüşmeleri takiben, 24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması imzalanır ve 24 Ağustos 1923’te TBMM tarafından onaylanır. Artık atılacak son bir adım kalmıştır, o da Cumhuriyet’in ilanı.
İşte o son adımın atıldığı gündür
29 Ekim 1923 ve Mustafa Kemal sadece 42 yaşındadır.
Beynam’da Muhtar Veli Çavuş’un Evi, Ziraat Mektebi, Gar Direksiyon Binası, Çankaya Atatürk Müze Köşkü, Pembe Köşk, Birinci Meclis, Anıtkabir ve Kurtuluş Savaşı Müzesi, Cumhuriyet Müzesi, Atatürk Evi Müzesi, Ankara’da Cumhuriyet’in izlerini süreceğiniz mekanlardan bazıları.
